سایت هیل روز ۳۰بهمن در مطلبی با عنوان «چگونه آمریکا میتواند خطوط هوایی تروریستی ایران را زمینگیر کند» نوشت:
دولت بایدن فرصت بینظیری برای تشدید مبارزات خود علیه رژیمهای ضد آمریکایی در ونزوئلا، ایران و نیکاراگوئه دارد. اقدامات اخیر نشان میدهد که اعمال جدی تحریمهای سخت میتواند کارساز باشد. بایدن باید توجه داشته باشد و بر اساس آن عمل کند.
در اوایل این هفته، مقامات آمریکا یک هواپیمای باری توقیف شده بوئینگ ۷۴۷-۳۰۰ را از بوئنوس آیرس، آرژانتین، به یک فرودگاه نظامی در فلوریدا جنوبی منتقل کردند. این هواپیما زمانی متعلق به شرکت هواپیمایی ماهان، یک شرکت هواپیمایی ایرانی بود که توسط سپاه پاسداران کنترل میشد و بارها برای حمایت از فعالیتهای تروریستی سپاه مورد استفاده قرار گرفته بود. اقداماتی که ایالات متحده قبلاً ماهان ایر را برای آن تحریم کرده بود.
شرکت هواپیمایی ماهان ایر این هواپیما را در سال ۲۰۲۱ بهعنوان بخشی از یک معامله گستردهتر بین رژیم ایران و ونزوئلا به شرکت امتراسور (Emtrasur)، یکی از شرکتهای تابعه کونویسا (Conviasa)، شرکت هواپیمایی دولتی ونزوئلا تحت تحریم ایالات متحده منتقل کرده بود. این دو رژیم متعاقباً از امتراسور برای فرار از تحریمهای ایالات متحده و تحویل محمولههای غیرقانونی در سراسر جهان استفاده کردند.
اما، در ژوئن ۲۰۲۲، زمانی که هواپیما در بوئنوسآیرس فرود آمد، تامینکنندگان محلی سوخت جت که نسبت به تحریمهای ایالات متحده محتاط بودند، از دادن سوخت به آن خودداری کردند. این هواپیما در نهایت بهدلیل مشکوک بودن به مأموریت و خدمه مختلط آن از افسران سپاه و اطلاعات نظامی ونزوئلا در آنجا زمینگیر شد. این هواپیما پس از ۱۸ ماه درگیری حقوقی، به ایالات متحده منتقل شد. این یک موفقیت برای سیاست تحریمی ایالات متحده است و مسیر روشنی را نشان میدهد. دولت بایدن اکنون باید بهدنبال تکرار این موفقیت در برابر بقیه ناوگان رژیم ایران و ونزوئلا باشد که بهرغم فاصله یک هواپیما هنوز در هوا هستند.
بدون انتقال هواپیمای ماهان ایر، شرکت هواپیمایی کانویاسا قادر به انجام پروازهای مسافت طولانی نخواهد بود. و پروازهایی که کانویاسا انجام میدهد، عملیات تجاری معمولی نیستند. اعتقاد بر این است که آنها اغلب تقریباً خالی از مسافر پرواز میکنند، اما محموله حمل میکنند، از جمله حمل هواپیماهای بدون سرنشین ساخت ایران که به روسیه کمک کرده است تا حملات تروریستی خودش را علیه اهداف و زیرساختهای غیرنظامی اوکراینی حفظ کند. آنها همچنین در حال انتقال طلا از ونزوئلا به ایران برای پوشش معاملات تحریم شده هستند.
و هنگامی که شرکت هواپیمایی کانویاسا مسافران را جابهجا میکند، اغلب مهاجران غیرقانونی را به نیکاراگوئه میبرد تا آنها را به سمت مرزهای جنوبی ایالات متحده بفرستد.
این نقل و انتقالات هواپیما اخیراً انجام شده است. در تابستان ۲۰۲۱، این دو شرکت هواپیمایی قراردادی را امضا کردند که به موجب آن ماهان ایر چهار فروند هواپیما را به کونویاسا فروخت و به این شرکت هواپیمایی ونزوئلایی اجازه داد تا با هواپیماهای جدید دوربرد ایران، پروازهای تجاری خودش را به تهران آغاز کند. این چهار هواپیما شامل هواپیمای بوئینگ باربری ۷۴۷ بود که اکنون توسط مقامات آمریکایی توقیف شده است و سه فروند هواپیمای مسافربری ایرباس ای ۳۴۰ (A۳۴۰) که کانویاسا از طریق یک واسطه مستقر در دبی از ماهان خریداری کرد. در سال ۲۰۲۳، ماهان دو ایرباس ۳۴۰ دیگر را به کانویاسا اجاره داد، از جمله یکی که از طریق واسطههای مشکوک و غیرشفاف مستقر در آفریقا خریداری کرده بود.
