ارائهٔ نخستین گزارش هیأت مستقل حقیقت‌یاب ملل متحد
دربارهٔ قیام۱۴۰۱
در اجلاس شورای حقوق‌بشر ملل متحد در ژنو
سرکوب خشونت‌بار اعتراضات مسالمت‌آمیز
و کشتار و مجروح کردن معترضان
تداوم تبعیض ساختاری بر تمام جنبه‌های زندگی خصوصی
و عمومی زنان
این اقدامات در چارچوب یک حمله گسترده و سیستماتیک
علیه زنان و دختران و سایر افرادی انجام شد
که از حقوق‌بشر حمایت می‌کنند
برخی از این موارد نقض جدی حقوق بشر
مصداق جنایت علیه بشریت است
بدون حسابرسی از عاملان تخلفات
در چارچوب اعتراضات شهریور۴۰۱
چرخه مصونیت از مجازات
نمی‌تواند درهم شکسته شود
روز دوشنبه ۲۸اسفند ماه، در ۵۵مین اجلاس شورای حقوق‌بشر، هیأت حقیقت‌یاب ملل متحد نخستین گزارش خود را دربارهٔ قیام۴۰۱ به‌اعضای این شورا ارائه کرد.
خانم سارا حسین رئیس هیأت حقیقت‌یاب در سخنرانی خود دربارهٔ نتایج به‌دست آمده از تحقیقات هیأت دربارهٔ اعمال سرکوبگرانهٔ رژیم بعد از قیام۴۰۱ از جمله دستگیریهای گسترده و شکنجه و حبس‌های طولانی و به‌خصوص اعمال ضدانسانی علیه زنان و دختران، تأکید کرد: «این اقدامات در چارچوب یک حمله گسترده و سیستماتیک علیه زنان و دختران و سایر افرادی انجام شد که از حقوق‌بشر حمایت می‌کنند... برخی از این موارد‌ِ نقض جدی حقوق‌بشر مصداق جنایت علیه بشریت است».
وی در سخنرانی خود هم‌چنین، گفت: «ما از ابتدا با حسن‌نیت به‌دنبال تعامل با حکومت ایران بودیم. با این حال، متأسفانه این حکومت اجازه دسترسی هیأت به کشور را نداد، به فراخوانها برای برگزاری جلسات و یا به ۲۱نامه تفصیلی استعلام شده تا ژانویه ۲۰۲۴ نیز پاسخ نداد».
سارا حسین با اشاره به اقدامات سرکوبگرانهٔ رژیم علیه قربانیان و شاهدان قیام و بستگان آنها و تلاش برای جلوگیری از شهادت‌دادن دربارهٔ جنایت رژیم، افزود: «با وجود این چالشها، هیأت در نهایت بیش از ۲۷۰۰۰مورد مدرک را جمع‌آوری و حفظ کرد. مجموعاً ۱۳۴مصاحبه موشکافانه با قربانیان و شاهدان، از جمله ۴۹ زن و ۸۵ مرد، در داخل و خارج از کشور انجام داد.
رئیس هیأت حقیقت‌یاب سازمان ملل در ادامه گفت: «یافته‌های ما نشان داد که مرگ ژینا امینی یک مرگ غیرقانونی بوده و ما معتقدیم که حکومت مسئول (آن) است.
پس از مرگ او، اعتراضات در سراسر کشور، از تهران تا مناطق مختلف شروع شد. در پاسخ، کل دستگاه حکومتی برای سرکوب بسیج شد.
در جریان اعتراضات، نیروهای امنیتی از سلاح گرم از جمله تفنگ های تهاجمی [کلاشینکف] و هم‌چنین گلوله‌های فلزی و اسلحه پینت‌بال استفاده کردند که منجر به کشته و زخمی شدن شدید شد.
