کم وکیف پیشروی تحریم رژیم ایران وسرانجام آن ؟

گفتگو با آقای یزدان حاج حمزه

پس ازتصویب دورچهارم تحریم شورای امنیت ، کنگره آمریکا روز16 ژوئن ودولت آمریکا روز1 ژوییه تحریم های اضافی این کشوررا تصویب واعلام کردند، وزارت خزانه داری آمریکا روز3 اوت 2010باردیگردامنه تحریم های رژیم ایران را گسترش داد ه و معاون این وزارتخانه ازنظام بین المللی تحریم وافزایش واثرگذاری آن روی رژیم سخن به میان آورد ه است . اقدام جدید وزارت خزانه داری آمریکا چه هدفگیری وچه کم وکیفی دارد ؟

وزا رت خزانه داری آمریکا درتحریم جدید این کشور، به طورمشخص تروریسم برون مرزی رژیم ایران وعوامل شناخته شده اجرای آن ، یعنی سپاه قدس و برخی ازهمکاران داخلی وخارجی این سپاه را هدفگیری کرده است .دراین اقدام  ۲۱ شرکت و موسسه مالی و بانکی و بیمه جدید که یا در مالکیت دولت پاسداران اند  و یا این دولت در مالکیت آنها سهم دارد به لیست سیاه موسسات تحت تحریم آمریکا اضافه شده است . علاوه براین  4 فرمانده سپاه پاسداران  که رابط وسرپل تأمین مالی ، تسلیحاتی و آموزش نظامی طالبان افغانستان ، حماس فلسطین  وحزب الله لبنان هستند، شناسایی وممنوع المعامله شده ودستورانجماد دارایی آنها درآمریکا صادرشده است .  وزارت خزانه داری آمریکا دراین اقدام موسسات درظاهرخیریه رژیم ایران ومدیران این موسسات ،که درلبنان فعالیت دارند را نیز شریک سپاه قدس درفعالیتهای تروریستی برون مرزی رژیم تلقی کرده ودرلیست سیاه تحریم این کشورقرارداده است «کمیته ایرانی برای بازسازی لبنان و مدیر این کمیته حسام خوشنویس، همچنین کمیته امداد امام خمینی در لبنان و مدیر آن علی ضریق» ازآن جمله اند..
( طبق اعلام وزارت خزانه داری آمریکا ،در فهرست موسساتی که تحت تحریم جدید آمریکا قرارگرفته اند برخی ازبانکهای اروپایی نظیر« هولدینگ ای جی بانک، مستقر در دوسلدورف آلمان و یک موسسه مرتبط با این بانک ،اونربانک زائو که در اختیار بانک رفاه کارگران است و به همراه  شعبه بانک صادرات مستقر  دربلاروس ، بانک تورگووی کاپیتال زائو در بلاروس که زیر نظر بانک تجارت اداره می شود، بانک توسعه صادرات ایران و بانک سینا که بانک خصوصی معرفی شده، اما درمالکیت دولت است» قراردارند.  همچنین  برلیست شرکتهای تحت تحریم آمریکا نام چند شرکت سرمایه گذاری و بیمه شامل شرکت دولتی سرمایه گذاری خارجی ایران ،  ونیز۱۴ شرکت فعال در مهندسی  معدن وصنعت  اضافه شد ه است)


 

منظوراز نظام بین المللی تحریم ، که معاون وزارت خزانه داری آمریکا ازآن صحبت می کند ، چیست .وتحریم نظام یافته رژیم ایران تا چه حد برقرار شده است ؟

