در این نوشتار ۲۴۲ گزارش حقوق‌بشری منتشره شهریورماه در ۱۱ رسته حقوقی مورد بررسی قرار گرفته است. و علاوه بر تلاش برای ارتقای دقت گزارشات تلاش شده است جنبه‌های آموزشی نیز در گزارش تقویت شود. بررسی حقوقی اخبار و گزارشات مهم و پرداختن به گزارشاتی که بیشترین و کمترین توجه را به خود اختصاص داده است در کنار استفاده از محاسبات آماری و نموداری را باید از دیگر نکات برجسته این گزارش دانست .
ارزیابی عمومی در مورد اخبار نقض حقوق‌بشر در شهریورماه
شهریورماه سال ۱۳۹۰ در حالی به پایان رسید که، کمافی سابق نقض مستمر حقوق‌بشر در حوزه‌های مختلف در ایران ادامه دارد و این تقض شامل گستره‌ای از مشکلات حکوت و معضلات فرهنگی جامعه ی ایرانی است.
در ماه گذشته درگیریهای نیروهای سپاه پاسداران با حزب حیات آزاد کردستان (پژاک) در حالی پس از وقفه‌ای ۱۰ روزه ادامه یافت که این حزب سیاسی با انتشار بیانیه‌ای در راستای حل مسالمت‌آمیز مسائل موجود، اعلام آتش‌بس یکجانبه کرد هرچند که در مقابل سپاه پاسداران این آتش‌بس را نپذیرفت و حتی تا بدان جا پیش رفت که با پخش اعلامیه در سلماس از شهروندان کرد این شهرستان خواست که با در دست گرفتن سلاح به جنگ نیروهای پژاک بروند. هم چنین یکی از فرماندهان نظامی ایران از کشته و زخمی‌شدن دستکم ٣٠ تن از نیروهای نظامی درگیر در مناقشه ی غرب و شمال غرب کشور در طی درگیریهای بعد از ماه رمضان خبر داد.
از سوی دیگر پس از رد طرح دو فوریتی "آبرسانی به دریاچه ارومیه" از جانب نمایندگان مجلس شواری اسلامی و فراخوان اعتراضی فعالین سیاسی- مدنی آذربایجان، برخی شهرهای استان های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و اردبیل ناآرام شد. این ناآرامیها با برخورد نیروهای امنیتی و انتظامی با شهروندان معترض از آغازین روزهای شهریورماه تشدید و به بازداشت صدها تن انجامید. این برخوردها البته به همین مسأله محدود نشده بلکه نیروهای امنیتی با به خشونت کشیدن تجمعات مسالمت‌آمیز مردم (علی الخصوص در روزهای پنجم و دوازدهم شهریور ماه) علاوه بر تخریب اموال عمومی، با پرتاب گاز اشک‌آور و ضرب و شتم، موجب زخمی‌شدن بسیاری از ایشان شدند. همینطور به‌دنبال ممنوعیت ورود تماشاگران فوتبال تراکتورسازی به ورزشگاه آزادی در دیدار با یکی از تیم های پایتخت در روز هجدهم شهریورماه، هزاران تن از هواداران این باشگاه در پشت درب‌های بسته ورزشگاه مورد ضرب‌وشتم شدید نیروهای ضدشورش قرار گرفته و عده زیادی نیز بازداشت شدند و پس از اتمام این مسابقه نیز، نیروهای انتظامی شهرهای مختلف آذربایجان که به‌حالت آماده‌باش درآمده بودند با حضور در خیابانها اقدام به ضرب‌وشتم مردم این شهر‌ها نمودند.
هم‌چنین یکی دیگر از مهمترین رویدادهای مهم نقض حقوق‌بشر در این ماه، نقض امنیت اطلاعات هزاران کاربر ایرانی توسط خرابکاران ساببری بود. برهمین اساس دولت هلند با انتشار گزارشی اعلام کرد، در پی سرقت و جعل گواهینامه‌های شرکت هلندی "دیجینوتار" (DigiNotar)، ارتباطات اینترنتی نزدیک به ۳۰۰ هزار نشانی اختصاصی کامپیوتری (آی‌پی) در ایران ممکن است با رخنه و نفوذ مواجه شده باشند. این حمله‌اینترنتی که منجر به افشای اطلاعات بسیاری از کاربران اینترنت در ایران شد، حسب شواهد و سابقه، احتمالاً توسط دولت ایران و به‌منظور استراق سمع شهروندان از طریق مسنجرها، شبکه‌های اجتماعی و غیره صورت گرفته است؛ هرچند که آنها این اتهامات را نپذیرفتند.