کانویاسا اکنون هر پنج هواپیمای ایرباس ۳۴۰ را که ماهان در اصل برخلاف تحریمهای ایالات متحده خریداری کرده بود، اداره میکند. کانویاسا فقط بهخاطر ماهان میتواند فعالیتهای غیرقانونی خود را انجام دهد - بدون هواپیماهای ماهان، ناوگان کانویاسا هواپیمای دوربرد نخواهد داشت.
به لطف عرضه مداوم هواپیماهای ایرباس ای ۳۴۰ ماهان ایر، دهها پرواز به تهران انجام داده است و یک مسیر کاراکاس-مسکو و یک مسیر کاراکاس-دمشق را به این روند اضافه کرده است. کانویاسا همچنین تقریباً هر روز بین هاوانا، کوبا، و ماناگوئه، نیکاراگوئه پرواز میکند و از یک طرح بدبینانه که بهطور مشترک با سایر متحدان مستبد در منطقه برای تقویت کاروان انسانی مهاجران غیرقانونی که سعی در ورود به ایالات متحده دارند، حمایت میکند.
دولت بایدن برای مهار بیشتر استفاده غیرقانونی کانویاسا از هواپیماهای تحریم شده چه کاری میتواند انجام دهد؟ خوشبختانه، توقیف هواپیمای باربری امتراسور توسط ایالات متحده قبلاً تأثیرات سرد کنندهای بر عملیات کانویاسا داشته است. این شرکت هواپیمایی ونزوئلا در حال حاضر خدمات خود را به شیلی، آرژانتین و بولیوی لغو کرده است و تنها مسیرهای مکزیک، نیکاراگوئه و کوبا را در کنار پروازهای ایران، روسیه و سوریه در منطقه حفظ کرده است.
اما میتوان کارهای بیشتری انجام داد.
اول، واشنگتن میتواند فشار وارد شده به آرژانتین در سال ۲۰۲۲ را تکرار کند. فشار بیسر و صدا بر تأمین کنندگان سوخت جت، ارائه دهندگان خدمات فرودگاهی، و یک حکم احتمالی برای توقیف به وزارت دادگستری کشورهایی ارائه شده است که این هواپیماها ممکن است آنها را در یک کشور ثالث فرود آورند. و بدین ترتیب ایران و ونزوئلا را از ابزاری حیاتی برای دور زدن تحریمها و ایجاد شرارت محروم میکند.
واشنگتن همچنین میتواند فشار بیسر و صدایی بر متحدان اعمال کند تا حریم هوایی خودشان را به روی هواپیماهای عبوری کانویاسا ببندند.
این کاری است که ایالات متحده قبلاً انجام داده است. حداقل در دو نوبت، یک هواپیمای ایرانی از حق فرود محروم شد یا حریم هوایی بسته شد و مجبور شد مسیر خودش را تغییر دهد یا زمینگیر شود. در اکتبر ۲۰۲۰، کیپ ورد حق فرود هواپیمای باری ایرانی را که توسط شرکت هواپیمایی قشم فارس ایر تحت تحریم ایالات متحده اداره میشد، لغو کرد، زیرا این هواپیما در حال نزدیک شدن نهایی خودش به فرودگاه اصلی این کشور جزیرهای آفریقایی بود.
در ژوئن ۲۰۲۲، اروگوئه حریم هوایی خود را به روی هواپیمای باری امتراسور در حالی که سعی داشت بوئنوسآیرس را ترک کند، بست. نتیجه هر دو اقدام عواقب قابل توجهی داشت: قشم فارس ایر دیگر به آمریکای لاتین پرواز نمیکند و هواپیمای امتراسور زمینگیر شد و اکنون توقیف شده است.
هواپیماهای دوربرد باقیمانده کانویاسا که همگی از ماهان ایر خریداری شدهاند، همچنان مسیرهای خود را به مسکو و تهران ادامه میدهند و آنها را در برابر اقدامات مشابه کشورهایی که در مسیر رسیدن به مقصدشان پرواز میکنند، آسیبپذیر میکنند. علاوه بر کوبا و نیکاراگوئه، کانویاسا به مکزیک نیز پرواز میکند، جایی که ایالات متحده میتواند اقدامات توقیف را برای باز پسگیری هواپیما بهدلیل نقض تحریمهای ایالات متحده آغاز کند.
دولت بایدن میتواند از دیپلماسی آرام و اقدامات قانونی در کشورهای دوست برای توقیف هواپیماهایی که ونزوئلا برای تسهیل فعالیتهای فرار از تحریمها در خدمت تهران و کاراکاس استفاده میکند، استفاده کند.
ماجرای جت توقیف شده امتراسور نشان میدهد که در جایی که اراده سیاسی وجود دارد، با زمینگیر کردن هواپیماهای بیشتر، تحریمها جواب میدهد. واشنگتن میتواند صدمات جدی بیشتری به رژیم ونزوئلا و متحدانش در نیکاراگوئه و ایران وارد کند. دولت بایدن منتظر چه چیزی است؟