استفاده از چنین قوه غیرضروری و نامتناسب در اعتراضات عمدتاً مسالمت‌آمیز، منجر به کشتار و مجروح‌شدن غیرقانونی معترضان شد که تعداد آنها به ارقام معتبر ۵۵۱ کشته، از جمله دست‌کم ۴۹ زن و ۶۸ کودک، در ۲۶ استان از ۳۱ استان ایران می‌رسد. اطلاعات موثق حاکی از آن است فقط در یک روز، در ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۲، در «جمعه خونین» زاهدان... نیروهای امنیتی ۱۰۳ معترض و رهگذر را که اکثراً مرد و پسر بودند، کشتند که بیشترین تعداد مرگ و میر ثبت شده در یک روز در تمام مدت اعتراضات است»...
رئیس هیأت حقیقت‌یاب سپس به نمونه‌های دیگری از جنایات رژیم مثل شلیک عمدی به چشم قیام‌کنندگان، دستگیری خودسرانهٔ گستردهٔ معترضان، شکنجه‌ها و اعمال ضدانسانی رژیم در بازداشتگاههای غیررسمی اطلاعات، بسیج و سپاه و شکنجه‌های وحشیانه برای گرفتن اعتراف اجباری افزود:
کودکان نیز در معرض قتل‌های غیرقانونی، شکنجه، تعرض و همراه با بزرگسالان در بازداشت بودند.
«دست‌کم ۹ مرد جوان به‌طور خودسرانه، به‌دنبال رسیدگی‌های عجولانه و ناقص که محاکمه عادلانه اولیه را نادیده می‌گرفت، اعدام شدند و تا ماه ژانویه امسال دادگاهها دست‌کم ۲۶ حکم اعدام را علیه افراد در ارتباط با اعتراضات صادر کردند».
خانم سارا حسین در ادامهٔ سخنانش به مجموعه اقدامات رژیم علیه خانواده‌ها و بستگان شهیدان قیام و هم‌چنین تداوم اقدامات سرکوبگرانه و تبعیض‌آمیز علیه زنان و دختران ایران اشاره کرد و سپس افزود: «مسئولیت و وظیفه اصلی حمایت و ارتقای حقوق‌بشر و آزادیهای اساسی برعهده حکومت است. ولی در پرونده ما، در شرایط ایران، مصونیت تاریخی و سیستماتیک موجود هر گونه امید را برای عدالت و جبران خسارات از جامعه سلب کرده است. شاهدان دائماً از ما می‌پرسیدند که نتیجه یک شکایت چه می‌تواند باشد، و خاطرنشان کردند که سرانجام خود معترضان تحت «تعقیب» قرار می‌گیرند.
شجاعت قربانیان، شاهدان و اعضای خانواده‌یی که سرگذشت خود را به ما واگذار کرده‌اند، بر الزام جامعه بین‌المللی برای همبستگی و تطبیق آن با اقدامات مشخص حمایت از قربانیان... تأکید می‌کند.
بدون حسابرسی از عاملان تخلفات در چارچوب اعتراضات، چرخه مصونیت از مجازات نمی‌تواند درهم شکسته شود»...
سایت سازمان ملل: ۲۸ اسفند
بهزاد نظیری
اجلاس ماه مارس شورای حقوق‌بشر ملل متحد امسال در ژنو تبدیل به یک سرفصل حسابرسی و یک حسابرسی جدی برای رژیم جنایتکار آخوندی شده همان‌طوری که می‌دانید دو تصمیم‌گیری مهم قراره در این اجلاس صورت بگیره و دو قطعنامه به تصویب خواهد رسید که امروز بحث اش باز شده بود اولی در مورد تمدید دوره مأموریت گزارشگر ویژه شورای حقوق‌بشر آقای جاوید رحمان هست که خوب بعد از شش سال که ایشون در این سمت بوده الآن به نتیجه‌گیریهای مهمی رسیده نتیجه‌گیریهایی که از سال‌ها پیش مقاومت ایران دنبالش بوده و مسأله ضرورت تحقیقات بین‌المللی در مورد قتل‌عام زندانیان سیاسی در سال ۶۷ که آقای جاوید رحمان در گزارش خودش اشاره کرده که حتماً قتل‌عام‌هایی که در دهه ۶۰ صورت گرفته چه در آغاز دهه ۶۰ و چه در سال ۶۷ باید موضوع تحقیقات قرار بگیره و از آن مهم‌تر مسأله تمدید مأموریت کمیته حقیقت‌یاب هست که این یک در واقع مکانیزم موازی با مأموریت گزارشگر ویژه آقای جاوید رحمان هست.