 به بینید دربرقراری سلسله تحریم های جدید علیه رژیم ایران سه محورحیاتی ا زفعالیتهای مستمر رژیم ایران ، هدفگیری شده است . فعالیتهای هسته ای وموشکی ، فعالیتهای تروریستی برون مرزی وفعالیتهای سرکوبگرانه داخلی ودرون مرزی  این رژیم (کنگره آمریکا درمصوبه قانونی خود ، ازدولت این کشورخواسته ناقضان حقوق بشروسرکوبگران قیام ایران را شناسایی ومشمول تحریم قراردهد ، اما هنوزدراین مورد اقدامی انجام نگرفته است ) . رژیم ایران این فعالیتهای سه گانه را به هم پیوند داده وبه صورت همآهنگ پیگیری می کند .  ازاین روی، نظام یافتگی تحریم  ایجاب می کند که طرف خارجی نیز با  این سه محورحیاتی فعالیتهای رژیم ایران درگیرشود . ازسوی دیگربرای برقراری تحریم نظام یافته بین المللی باید بین کشورهای طرف معامله رژیم  هماهنگی وتفاهم عملی لازم برقرارشود والا تحریم ها مثل گذشته نیم بند وکم اثرخواهند شد .  برخی ازاین کشورها برای برخورد همآهنگ با رژیم ایران ،  متناسب با سطح روابط خود ، به سمت نوعی تقسیم کارروی آورده اند . این تقسیم کاردرتحریم های خاص آمریکا واتحادیه اروپا دیده می شود  ومی توان گفت که نظام یافتگی بین المللی تحریم های اثرگذار،تاحدودی ،بین آمریکا واتحادیه اروپا برقرارشده است .کانادا واسترالیا نیز،دربرقرارتحریم های فراترازقطعنامه 1929 شورای امنیت ، خود را با آمریکا و اتحادیه اروپا هم آهنگ کرده اند وژاپن نیزدراین مسیرراه افتاده است . با وجود آنکه چین وروسیه به تحریم های فراترازتحریم شورای امنیت تن نمی دهند ، آمریکا آنها را به حال خود رها نکرده وبه طورمکرر ازچین می خواهد که برای اثرگذاری تحریم ها. جای شرکتهای اروپایی را که ازبازارایران خارج شده اند پرنکند (شاید یکی ازعلل ابرازمخالفت چین وروسیه با تحریم های فراترازتحریم شورای امنیت، فراربه جلو برای آزادی عمل دربازارایران باشد ).به هرحال ، آمریکا واروپا برای مقابله با نقش خنثی کننده  اثرتحریم های خاص خود توسط چین وروسیه باید تضمین های عملی ازاین دو کشوربگیرند . با این اوصاف می بینیم  تا برقراری تحریم های نظام یافته وموثرعلیه رژیم ایران ، هنوز راه زیادی باید طی شود . حتی اتحادیه اروپا  که نزدیکترین همراه آمریکا دربرقراری تحریم های موثرعلیه رژیم ایران است، هنوزبه پای آمریکا نرسیده ومثل آمریکا خرید نفت خام ازرژیم ایران را متوقف نکرده است ( رییس جمهورفرانسه درحاشیه کنفرانس اخیرسران گروه 8 به خبرنگاران گفته است که ما درجستجوی جایگزین خرید نفت خام ازایران هستیم ) .علاوه. 

رژیم درمقابل دورجدید تحریم ها واکنش های گوناگونی نشان می دهد . این واکنش ها بیشتر روی چه بخش ازتحریم های جدید متمرکزشده وچرا  ؟ 

احمدی نژاد و دستیارانش درواکنش خود به خودی نسبت به موج جدید تحریم ها، ابتدا نغمه ناموزون رسیدن به « خودکفایی » سریع درهمه زمینه ها از تولید بنزین گرفته  تا فطعات وماشین آلات مورد نیاز صنعت نفت وگاز وپتروشیمی را سازکردند . همزمان با طرح این ادعاهای پوچ،  زبان به تهدید خارجی های طرف معامله با ایران گشودند وشخص احمدی نژاد  نگرانی خود از تحریم صنعت نفت وگاز ایران توسط اتحادیه اروپا را این طور برملا کرد که  « انها که می خواهند قطعات صنعت نفت وگازرا به ما نفروشند و ازاجرای قرارداد های خود با ما سربازمی زنند بدانند که دیگر دربازار آینده ایران جایی ندارند  » . صنعت نفت وگازایران به حدی به واردات ازاتحادیه اروپا وابسته است که حدود 60 درصد از ماشین آلا ت وقطعات لازم برای چرخیدن چرخ این صتعت از یک کشور اروپایی یعنی آلمان تأمین می شود . وزیرصنایع ومعادن احمدی نژاد نیز درنگرانی از تحریم اتجادیه اروپا تهدید می کند که« بازار جمهوری اسلامی بر روی کالاهای مصرفی و بنجل کشورهایی که از ورود تکنولوژی، ماشین آلات و تجهیزات به کشورمان جلوگیری می‌کنند بسته خواهد شد. » . (  سایت آفتاب 5 اوت 2010 ). بنابراین اظهارات می بینیم واکنش ها ی مقامات رژیم ، بیشترروی تحریم خاص اتحادیه اروپا که صنعت نفت وگاز ، یعنی تکیه گاه مادی بقاء رژیم  ایر ان را ، هدفگیری کرده متمرکزشده است .

