خیابان ولی عصر با نام سابق پهلوی، در اوایل حکومت رضا شاه و به دستور او در سال ۱۳۰۷ هجری خورشیدی ساخته شد و در سال ۱۳۱۸ که این خیابان تا تجریش ادامه یافت، در دو طرفش به دستور رضاشاه، به فاصله کم، چنار کاشتند و در میان هر دو چنار یک بوته گل سرخ.
و از آن به بعد، چنار شد نشان تهران. آن طور که اسماعیل کهرم، کارشناس محیط زیست با رادیو فردا می‌گوید، خارجیها تهران را به نام «چنارستان» می‌شناختند.
اسماعیل کهرم: خیابان ولی عصر در تهران یک شهرت منطقه‌ای و بین‌المللی دارد. به این دلیل که شاخه‌های چنارهای این خیابان به هم رسیده‌اند و در هر موقع که شما به تهران تشریف بیاورید، در زیر سایه آنها حرکت می‌کنید.
بنده به‌خاطر دارم زمانی را که هزاران هزار گنجشک از مزارع اطراف می‌آمدند و شب گذرانی را روی چنارهای ولی عصر به‌سر می‌کردند. در نظر داشته باشید که خارجیها به‌خاطر وجود همین چنارها به تهران عزیز ما «چنارستان» می‌گفتند».
اما اگر این روزها در این خیابان طولانی تهران قدم بزنید، با درخت‌هایی مواجه می‌شوید که یا خشک شده‌اند و یا بریده.
روزنامه شرق در مقاله‌ای که تاریخ ۲۴ مرداد را بر خود دارد، می‌نویسد: هر دو روز یک چنار در خیابان ولی عصر خشک می‌شود.
بر اساس آماری که روزنامه شرق می‌دهد، از سال ۱۳۱۷ که ۲۴ هزار اصله درخت در دو سوی خیابان ولی عصر کاشته شده، تعداد آنها در ۷۲ سال به ۱۱ هزار اصله درخت رسیده است.

هر دو روز یک درخت چنار در تهران می‌میرد
دلیل یا دلایل این کاهش را از زبان اسماعیل کهرم بشنوید:
«دلیل آن، این ساختمان های بلند‌مرتبه‌ای است که در اطراف این چنارها ساخته شده‌اند. فلسفه ایجاد و تولید مثل درخت چنار این است که درست مانند یک مرد یا زن بالغی که دست کودکی را گرفته باشد، همیشه باید پایین آن یک چنار جوان کاشته شود تا وقتی که آن چنار پیر از بین رفت، آن چنار جوان جایش را پر کند. الآن سطح خیابان ولی عصر را ما با سیمان آسفالت و سنگفرش کرده‌ایم. در نتیجه اجازه چنین اقدامی را نمی‌دهیم.
مسأله دیگر این است که سفره آب زیر زمینی که ریشه این چنارها در آن قرار گرفته‌اند، روز به روز در حال کاهش است. زیرا در تهران، گاه، در حدود ۵۰ درصد آب مصرفی روزانه از سفره آب زیرزمینی تأمین می‌شود.
ضمن این‌که توسط احداث تونل‌های زیرزمینی که برای مثلاً احداث تونل مترو و یا سایر تونل‌های دیگر ساخته می‌شود، دسترسی ریشه های این درختان به سفره‌های آب زیرزمینی را قطع کرده‌ایم».
تعدد خانه‌ها، مجتمع های تجارتی، رستورانها و مغازه‌ها دلیل دیگری است که در گزارش روزنامه شرق برای مرگ چنارهای خیابان ولی عصر عنوان شده است.
این‌که مغازه‌داران برای دیده شدن تابلوی مغازه‌هایشان به‌صورت عمدی به تنه درخت سم تزریق می‌کنند تا خشک شود.
عملیات عمرانی برای گازرسانی و آب و برق و تلفن، تخلیه فاضلاب مراکز اداری و تجاری و مسکونی در جوی آب، گرمای تهران، خوردن ریشه های کهنسال چنار توسط موش های درشت داخل جوی و سم پاشی شهرداری برای نابودی موش‌ها از دیگر دلایل خشک شدن درختان چنار خیابان ولی عصر است که روزنامه شرق به آنها اشاره کرده است.

اما آیا می‌شود این چنارهای باقی مانده را حفظ کرد؟
اسماعیل کهرم معتقد است که تاکنون حرکت های مثبتی از سوی کارشناسان برخی از شهرداری ها انجام شده، اما باید اقدام های دیگری هم صورت گیرد.
کهرم: خوشبختانه حرکت های خوبی از سوی ان.جی.اوها انجام گرفته است. چندین جلسه از سوی متخصصان و مقامات شهرداری نواحی مختلف تهران برای این‌که به داد چنارهای تهران و به‌خصوص چنارهای خیابان ولی عصر برسند تشکیل شده است. بنده اگر مسئول بودم اولین کاری که می‌کردم این بود که این حلقه سیمان در خیابان ولی عصر را می‌شکستم. این جوی های سیمانی امروزی را تبدیل به همان جویبارهایی می‌کردم که کف آن از خاک بود تا مقداری از آب به سوی ریشه های درخت چنار نفوذ کند.
سوم این‌که کاری می‌کردم که حتی المقدور ساخت و سازها در زیر زمین به شکلی باشند که ریشه گیاهان به منابع آب زیرزمینی متصل باشند و با قطع ارتباط ریشه‌ها به منابع آب زیرزمینی، رشدشان را متوقف نکنیم.
به‌طور کلی بایستی نگاه شهرداری طوری متوجه چنارهای خیابان ولی عصر شود که این باور نهادیه شود که اینها موجوداتی زنده هستند و سالهای سال است که با ما همراه بوده‌اند و یکی از زیباترین خیابانهای ایران و خاورمیانه و به اعتقاد بنده، دنیا را تشکیل داده‌اند».
اگر روند خشک شدن درختان خیابان ولی عصر ادامه یابد، شاید تا چند سال آینده دیگر اثری از این چنارهای کهنسال در این شهر عظیم و شلوغ باقی نماند و تهران بشود شهری بی‌چنار و بی‌نشان.

برگرفته ازسایت رادیو فردا 30 مرداد