این کمیته حقیقت‌یاب سه حقوقدان زن هستند که در آذرماه سال گذشته در اوج جنایات و کشتارهایی که رژیم در کف خیابونها در ایران انجام می‌داد به تصویب شورای حقوق‌بشر رسید. مکانیزم بسیار مهمی است که در مورد کمتر کشوری وجود دارد. مثلا در اوج جنایات رژیم سوریه چنین مکانیزمی در مورد سوریه تصویب شد و آغاز به کار کرد. خوب پیشرفت کار این کمیته حقیقت‌یاب مستلزم زمان بیشتر است بعد از یک‌سال گزارش بسیاری مهمی داده این گزارش تصریح می‌کند جرایم حبس، شکنجه، تجاوز و سایر اشکال خشونت جنسی آزار و تعقیب و ناپدیدسازیهای اجباری اینجا مصادیق جنایت علیه بشریت هستند و خوب این اولین بار است که یک نهاد سازمان ملل به صراحت این سلسله جنایات رژیم را به‌عنوان مصادیق جنایت علیه بشریت عنوان می‌کند. خانم سارا حسین که مسؤل این کمیته سه نفره است گفته که بیش از ۲۷هزار سند از داخل ایران جمع‌آوری کردند. خوب این نشان‌دهنده این است که اگر فرصت بیشتری داشته باشند اسناد و مدارک بیشتری می‌توانند جمع‌آوری کنند. همینها رژیم را بسیار عصبانی کرده و رژیمی که نیروهای پاسدار و بسیجی و لباس‌شخصی‌اش را مثل گرگهای هار به جان مردم انداخته بود، به جان هموطنانمان انداخته بود در دوران قیام انتظار نداشت که یک روزی در مقابل چنین حسابرسی سنگینی در مقابل جامعه بین‌المللی قرار بگیرد. برای همین واکنش‌های نماینده رژیم در صحنه امروز اجلاس بسیار مفتضح بود که در مقابل یکی از نمایندگان سازمانهای غیردولتی واکنش عصبی و افسارگسیخته‌ای نشان داد. خود نماینده رژیم که در ابتدای آن غریب آبادی آمد صحبت کند. برای فرار از پاسخگویی و طفره رفتن از پاسخگویی صحبت از جنگ غزه و اینجور مسائل را مطرح کرد که هیچ ربطی به موضوع نداشت و همه می‌دانند که رژیم تلاش داشت که مسأله فلسطین را تبدیل به ابزاری تبدیل به سپری برای پنهان کردن عمق و ابعاد جنایات خودش در دوران قیام بکند و این نشان می‌دهد که موفق نشده و امروز واضح بود که رژیم ناتوان، عاجز و متزلزل از پاسخ گفتن به جامعه بین‌المللی است بنابراین امروز از هر جهت صحنه‌های بسیار مهمی بود از این‌که این رژیم تصور می‌کنه این جنایات رو در طول سال بر علیه مردم ایران صورت بدهد و بعد پاسخگوی هیچ جا و هیچکس نباشد امروز مشخص شد که مکانیزم های بین‌المللی وجود دارند که از این رژیم حساب می‌کشند و طبعاً هر چقدر که رژیم به آستانه سرنگونی خودش نزدیک‌تر میشه این حسابرسی برایش قیمت بیشتری خواهد داشت و این حسابرسی برایش بحرانها و مشکلات بیشتری چه در داخل و چه در عرصه بین‌المللی ایجاد خواهد کرد.