گروه تحقیق سازمان ملل نیز در شرایطی در رابطه با ناپدید شدن قهری آقایان میرحسین موسوی و مهدی کروبی و خانمها زهرا رهنورد و فاطمه کروبی خواهان پاسخگویی دولت جمهوری اسلامی نسبت به محل نگهداری و رعایت حقوق آنها شده است که؛ خبرها حاکی از انتقال مهدی کروبی، از منزل شخصی اش به مکانی دیگر است.
سیر صعودی اعدامها هم که از اواسط شهریورماه آغاز گشت، به اعدام روزانهبیش از ۵ و نیم تن طی ۱۷ روز منجر شد و این در حالی بود که در شهریورماه با کاهش نسبی اجرای حکم اعدام در کشور مواجه بوده و طی اخبار منتشر شده، ۴ تن اعدام شده بودند. بایستی متذکر شد که ۳ مورداز اعدامهای اجرا شده در شهریور ماه مربوط به همجنسگرایان و در اهواز بوده که یکی از مسئولان قضایی از اتهام ایشان تحت عنوان " اعمال منکر و خلاف شرع" نام برده است. کمپانی "کانکرین" (KONECRANES) نیز در شرایطی به‌عنوان پنجمین سازنده ی جرثقیل که در واکنش به درخواست اتحاد علیه ایران اتمی (UANI) از ایران خارج می‌شود، به معامله با ایران پایان داده که پس از انتشار تصاویر اعدام کوشا پارسا مطلق، عامل قتل پل مدیریت تهران در ملاءعام، دستگاه قضایی- امنیتی نشان داد از راههای دیگری از جمله داربست زدن نیز برای اعدام شهروندان بهره میگیرد. هرچند که در اواخر تیرماه سال جاری نیز از "اتوبوس" برای اعدام سه نفر در میدان آزادی کرمانشاه مدد جسته بودند. البته در این ماه افراد دیگری نیز در ملاءعام اعدام شدند که به‌عنوان نمونه باید از علیرضا ملاسلطانی، که به اتهام قتل روح الله داداشی، از قویترین مردان ایران و جهان، در کرج و در سن ۱۷ سالگی به‌دار آویخته شد؛ یاد کرد. در این‌باره نماینده دادستان با اعتراف به این مهم مدعی شد که نامبرده از نظر بلوغ شرعی به سن ۱۸ سال رسیده بود. این در حالیست که در هیچ یک از قوانین بین‌المللی چنین توجیهی قابل پذیرش نیست.
در رابطه با اجرای وسیع احکام اعدام توسط دستگاه قضایی- امنیتی بایستی به اعدامهای گروهی صورت گرفته در زندان رجایی شهر و اوین نیز اشاره کرد، بدین صورت که طی تنها دو روز دستکم 26تن از زندانیان عادی محبوس در زندان قزلحصار کرج با انتقال به دو زندان مذکور، به جوخه‌های اعدام سپرده شدند.
بازتاب مسائل حقوق‌بشر در رسانه ها و شبکه‌های اجتماعی
در این قسمت از گزارش کوشش شده مسائلی مطرح شود که در رسانه ها و شبکه‌های اجتماعی بازتاب گسترده‌ای یافت. این موارد علیرغم این‌که بعضاً حجم کمتری از نقض حقوق‌بشر را در قیاس با بسیاری از گزارشهای دیگر در شهریورماه در بر می‌گرفتند، با حساسیت بیشتری از سوی اهالی رسانه و کاربران شبکه‌های اجتماعی دنبال شده‌اند.
یکی از مسائلی که مورد توجه رسانه ها و شبکه‌های اجتماعی در ماه گذشته واقع شد، حکم پنجاه ضربه شلاق سمیه توحیدلو، از فعالان اصلاح طلب، به اتهام توهین به ریاست جمهوری بود. این حکم در حالی به اجرا درآمد که محمود احمدی‌نژاد، رئیس دولت نهم و دهم در نظام جمهوری اسلامی بارها مدعی شده است، ایران آزادترین کشور جهان است. ذکر این نکته نیز ضروری ست که بر اساس توضیحات شخص سمیه توحیدلو این حکم اصطلاحا به‌صورت "نمادین" صورت پذیرفته است و بیشتر جنبه ی روانی مسأله را بایستی مدنظر قرار داد.
