این نامه، که با آسوشیتدپرس در میان گذاشته شد، فاقد جزئیات مسائلی است که جمهوری اسلامی آماده گفتگو حول آنها با آمریکا، روسیه، چین، انگلیس، فرانسه و آلمان می‌باشد.
ولی با پیشنهادات پیشین برای مذاکره تفاوت دارد و فاقد مطالباتی است که 6 قدرت ناچار به رد پیشاپیش آنها می‌بودند.
و این پیشنهاد می‌گوید که ایران ” برای همکاری بر سر منع تکثیر و همکاری صلح‌آمیز هسته‌یی آماده است“. این تأیید احتمالی درخواستهای 6 قدرت مبنی بر پاسخ دادن جمهوری اسلامی به نگرانیهای جهان بر سر برنامه هسته‌یی آن و شک و تردیدهای موجود مبنی بر امکان استفاده از این برنامه برای ساختن سلاح است…
لحن ملایم این نامه توسط سعید جلیلی مذاکره‌کننده اصلی هسته‌یی ایران، در مقایسه با پیشنهاد پیشین ایران قابل‌توجه می‌باشد.
ولی دیپلماتهای غربی روز شنبه آن را بخشی از ”تهاجم فریبنده“ جدید تهران توصیف کردند - - تلاشی برای منحرف کردن طرحهایی به‌منظور ارجاع مجدد تهران به شورای امنیت سازمان ملل به‌خاطر سرپیچی هسته‌یی آن…
جمهوری اسلامی در تلاش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای بررسی اطلاعاتی مبنی بر آزمایش مخفیانه ایران روی یک برنامه تسلیحات هسته‌یی نیز مانع تراشی کرده است…
یوکیا آمانو رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز دوشنبه گفت که او قصد دارد برخی اطلاعات را با 35 عضو شورای حکام این آژانس در میان بگذارد و دیپلماتها گفتند که او از گزارش آینده خود در ماه نوامبر برای شرح اطلاعات خود در مورد این دعاوی، از جمله کار مشکوک ایران روی یک کلاهک هسته‌یی، استفاده خواهد کرد.
این گزارش می‌تواند به نوبه خود به‌عنوان سکویی برای ارجاع مجدد [ایران] توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به شورای امنیت خدمت کند.
شورای امنیت اولین بار در سال 2006، پس از آن که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از سرگیری غنی‌سازی اورانیوم توسط تهران را گزارش نمود، وارد پرونده هسته‌یی ایران شد.
در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سخن از چنین طرحهایی وجود دارد. ایران برای کند کردن تلاشهای تحت هدایت غرب برای ارجاع مجدد [آن به شورای امنیت] و تحریمهای جدید احتمالی، به یک پاتک دست‌زده است.
تهران پیش از این در ماه جاری یک تیم ارشد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را برای بازدید از سایتهای هسته‌یی سابقاً ممنوعه دعوت نمود. از جمله آنها یک رآکتور نیمه تمام می‌باشد که پس از پایان کار پلوتونیوم تولید خواهد کرد.
ایران هم‌چنین نشان داده که برای گفتگو حول برخی دعاوی در مورد تسلیحات هسته‌یی علیه آن آماده می‌باشد.
ایران می‌گوید که در صورت لغو تحریمهای سازمان ملل، برای لغو محدودیتهای پیشین بر نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر برنامه هسته‌یی آن و قرار دادن این برنامه تحت ”کنترل کامل“ آژانس به مدت 5سال آماده است.
اگر تهران روی ادامه غنی‌سازی تأکید نماید، موافقت با این شرط بعید به نظر می‌رسد.
در حالی که آمانو از علائم گشایش بیشتر از جانب تهران استقبال نموده است، او و دیپلماتهای غربی گفته‌اند که ایران برای برطرف نمودن ظنها نسبت به پوش هسته‌یی روی جاه‌طلبیهای احتمالی تسلیحاتی، مسیر درازی باید طی کند.
نامه جلیلی، به تاریخ 6سپتامبر، با وجود لحن سنجیده‌تر آن و نشان از آمادگی برای گفتگو حول مسائل هسته‌یی، در واقع ایران را در این مسیر جلوتر نمی‌برد.
این نامه، مانند مراسلات پیشین از ایران، هم‌چنین تأکید دارد که سایر موضوعات مبهم - - مانند ”زمینه‌های اقتصادی، عدالت، توسعه و صلح و امنیت بین‌المللی“ - - نیز در هر مذاکره جدیدی روی میز قرار گیرند.
موضوع قابل توجه‌تر این‌که این نامه می‌گوید ایران با درخواست دیرینه 6 قدرت برای دست کشیدن ایران یا دستکم متوقف کردن غنی‌سازی اورانیوم قاطعانه مخالف است…
این نامه، خطاب به کاترین اشتون رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا و در پاسخ به نامه‌یی از جانب او به جلیلی در ماه ژوئیه که شرایط آمادگی 6 قدرت برای از سرگیری گفتگو را ترسیم کرده بود، می‌باشد، کاترین اشتون به‌عنوان سخنگوی 6 قدرت عمل می‌کند.
یک دیپلومات ارشد و آشنا نسبت به این نامه گفت، این نامه از ایران خواست که وارد گفتگوهای هسته‌یی بشود و در عین حال تکرار نمود که طرف صحبتهای تهران برای رسیدگی به برخی نگرانیهای غیرهسته‌یی تهران آماده هستند…
آخرین دور گفتگوها در ماه ژانویه با شکست به پایان رسید و مذاکره‌کنندگان ایرانی تلاش طرف مقابل برای دستکم نزدیک شدن به فعالیتهای هسته‌یی ایران را رد می‌کردند.