درصورتیکه تحریم رژیم ایران درسطح بین المللی به صورت گسترده و نظام یافته برقرارشود ، آیا می تواند رژیم را وادار به عقب نشینی کند؟

 قدرتهای جهان با توجه به عوارض تبدیل شدن رژیم ایران به یک قدرت اتمی و بعد ازصدور6 قطعنامه شورای امنیت برای تعلیق فعالیت های اتمی خطرناک این رژیم ،دیگرنمی توانند کوتاه بیایند وبه هرحال باید به رویارویی خود باسرپیچی این رژیم ادامه دهند . اینها درحال حاضرهمراه با تحریم ، سیاست مذاکره وتهدید نظامی را نیزروی میزگذاشته اند تا ازهرراهی که می شود ، رژیم رادرمسدله هسته ای واداربه عقب نشینی وپذیرش قطعنامه های شورای امنیت کنند . قدرتهای جهانی   درکارمذاکره وتشویق رژیم ایران ، بیش ازآنچه تا به حال کرده اند ، چیزی ندارند که اضافه کنند .اما درکارتحریم وتهدید این رژیم کارنکرده زیاد دارند . بنا براین دعوای آنها بارژیم درجهت افزایش فشارتحریم به پیش خواهد رفت . (فعلا ازتهدید ها ومانورهای نظامی خود نیزبه مثابه چماق وجنگ روانی برای عقب نشاندن رژیم استفاده می کنند) . ازاین روی درشرایطی که رژیم ایران با قیام وجنبش ضد دیکتاتوری رویا روی است ، وقتی با تحریم نظام یافته بین المللی رو به تشدید وقطع درآمدهای نفتی اش رویا روی شود وتکیه گاه مادی ادامه حاکمیت خود را درجریان پیشروی تحریم ازدست بدهد، درمقطعی به عینه خواهد دید که به قول معروف آنچه را که می خواست قاتق نانش شود دارد قاتل جانش می شود. به نظرمن تجربه جنگ رژیم ایران با عراق نشان می دهد که وقتی این رژیم برسردوراهی بود ونبود قرارگیرد، ممکن است پیگیری سیاست های استراتژیک خود را ، لا اقل درشکل وفرم ، متوقف کند ویا به حالت تعلیق درآورد . . اینستکه ادامه تحریم های همه جانبه ونظام یافته طرف خارجی ،همراه با ادامه جنبش ضد دیکتاتوری داخلی می تواند رژیم را برسرا ین دوراهی قراردهد دراین شرایط است که با وجود اشراف برعوارض عقب نشینی درعرصه اتمی  وبا وجود آنکه می داند عقب نشینی دراین عرصه ، مقابله درسایرعرصه ها را براو تنگ ودشوارتر خواهد کرد ، ممکن است  در شرایط تعیین کننده مذکور، به سیاست «ازاین ستون به آن ستون فرج است» روی آورد ، ازروی ناچاری ریسک این عقب نشینی را بپذیرد وبا اکراه جام زهرآن را نیزبنوشد . این عقب نشینی ، اگرمحقق شود ، موقعیت بحرانی رهبر نظام و پاسداران شریک درحاکمیت را درمقابل جنبش ضد دیکتاتوری مردم ایران به شدت بحرانی تروحربه سرکوبگری آنها را کند تر خواهد کرد . اگررژیم درمقابل فشارخارجی کوتاه نیاید باید تحلیل  قوا ،ناتوانی فزاینده وآسیب پذیری شدید خود درمقابل جنبش ضد دیکتاتوری را بپذیرد . درهرصورت زمان وروند اوضاع  به نفع جنبش ضد دیکتاتوری مردم ایران و به زیان دیکتاتوری ولایت فقیه درحال تحول است . این فرصت تاریخی را برای آزادی ایران باید غنیمت شمرد .