سخنرانی نمایندگان
شماری از کشورهای عضو شورای حقوق بشر
فراخوان به تمدید مأموریت هیأت حقیقت یاب
پنجاه و پنجمین اجلاس شورای حقوق‌بشر در ژنو
بعد از گزارش هیأت حقیقت‌یاب نماینده آلمان صحبت می‌کند و می‌گوید که بعد از قتل مهسا امینی رژیم ایران معترضان و اعتراضات را به‌نحو وحشیانه‌ای سرکوب کردند. زنان و دختران و کودکان به‌خصوص با سرکوب بیشتری مواجه بودند. ناپدیدسازی اجباری و شکنجه حتی برخی از آنها کشته شدند. هیأت حقیقت‌یاب در گزارشش تأکید دارد که این نقضهای حقوق‌بشر به‌طور خاص مردم عادی را قرار داده و می‌تواند حتی جنایت علیه بشریت باشد به‌خاطر تغییر بر مبنای جنسیت. ما نقض فاحش حقوق‌بشر را محکوم می‌کنیم و از رژیم ایران می‌خواهیم که سرکوب سیستماتیک را متوقف کند. هیأت حقیقت‌یاب با وضعیت خیلی چالش انگیزی کارش را انجام داده باید بتواند کارش را ادامه بدهد و شواهد نقض حقوق‌بشر را به ثبت برساند و هیچکس نباید به سکوت کشیده بشه برای این‌که صدایش را برای حقوق‌بشر بلند کرده و از آن دفاع کرده ما خواهان تمدید کار این هیأت هستیم.
بعد نوبت به کشور کانادا می‌رسد که از جانب چند کشور صحبت خواهد کرد. نماینده کانادا میگه من از طرف استرالیا، نیوزیلند و کشور خودم صحبت می‌کنم. ما تشکر می‌کنیم از هیأت حقیقت‌یاب به‌خاطر کار مهمش که ثبت کرده نقض حقوق‌بشر را در ایران از زمان اعتراضات در ۱۶ سپتامبر ۲۰۲۲ جمهوری اسلامی از تاکتیکهای وحشتناکی برای ارعاب و محدود کردن حقوق‌بشر مردم استفاده می‌کند در اعتراضاتشان از جمله استفاده از ابزار جاسوسی استفاده از زور دستگیریهای گسترده مسمومیت و شکنجه. برخی از قیام‌کنندگان اعدام شده‌اند. ما اعدام زنان و دختران و سرکوب زنان و دختران را محکوم می‌کنیم نادیده گرفتن حقوق آنها بی‌شک نقض التزامات این حکومت در سطح بین‌المللی هست. ما نسبت به قانونهای جدید که علیه آزادیهای زنان هستند به‌عنوان حجاب اجباری ابراز نگرانی می‌کنیم و نگران قرار دادن اقلیتهای مذهبی و قومی هستیم. گزارشهایی که نشون میده رژیم ایران سرکوب بر مبنای جنسیت را افزایش دادند بسیار نگران‌کننده است. ما در کنار قربانیان این جنایات می‌ایستیم و می‌خواهیم که حقوق زنان و دختران ایران مورد حمایت قرار بگیرد.