نسرین ستوده وکیل پایه یک دادگستری نیز در حالی از سوی شعبه ۵۴ دادگاه تجدیدنظر به شش سال حبس و ۱۰ سال محرومیت از وکالت محکوم شد که، عبدالفتاح سلطانی، یکی از وکلای وی چند روز قبل از ابلاغ این حکم بازداشت شده بود. دستگیری آقای سلطانی واکنش های گسترده‌ای نظیر اعتراض سازمان عفو بین‌الملل را هم در پی داشت.
همینطور هیأت نظارت بر مطبوعات، هفته‌نامه ی شهروند امروز را به علت آن‌چه " انتشار مطالبی‌خارج از حدود مقرر" ذکر شده و روزنامه ی روزگار را به اتهام "تبلیغ علیه نظام" و "انتشار مسایل محرمانه کشور" توقیف کرد. توقیف شهروند امروز جمع‌آوری شماره ی آخر آن از روی دکه های روزنامه‌فروشی، که انتشار و توزیع شده بود، نیز در پی داشت.
اعتصاب صنف پارچه‌فروشان و قماش بازار تهران که در اعتراض به‌نحوه اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده از حدود سه ماه قبل به‌طور ملموس آغاز شده بود و در شهریورماه نیز تداوم داشت هم، از موضوعات جنجال‌برانگیز این حوزه تلقی می‌شود. در پی این اعتصاب روز شنبه پنجم شهریورماه کسبه ی صنف مذکور به راهپیمایی در محوطه ی بازار پرداختند که برخی از طلافروشان، پوشاک‌فروشان و فرش‌فروشان بازار نیز ایشان را همراهی کردند. این مهم در حالی بود که بر اساس گزارشهای منتشر شده، دستکم ۱۶ تن از افراد حاضر در این راهپیمایی، به اتهام تحریک کسبه و بازاریان و هدایت آنها و سر دادن شعار، توسط مأموران بازداشت شدند.
در خصوص جمعیت کثیری که به تماشای اعدام علیرضا ملاسلطانی نوجوان ۱۷ ساله در کرج نشسته‌اند (بیش از ۱۵ هزار نفر) و در هنگام اجرای حکم و تقاضاهای بخشش نامبرده نیز به‌سر دادن شادی پرداختند، رسانه ها و شبکه‌های اجتماعی عموما واکنشی منفی از خود نشان دادند و بسیاری این سؤال را مطرح کرده‌اند که چرا در جامعه ی ایران این تعداد شهروند علاقه‌مند به تماشای چنین صحنه های خشونت باری ست؟
اخباری که در رسانه ها و شبکه‌های اجتماعی مورد بحث واقع نشد
این بخش نیز مربوط به گزارشاتی ست که ماهانه در حوزه حقوق‌بشر منتشر می‌شوند منتها در مقایسه با سایر اخبار مشابه کمتر مورد توجه رسانه ها و شبکه‌های اجتماعی قرار میگیرد. عدم توجه رسانه ها و شبکه‌های اجتماعی به برخی گزارشهای این چنین حائز اهمیت، نشأت گرفته از مسائل گوناگونی مانند سیاست‌گذاری رسانه ها و فعالین این عرصه و همینطور سلایق مردم و مشکلات فرهنگی-آموزشی جامعه است و چه بسا که این مهم با رفتار طبقه حاکم نیز مطابقت نماید.
در این زمینه برخی از نیروهای تندروی محلی شهرستان کوار در استان فارس، در جریان تبلیغ بر علیه دراویش و برخورد با ایشان اقدام به پرتاب گاز اشک‌آور و تیراندازی مستقیم به سوی ایشان نموده‌اند که در پی آن چندین تن زخمی و یکی از دراویش به نام "وحید بنایی" بر اثر اصابت گلوله جان باخت. هم چنین این برخوردهای هدف دار موجب بازداشت ده ها تن از دراویش گنابادی از جمله مدیران وبسایت مجذوبان نور و چهار تن از وکلای دراویش گنابادی از جمله افشین یداللهی، شده است.
