دامنهی گستردهی تحریمها
تحریمهای اتحادیهی اروپا دامنهای وسیع دارد که از روابط تجاری و مالی با شرکتهای ایرانی تا صنایع نفت و گاز و حمل و نقل هوایی و دریایی این کشور را در برخواهند گرفت. با این تحریمها پهلو گرفتن شناورهای شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی به تمام بندرهای اروپایی ممنوع خواهد شد.
سرمایهگذاری جدید در صنایع ایران، و همکاریهای فنی و پشتیبانی با این کشور نیز از جمله مواردی هستند که شامل تحریمهای یکجانبهی کشورهای اروپایی علیه جمهوری اسلامی میگردند. این تحریمها در تایید مفاد قطعنامه ۱۹۲۹ شورای امنیت در ارتباط با فعالیتهای هستهای تهران اتخاذ شده. فعالیتهای هستهای جمهوری اسلامی "غیرشفاف" و صلح آمیز بودن آن اثبات نشده قلمداد میشود. تهران این اتهام را رد میکند.
پروژه ناباکو، همه منهای ایران
ظاهرا وزیران خارجه اتحادیه اروپا قصد دارند بخشی از پروژهی عظیم گازرسانی ناباکو را از شمول تحریمهای جدید خارج کنند. با اجرایی شدن این پروژه قرار است گاز آسیای مرکزی به اروپا منتقل شود. کشورهای حاشیه دریای خزر، ترکیه، رومانی، بلغارستان، مجارستان و اتریش از سهامداران اصلی این پروژه هستند. تنها کشور منطقه که در این برنامه حضور ندارد ایران است.
ناباکو خط لولهای به طول بیش از ۳ هزار کیلومتر خواهد بود که هزینهی احداث آن حدود یازده میلیارد دلار برآورد میشود. سهامداران کنسرسیوم ناباکو که مقر آن در وین است نزدیک به دو ماه پیش تصمیم گرفتند برای بینیاز شدن از گاز ایران احداث دو خط لوله فرعی برای انتقال گاز گرجستان و عراق به خط لوله اصلی را آغاز کنند.
به گزارش خبرگزاری مهر وزیر نفت مسعود میرکاظمی چهارم شهریور ۸۹ در پاسخ به پرسشی در مورد علت کنار گذاشته شدن ایران از این پروژه گفته است «ما از ابتدا هم در این پروژه گازی حضور نداشتیم.» گفته میشود ممکن است قطر نیز به تامین کنندگان گاز این لوله بپیوندد.
شرکت "نفتیران" و یک استثنا
کشور آذربایجان یکی از تامین کنندگان اصلی گاز مورد نیاز خط لوله ناباکو محسوب میشود. پیشتر میان برخی از شرکتهای ایرانی فعال در صنایع نفت و گاز همکاریهایی با کشورهای حوزه دریای خزر صورت گرفته است. یک از این شرکتها "نفتیران" است که ده درصد از سهام اکتشاف یکی از میدانهای گازی آذربایجان را در اختیار دارد.
به گفتهی منابع آگاه وزیران خارجه اتحادیه اروپا توافق کردهاند که برای به خطر نیفتادن خط لوله ناباکو حضور این شرکت ایرانی در میدان گازی یادشده را از تحریمها استثنا کنند.
گفته میشود که این تصمیم برای جلوگیری از ایجاد موانع جدید بر سر راه این پروژه چند ملیتی گرفته شده و شامل فعالیتهای این شرکت ایرانی در مناطق دیگر نمیشود. انتقال گاز از آسیای مرکزی که بخشی از ان برای تامین نیاز شمال اروپا در نظر گرفته شده تدبیری است برای کاهش وابستگی به روسیه که مهمترین تامین کننده گاز اروپاست. آمریکا هشتم مهرماه سال جاری شرکت نفتیران را در فهرست تحریمهای یکجانبهی خود قرار داد. این شرکت متهم میشود به نهادهای نظامی و امنیتی مرتبط با دولت تعلق دارد و یکی از واسطههای انتقال ارز به شرکت ملی نفت ایران است