کشور استونی به‌نقل از چند کشور صحبت خواهد کرد. نماینده استونی: من از جانب کشورهای نورودیک و بالتیک صحبت می‌کنم ما از هیأت حقیقت‌یاب تشکر می‌کنیم به‌خاطر گزارشش و حمایت‌مان را از تمدید این مأموریت ابراز می‌کنیم. اقدامات رژیم بعد از قیام ۲۰۲۲ به‌طور خاص زنان و دختران را مورد هدف قرار داد و اعضای حداقل‌های مذهبی و قومی. ما عمیقاً نگران نقض شدید حقوق‌بشر هستیم که در گزارش آمده از جمله قتل، دستگیری، شکنجه و دیگر انواع خشونتهای مختلف و ناپدیدسازیهای اجباری، برخی از آنها می‌تواند جنایت علیه بشریت باشه ما هم‌چنین عمیقاً نگران افزایش شدید موج اعدامها هستیم ما مخالف اعدام هستیم از جمله به‌عنوان ابزاری برای ارعاب جامعه و جلوگیری از اعتراضات روشن است که از این گزارش که استفاده از نیروی مرگبار و سایر ابزار توسط این رژیم از جمله اقدامات بر مبنای جنسیت در یک فضایی... شده که یک مصونیت سیستماتیک وجود دارد در آنجا و هیچ حسابرسی وجود ندارد. ما حمایت می‌کنیم و ابزار همبستگی می‌کنیم با مردم ایران به‌خصوص با بازماندگان و خانواده قربانیان که خواهان عدالت هستند و با زنان و دخترانی که پایداری قوی نشان می‌دهند و علیه این نقضها اعتراض می‌کنند و حالا نماینده کاستاریکا از جانب چند کشور سخنرانی می‌کند و میگه که من این سخنرانی را از جانب گروه ۵۴ کشوری می‌کنم تشکر می‌کنیم از این گروه به‌خاطر کارش گروه در واقع منطقه‌ای است متشکل از ۵۴ کشور. گزارش هیأت حقیقت‌یاب نشان می‌دهد که چطور زنان و دختران توسط نیروهای امنیتی سرکوب شدند و همین گزارش نتیجه‌گیری می‌کند که برخی از این اقدامات می‌تواند جنایت علیه بشریت باشد از جمله جنایت علیه بشریت بر مبنای جنسیت. آقای رئیس وضعیت حقوق‌بشر در ایران وخیم‌تر شده و ما عمیقاً نگرانیم نسبت به حقوق زنان و دختران و لوایحی که رژیم می‌خواهد تصویب کند نگران‌کننده است حقوق زنان را بیش‌از‌پیش محدود می‌کند و در رابطه با حجاب اجباری اگر رعایت نکنند آنها را به زندانهای درازمدت محکوم خواهد کرد و هم‌چنین به شکنجه. ما از مقام‌های رژیم ایران می‌خواهیم که این لوایح را لغو کنند و همه نقض حقوق زنان را از بین ببرند. باید روزنامه‌نگاران، حقوقدانان و مدافعان حقوق‌بشر کارشان را ادامه بدهند. مصونیت نمی‌تواند ادامه داشته باشد و حسابرسی باید موفق بشود.
بعد از نماینده کاستاریکا و از جانب چندین کشور حالا نوبت اتحادیه اروپا می‌رسد که می‌گوید اتحادیه اروپا می‌خواهد تشکر کند از هیأت حقیقت‌یاب به‌خاطر گزارش و ارائه‌ای که امروز داشت و ما نگرانی عمیق مون رو به‌خاطر وضعیت وخیم حقوق‌بشر ابراز می‌کنیم تبعیض زنان و دختران هم به‌طور خاص نگران‌کننده است. اتحادیه اروپا خواهان این است که رژیم ایران در قانون و در عمل هر نوع تبعیضی را علیه زنان و دختران از بین ببرد و اقداماتی را در پیش بگیرد که زنان و دختران را بشه در آن حفاظت کرد. اتحادیه اروپا هم‌چنین به رژیم ایران فراخوان می‌دهد که همه کسانی‌که خودسرانه دستگیر شدند در رابطه با اعتراضات را آزاد کند. ما تماماً از گزارش هیأت حقیقت‌یاب و فعالیت‌هایش حمایت می‌کنیم و خواهان تمدید آن هستیم. این جنبش شایسته حمایت کامل ماست از ایران می‌خواهیم که دسترسی آزاد مأموریتهای حقوق‌بشر را بدهد و همکاری کامل کند با هیأت حقیقت یاب. خیلی ممنون