هم چنین محکومیت سنگین جمعی از فعالین کارگری و دانشجویی چپ در تبریز را نیز که آن‌چنان مورد توجه افکار عمومی قرار نگرفت؛ بایستی در این حوزه دسته‌بندی کرد. بر این اساس شاهرخ زمانی، محمد جراحی، نیما پوریعقوب و ساسان واهبی‌وش از سوی شعبه یک دادگاه انقلاب این شهر در مجموعه به ۲۲ سال و نیم زندان محکوم شدند.
از سویی مدیرکل ثبت احوال استان گلستان از ثبت "رسمی" ازدواج ۱۴ پسر زیر ۱۵ سال و ۴۱۴ دختر کمتر از ۱۴ سال در این استان در پنج ماهه اول سال جاری خبر داد. وی در رابطه با دختران زیر ۱۴ سال تأکید کرد که از این تعداد ۲ مورد زیر ۱۰ سال بوده‌اند!
همینطور گزارشی از مقایسه ی عکس‌های هوایی سال ۱۳۳۵ با سال ۱۳۶۵ در رابطه با مساحت جنگل‌های شمال ایران منتشر شد که نشان می‌داد جنگل‌های شمال ایران که به جنگل‌های هیرکانی معروف هستند طی تنها ۳۰ سال از ۴ /۳ میلیون هکتار است به ۹ /۱ میلیون هکتار کاهش پیدا کرده و در واقع نصف شده است.
در گزارشی دیگر نیز جوانی حدودا سی ساله، در ضلع شمال غربی میدان انقلاب تهران اقدام به خودسوزی کرد. شاهدان عینی گفتند که، نامبرده به‌طور ناگهانی و با استفاده از یک پارچ بنزین خود را به آتش کشیده و حاضران در ابتدا با تصور این‌که آب بر سر خود می‌ریزد از اقدامش ممانعت به‌عمل نیاورده‌اند.
در آستانه ی سال جدید تحصیلی و بازگشایی دانشگاهها هم سیر صعودی محرومیت از تحصیل دانشجویان به دلایل واهی شدت گرفت به‌طوری که تنها در یک مورد یکصد دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد ستاره‌دار شدند به‌طوریکه این دانشجویان وقتی با مشخصات داوطلبی به سایت دانشگاه آزاد مراجعه می‌کنند، هیچ کارنامه‌ای و رتبه‌ای برای آنها به نمایش درنمی‌آید. معصومه ابتکار رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر در گفتگویی پیرامون این موضوع گفت: "هم اکنون بسیاری از دانشجویان به‌دلیل گرایشات سیاسی از ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر محروم شده‌اند. "
از دیگر موارد حائز اهمیت در این بخش بایستی به گزارش مستند شناسایی و معرفی محل دفن زندانیان سیاسی اعدام شده در دهه شصت در اهواز اشاره کرد. این مهم در حالی با اقبال افکار عمومی مواجه نشد که "خاوران" ها "سند برجسته ی "جنایت علیه بشریت" هستند.
رویدادی مثبت
عباس جعفری دولت آبادی، دادستان عمومی و انقلاب تهران در پایان ماه رمضان (عید فطر مسلمانان) از موافقت رهبری نظام جمهوری اسلامی با عفو ۱۰۰ زندانی سیاسی با "جرائم امنیتی" خبر داد و از ساعتهایی پس از انتشار این خبر، موج آزادی تعداد زیادی از زندانیان سیاسی عمدتاً محبوس در زندان اوین آغاز شد. البته بایستی اشاره کرد که برخی از این زندانیان دوران حبسشان در هفته های آتی به پایان می‌رسید و تعدادی دیگر نیز نیمی از دوران محکومیت خود را گذرانده بودند و طبق قوانین می‌توانستند از حق آزادی مشروط استفاده کنند و برهمین اساس "عفو" لااقل در مورد این دو گروه عمده، محلی از اعراب نداشت.
مستندات حقوقی و قانونی برای موارد گزارش شهریورماه
در این قسمت سعی خواهد شد به‌طور کوتاه و اجمالی برخی از مهمترین گزارشهای نقض حقوق‌بشر ماه گذشته از لحاظ حقوقی بررسی شود. این نوشتار به هدف ارتقاء سطح آگاهی های مورد نیاز جامعه و تأکید بر آموزش در کنار اطلاع‌رسانی به نگارش درآمده است.
