اما خط لولهی تاپی یا ”ترانس افغان“ باید از استانهای هلمند و قندهار بگذرد که تحت نفوذ طالبان قرار دارند و همچنین از مناطق آشوب زدهی بلوچستان پاکستان عبور کند. بنابراین مسأله تأمین امنیت یکی از مهمترین چالشهای این پروژه است.
استخدام ۱۲ هزار نیروی ویژه نظامی
وحیدالله شهرانی، وزیر معادن و صنایع افغانستان در مجلس سنای این کشور اعلام کرد که ترکمنستان پس از روسیه، ایران و قطر بزرگترین ذخیره گازی جهان است و انتقال گاز این کشور از طریق خاک افغانستان در بهبود وضعیت اقتصادی افغانستان مفید خواهد بود.
شهرانی تأیید کرد: «چالش بزرگ این خط لوله در مسیر افغانستان، ناامنی است و بهمنظورحل این چالش، وزارت کشور ۱۲ هزار نیروی ویژه نظامی را برای تأمین امنیت آن استخدام خواهد کرد».
شهرانی در مجلس سنا ابراز کرد که مقامهای این کشور در نظر داشتند ۷ هزار نیروی نظامی ویژه برای تأمین امنیت این خط لوله استخدام کنند، اما پس از بررسیهای بیشتر و ارزیابی تهدید و خطر که از سوی وزارت کشورانجام گرفته، قرار شده است ۱۲ هزار نیروی نظامی ویژه امنیت خط لوله را تأمین کنند.
امضای قرارداد بر سر قیمت گاز
تفاهمنامهی احداث خط لولهی تاپی میان کشورهای ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هند در عشقآباد امضاء شد.
از سوی دیگر رسانههای ترکمنستان نیز خبر دادند که مذاکراه بر سر قیمت گاز بین ترکمنستان، پاکستان و هند هنوز ادامه دارد و قرارداد فروش گاز ترکمنستان تا ماه اوت سال ۲۰۱۱ به امضاء خواهد رسید.
انتظار میرود که ساخت این خط لوله گازی که ۱۷۰۰ کیلومتر پیشبینی میشود تا آخر سال ۲۰۱۴ به پایان برسد. ظرفیت صدور خط لوله تاپی حدود ۳۳ میلیارد مترمکعب گاز طبیعی در سال برآورد میشود.
روسیه از طرح تاپی حمایت میکند!
کارشناسان امور گاز، حمایت روسیه از طرح تاپی را در اجرائی شدن آن بسیار مهم میدانند. ضمیر کابلاف، نماینده ویژهی دمیتری مدودیف، رئیسجمهور روسیه در امور افغانستان، به رسانههای این کشور گفت، روسیه آماده است در پروژهی خط گاز تاپی سهم بگیرد. وی تأکید کرد که کشورش با تحقق این پروژه مخالفت نمیکند.
نماینده روسیه در امور افغانستان همچنین خاطرنشان کرد که اجرای این پروژه نه تنها به نفع افغانستان، بلکه به سود همهی کشورهای منطقه خواهد بود. وی همچنین تأیید کرد که با اجرای این پروژه، افغانستان به سوخت ارزان قیمت دست خواهد یافت و از ترانزیت گاز نیز سود خواهد برد.
تبدیل افغانستان به کشور ترانزیت گاز
به نظر محمد یوسف پشتون یکی از مشاوران رئیسجمهور افغانستان اجرای پروژه تاپی افغانستان را به یک کشور ترانزیت گاز تبدیل خواهد کرد. وی همچنین میگوید، که ایران نیز میتواند به این طرح بپیوندد.
وی پیش از این گفته بود ما نمیتوانیم ایران را در نظر نگیریم ولی مسأله اصلی این است که چگونه میتوان ایران را به این پروژه علاقهمند کرد. وی دربارهی نقش ایران همچنین گفت: «ممکن است هم پیمانان ما که به اجرای این پروژه تمایل دارند شروطی را قائل شوند که ما شاید آن را نپذیریم و شروط ایران را هم امکان دارد ما وهمپیمانان غربی ما نپذیرند. به نظر من این مسأله هم یکی ازاساسیترین مشکلات این خط لوله خواهد بود».
ایران فرصتها را از دست داد!
با وجود ارزان و آسانتر بودن طرح انتقال گاز ایران به پاکستان وهند، عملاً این طرح بهدلیل مخالفت و فشارهای سیاسی و اقتصادی آمریکا به شکست انجامید. مقامهای افغان که با ”دویچه وله“ صحبت کردند، تأکید داشتند که اجرایی شدن خط لولهی تاپی ارتباطی با موضوع انتقال گازایران به هند ندارد. از سوئی ایران نیز تاکنون در برابر تأسیس خط لولهی جدید تاپی رسماً واکنشی نشان نداده است.
اما کارشناسان امور گاز عقیده دارند که همزمانی اولویت یافتن طرح تاپی با تشدید تحریمهای اقتصادی علیه ایران بیارتباط نیست. آنها دلیل میآورند که بهدنبال اعمال تحریمهای اقتصادی شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه ایران، طرح تاپی جایگزین ”خط لولهی صلح“ خط لولهی گازی ایران به هند و پاکستان شد.
حمایت مالی بانک توسعه آسیا از طرح تاپی
بهدنبال تحریمهای شورای امنیت علیه ایران، طرح تاپی جایگزین خط لوله گازی ایران به هند و پاکستان شد.
هزینهی ساخت خط لوله تاپی حدود ۸ میلیارد دلار برآورد میشود. مشکل دیگر خط لوله تاپی تأمین هزینه مالی آن است. افغانستان بهلحاظ مالی قادر نیست هزینه این خط لوله را تأمین کند. مقامهای افغان صریحاً گفتند، برای تأمین مالی این پروژه پولی ندارند و در انتظارکمکهای بینالمللی و سرمایهگذاری بانک توسعه آسیا هستند.
آنها همچنین پیشنهاد میکنند خود ترکمنستان بخش اساسی هزینه ساخت خط لوله تاپی را تأمین کند. اما گفته میشود که مشارکت فعال هند در پروژهی تاپی، مشکل تأمین هزینه آن را نیز حل خواهد کرد.
تأمین امنیت خط لوله، زمینهای برای اجرای آن
مقامها افغانی که با ”دویچه وله“ صحب کردند، خاطرنشان میکنند که موافقت همهجانبه پیرامون این طرح اکنون وجود دارد. دولت افغانستان طرفدار اجرای هر چه سریعتر پروژهی تاپی است. آنها همچنین تأکید کردند پاکستان هم از این طرح حمایت میکند. هند نیز نیاز شدیدی به گاز دارد و حدودا۷۰ تا ۸۰ درصد از گاز خط لولهی تاپی به هند صادر خواهد شد.
کارشناسان امور گاز هم به این مسأله بیشتر توجه میکنند که علیرغم بسیاری از مشکلات از جمله ”تعیین قیمت گاز و تعرفهی ترانزیت“ که هنوز حل نشده است، تأمین امنیت خط لولهی تاپی توسط ۱۲ هزار نیروی ویژه نظامی افغان میتواند زمینه را برای سرمایهگذاریها در این پروژه فراهم کند.
دویچه وله