«شیر بی دمّ و سر و اشکم که دید؟»

(مثنوی ـ مولوی)

مردم قزوین بنا به عادتی که داشتند، «بر تن و دست و کتفها»، «صورت شیر و پلنگ» خالکوبی می کردند. یک روز یک مرد قزوینی پیش دلّاکی رفت و به او گفت: «از سر سوزن»، «کبودم زن» (خالکوبیم کن).

دلّاک گفت: ای پهلوان، چه شکلی و بر کجای بدنت خالکوبی کنم؟

گفت: شکل شیری خشم آلود را بر شانه ام خالکوبی کن.

 

             گفت: «چه صورت زنم ای پهلوان؟»

                                                       گفت: «بر زن صورت شیر ژیان»

             گفت: «بر چه موضعت صورت زنم؟»

                                                     گفت: «بر شانه گهم زن این رقم»

 

زمانی که دلاک «سوزن فروبردن گرفت», درد سوزن خالکوبی در «شانه گه» قزوینی پیچید و او را بی قرارکرد و در حالی که می نالید به دلّاک گفت: ای بزرگوار, «مر مرا کشتی, چه صورت می زنی؟».

«گفت «آخر شیر فرمودی مرا»/ گفت: «از چه عضو کردی ابتدا؟»

گفت: از دم شیر آغازکردم. گفت:

«شیر، بی دم باش گو, ای شیرساز/ که دلم سستی گرفت از زخم گاز».

     قزوینی از دلّاک خواست که دم شیر را فروگذارد و از اندام دیگرش شروع کند. دلاک چنین کرد. امّا دوباره ناله قزوینی بلند شد و «بانگ زد» که این بار از کدام اندام شیر آغازکردی که از درد بی تاب شدم.

   گفت: «این گوش است ای مرد نکو». گفت بگذار شیر بی گوش باشد. گوش را رهاکن و از جای دیگرش بیاغاز.

   دلاک «جانب دیگر، خَلش آغازکرد ـ باز قزوینی فغانی سازکرد» و گفت: این بار از کدام اندام آغازکردی؟

   گفت: از «اشکم شیر». گفت: شکم را هم بگذار و از جانبی دیگر آغازکن که «درد افزون گشت, کم زن زخمها».

   وقتی این سخن به گوش دلاک رسید:

             خیره شد دلّاک و بس حیران بماند

                                                تا به دیر، انگشت بر دندان بماند

               بر زمین زد سوزن، آن دَم اوستاد

                                                   گفت در عالم کسی را این فتاد؟

               شیر بی دمّ و سر و اشکم که دید؟

                                                    این چنین شیری خدا کی آفرید؟

سپس به قزوینی رو کرد و گفت:

«چون نداری طاقت سوزن زدن/ از چنین شیر ژیان پس دم مزن»

ــــــــــــــــــ

ـ مثنوی مولانا