در رابطه با ادامه ی درگیریهای نیروهای سپاه پاسداران با حزب پژاک و عدم پذیرش آتش‌بس یکجانبه این حزب سیاسی، ابتدا بایستی متذکر شد که از منظر قوانین حقوق بین‌الملل، ارجحیت به ترک فوری هرگونه مخاصمه و حل کردن اختلافات براساس راههای صلح‌آمیز به‌منظور جلوگیری از آسیب به غیرنظامی آن و حتی نیروهای دو طرف مخاصمه، امری بدیهی تلقی می‌شود و اذعان رسمی مقامات سپاه پاسداران به کشته و زخمی‌شدن دستکم ۳۰ تن از چریک های کرد، نقض آشکار ماده ۳ اعلامیه جهانی حقوق‌بشر و بند ۱ ماده ۶ میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی، به‌عنوان حق حیات، بنیادی ترین حق شناخته شده را در بر میگیرد.
سرکوب تجمعات مسالمت‌آمیز مردم در اعتراض به رد طرح دو فوریتی آبرسانی به دریاچه ارومیه هم نقض بند ۱ ماده ۲۰ اعلامیه جهانی حقوق‌بشر و ماده ۲۱ میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی می‌باشد. هرچند که نابودی دریاچه‌ی ارومیه خود مبحثی زیست محیطی ست و از آنجایی که اجزای مختلف محیط زیست به هم وابسته‌اند، هر نوع آلودگی به منزله‌ی به هم خورن مناسبات پایدار با طبیعت است و در این زمینه قوانین متعددی که بیانگر حق بر محیط زیست است نیز وجود دارد که تنها به‌عنوان یک نمونه می‌توان به اصول ۱۴ تا ۲۴ منشور جهانی طبیعت که به‌نحوه‌ی به کار بستن و اجرای اصول مربوط به دارا بودن حق بر محیط زیست و محافظت از آن اختصاص دارد، اشاره کرد. سد سازیهای متعدد، خشکسالی، فاضلاب صنعتی و پل میان گذر از جمله مواردی ست که متخصصان محیط زیست در رابطه با علل خشکی این دریاچه اعلام کرده‌اند.
در خصوص اجرای احکام اعدام در ملاءعام نیز دولت ایران اصل ۳۹ قانون اساسی جمهوری اسلامی را که همانا عدم هتک حرمت و حیثیت مجرم است، رعایت نکرده و حق حفظ شان و کرامت انسانی ایشان را نقض می‌نماید. در مورد به‌خصوص اعدام همجنسگران در اهواز هم علاوه بر نقض حق، حیات حق آزادی عقیده و بیان شهروندان طبق بند ۱ و ۲ ماده ۱۹ میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی و ماده ۱۹ اعلامیه جهانی حقوق‌بشر نقض شده است.
همینطور استراق سمع و کنترل رسانه ها از سوی ایران جدا از تجاوز به حریم خصوصی افراد، نقض صریح بخشی از بند ۱۱ اعلامیه هزاره است که آزادی رسانه ها برای اجرای نقش اساسی آنها و نیز حق مردم برای دسترسی به اطلاعات را ضروری می‌شمارد.
نبود آزادی دین و مذهب که نقض ماده ۱۸ اعلامیه جهانی حقوق‌بشر و بند ۱ ماده ۱۸ میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی را در بر میگیرد و آزار و اذیت دراویش گنابادی هم سالهاست که در سطوح مختلف و به‌صورت هدفمند از سوی دولت ایران پیگیری می‌شود تا هم‌چنان این اقلیت مذهبی از انواع بدیهی‌ترین حقوق شهروندی در ایران محروم بمانند.
ازدواج کودکان و ثبت قانونی آن در کشور نیز، در ساده‌ترین حالت، نقض حقوق انسانی افراد است. این مهم در حالیست که حق رضایت آزاد و کامل در ازدواج در بند ۲ ماده ۱۶ بیانیه جهانی حقوق‌بشر به رسمیت شناخته شده است. در این خصوص و در راستای این‌که این امر زندگی افراد را به اشکال مختلف تحت تأثیر قرار می‌دهد،
در مورد محرومیت دانشجویان از تحصیل نیز که معمولاً در شروع سال تحصیلی به اوج خود می‌رسد بایستی متذکر شد که هر کس حق آزادی بیان دارد و طبق بند ۲ ماده ۱۹ میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی این حق شامل آزادی تفحص و تحصیل نیز می‌گردد.
هم چنین تهدید، ارعاب، بازداشت و صدور احکام سنگین برای حقوقدانان ایرانی هم علاوه بر نقض صریح ماده ۱۹ اعلامیه جهانی حقوق‌بشر و میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی، موجب اخلال در روند کاری وکلای فعال در زمینه‌ی حقوق‌بشر شده و دسترسی به خدمات حقوقی را با دشواری مواجه می‌سازد.
از سویی دستگاه قضایی- امنیتی کشور در بسیاری از موارد حق آزادی مشروط محکومین را به رسمیت نمی‌شناسد و ترجیح می‌دهد در صورت موافقت با آزادی نیز، ایشان را تحت عنوان «مشمولین عفو» از زندان آزاد کند. این حق که در جهت تأدیب وتهذیب اخلاقی محکومین است از طرف علمای مکتب دفاع اجتماعی نوین مورد استقبال واقع شده است. هرچند که طبق ماده ۳۸ قانون مجازات اسلامی نیز «هرکس برای بار اول به علت ارتکابی جرمی به مجازات حبس محکوم شده باشد ونصف مجازات راگذرانده باشد دادگاه صادرکننده دادنامه محکومیت قطعی می‌تواند در صورت وجود شرایط معین حکم به آزادی مشروط صادر نماید».
اجرای احکام اعدام افراد زیر ۱۸ سال هم در حالی کماکان در ایران دنبال می‌شود که امروزه اکثر کشور‌ها به قوانین مصوب جهانی لغو مجازات اعدام خصوصا برای افراد زیر ۱۸ سال احترام می‌گذارند. در این رابطه معاهدات بین‌المللی حقوق‌بشر، هرگونه مجازات مرگ و اعدام را برای افراد زیر ۱۸ سال (در موقع ارتکاب جرم) منع می‌کند. کنوانسیون حقوق سیاسی و مدنی، کنوانسیون حقوق کودکان، کنوانسیون حقوق‌بشر آمریکا و منشور حقوق و رفاه کودکان آفریقا همگی شامل ماده تبصره‌هایی در این زمینه می‌باشند.
مقدمه آمار
بر اساس گزارشهای گردآوری شده از سوی نهاد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق‌بشر در ایران، در محدوده زمانی شهریور ماه سال ۱۳۹۰ تعداد ۲۷۰ گزارش از سوی حداقل ۴۴ منبع خبری یا حقوقی انتشار یافته است.
در بررسی موردی ۲۷۰ گزارش شهریور ماه، تعداد ۴۲۲۷ مورد نقض حقوق که ۱۶۵۷ مورد آن نقض مستقیم حقوق بنیادین بشر با حضور آمر در تطبیق با اعلامیه جهانی حقوق‌بشر و تعداد ۲۵۷۰ مورد آن نقض حقوقی که در عین وجود معاهدات بین‌المللی، نقض بنیادین حقوق‌بشر محسوب نمی‌شود ارزیابی شده است،
عمده موارد نقض حقوقی که علیرغم تأثیر مستقیم از سیاستگذاریهای حکومت، اقدام مستقیم و منظم نقض حقوق‌بشر را در بر نمی‌گیرد، در حوزه کارگری بوده است و حقوقی از قبیل اخراج، تعلیق، عدم دریافت دستمزد و فقدان امنیت شغلی بوده است.
بدیهی است گزارشهایی که در پی می‌آید با توجه به عدم اجازه دولت ایران به فعالیت مدافعان حقوق‌بشر تنها بخش کوچکی از نقض سیستماتیک حقوق‌بشر در ایران است. در موضوع میزان خطای گزارش که حداکثر ۳ درصد در بحث منابع برآورد می‌شود باید اشاره کرد که ارگانهای خبری مجموعه فعالان حقوق‌بشر در ایران میزان ۳۷ درصد گزارشهای این ماه را ارائه و مستند کرده‌اند، رسانه‌های حکومتی یا نزدیک به دولت میزان ۱۸ درصد و سایر منابع خبری-حقوقی غیردولتی ۴۵ درصد گزارشها را منتشر کرده‌اند که بدیهی است بخش آمار مجموعه فعالان حقوق‌بشر در ایران امکان زیادی برای مستند کردن گزارشهای سایر گروههای خبری یا حقوقی ندارد و در این حوزه حسب تجربه و شناخت خود عمل می‌کند.
«در حال حاضر در گزارشی که پیش رو است، میزان موارد نقض حقوق نسبت به ماه مشابه سال قبل ۴% افزایش و نسبت به ماه قبل نیز ۲% کاهش داشته است».
مشروح آمار
کارگری:
در شهریور ماه سال جاری ۱۷ گزارش در مورد نقض حقوق کارگران توسط واحد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق‌بشر در ایران به ثبت رسید که تعداد ۱۴ گزارش از آن گزارشهایی را در بر می‌گرفت که مستقیماً نقض حقوق‌بشر نبوده ولی مرتبط به سیاستگذاریهای حکومت و همینطور حقوق مدنی است. مجموع موردی این نقض حقوق بالغ بر ۲۶۴۹ مورد است.
بر اساس این گزارشها ۹۵ کارگر به‌دلیل تعطیلی کارخانه و یا تعدیل نیرو از کار اخراج شدند، در مجموع ۳۶ ماه از حقوق کارگران در شرکتها و کارخانجات مختلف با تعویق همراه بوده است که بر اساس آمار موجود بیشترین آن تعویق ۷ ماهه پرداخت حقوق کارگران «مترو اهواز» بوده است.
بر اثر سوانح در محل کار به‌دلیل فقدان ایمنی شغلی ۵ کارگر جان خود را از دست دادن و از سوی دیگر دستگاه قضایی کشور ۱ تن از فعالان کارگری را احضار و یک تن را محاکمه کرد و دستگاه امنیتی و انتظامی نیز ۲ تن را بازداشت کردند.
"طبق آمار فوق و با مقایسه آن در ماه مشابه سال قبل نقض حقوق کارگران ۹% نسبت به سال گذشته افزایش داشته است، هم چنین نسبت به ماه پیش نیز کاهش ۱۹% راشاهد بوده‌ایم. "
اقلیتهای مذهبی:
در ماه گذشته از مجموع ۲۷ گزارش ثبت شده، تعداد ۱۰۳ مورد نقض حقوق اقلیتهای مذهبی در ایران توسط واحد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق‌بشر در ایران استخراج شد.
بخشی از این آمار مربوط به بازداشت ۴۹ تن از شهروندان، تخریب یک مکان مذهبی، ممانعت از یک آئین مذهبی و جلوگیری از فعالیت شش واحد صنفی متعلق به بهائیان بوده است.
"طبق آمار فوق و با مقایسه آن در ماه مشابه سال قبل نقض حقوق اقلیتهای مذهبی ۳۶% نسبت به سال گذشته کاهش داشته است، هم چنین نسبت به ماه پیش نیز افزایش ۴۱% راشاهد بوده‌ایم. "
اقلیتهای قومی-ملی:
در ماه گذشته از مجموع ۳۳ گزارش ثبت شده، تعداد ۲۲۵ مورد نقض حقوق اقلیتهای قومی در ایران توسط واحد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق‌بشر در ایران استخراج شد.
از این تعداد می‌توان به بازداشت ۱۴۶ شهروند و محاکمه ۳ تن و احضار ۲۲ تن در این حوزه اشاره کرد، هم چنین ۱۱ تن از کولبران در مناطق مرز غربی کشور توسط نیروهای مرزبانی کشته شدند، از سوی ۱۷ تن از سوی دستگاه قضایی مورد محاکمه قرار گرفته و در مجموع ۶۸ ماه حبس تعزیری و ۳۴۰ ماه حبس تعلیقی محکوم شدند.
"طبق آمار فوق و با مقایسه آن در ماه مشابه سال قبل نقض حقوق اقلیتهایقومی ۳% نسبت به سال گذشته کاهش داشته است، هم چنین نسبت به ماه پیش نیز افزایش ۵۲% را شاهد بوده‌ایم. "
اصناف:
در ماه گذشته از مجموع ۱۶ گزارش ثبت شده، تعداد ۱۲۱ مورد نقض حقوق اصناف در ایران توسط واحد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق‌بشر در ایران استخراج شد.
بخشی از این آمار مربوط به بازداشت ۲۸ تن از شهروندان و احضار ۱۳ تن به دادگاه بوده است و در این بین دستکم ۷۳ واحد صنفی نیز از سوی اداره اماکن به بهانه‌های مختلف پلمپ شده است.
بازداشت ۱۶ پارچه فروش به‌دلیل اعتصاب در بازار، ۸ معلم به‌دلیل فعالیت صنفی، ۳ وکیل به‌دلیل دفاع از دراویش گنابادی از جمله بازداشتهای این ماه در این حوزه بوده است.
"طبق آمار فوق و با مقایسه آن در ماه مشابه سال قبل نقض حقوق اصناف ۲۰% نسبت به سال گذشته کاهش داشته است، هم چنین نسبت به ماه پیش نیز کاهش ۲۷% را شاهد بوده‌ایم. "
فرهنگی:
در ماه گذشته از مجموع ۵ گزارش ثبت شده، تعداد ۱۰ مورد نقض حقوق فرهنگی در ایران توسط واحد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق‌بشر در ایران استخراج شد.
در این حوزه بایستی به بازداشت ۳ تن از فعالین فرهنگی و احضار یک تن به دادگاه و ممانعت از اجرای یک مراسم فرهنگی‌اشاره کرد.
"طبق آمار فوق و با مقایسه آن در ماه مشابه سال قبل نقض حقوق فرهنگی ۶% نسبت به سال گذشته افزایش داشته است، هم چنین نسبت به ماه پیش نیز کاهش ۱۶% را شاهد بوده‌ایم. "
زنان:
در ماه گذشته از مجموع ۶ گزارش ثبت شده، تعداد ۷ مورد نقض حقوق زنان در ایران توسط واحد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق‌بشر در ایران استخراج شد.
بازداشت حداقل ۲ فعال حقوق زنان، خودسوزی یک زن و قتل ناموسی یک زن از جمله موارد نقض حقوق زنان در این بازه زمانی بوده است.
"طبق آمار فوق و با مقایسه آن در ماه مشابه سال قبل نقض حقوق زنان ۳۳% نسبت به سال گذشته افزایش داشته است، هم چنین نسبت به ماه پیش نیز تغییری حاصل نشده است. "
کودکان:
در ماه گذشته از مجموع ۴ گزارش ثبت شده، تعداد ۴۳۲ مورد نقض حقوق کودکان در ایران توسط واحد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق‌بشر در ایران استخراج شد.
از آمار ثبت شده می‌توان به بازداشت یک فعال حقوق کودک و ثبت ازدواج ۴۲۸ نوجوان دختر و پسر اشاره کرد، هم چنین یک نوجوان نیز در طی این ماه اعدام شده است.
"طبق آمار فوق و با مقایسه آن در ماه مشابه سال قبل نقض حقوق کودکان نسبت به سال گذشته تغییری نداشته است، هم چنین نسبت به ماه پیش نیز کاهش ۳۷% را شاهد بوده‌ایم. "
اعدام:
در ماه گذشته از مجموع ۳۰ گزارش ثبت شده، تعداد ۱۰۴ مورد صدور و اجرای حکم اعدام در ایران توسط واحد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق‌بشر در ایران استخراج شد.
در شهریور ماه سال جاری، حسب گزارشات به ثبت رسیده، ۸ شهروند به اتهام‌های قتل، ترور و تجاوز به اعدام محکوم شدند و ۹۳ زندانی نیز بر اساس اتهام قتل، جرایم مواد مخدر و هم چنس بازی اعدام شدند.
اعدام یک نوجوان در کرج، دو هم جنس باز در اهواز و اعدامهای گروهی در تربت جام، مشهد، زاهدان، اوین و رجایی شهر از جمله اعدامهای جنجالی این ماه بوده است.
"طبق آمار فوق و با مقایسه آن در ماه مشابه سال قبل صدور و اجرای حکم اعدام ۳۶% نسبت به سال گذشته افزایش داشته است، هم چنین نسبت به ماه پیش نیز افزایش ۶۳% را شاهد بوده‌ایم. "
دانشجویان:
در ماه گذشته از مجموع ۳۱ گزارش ثبت شده، تعداد ۳۶ مورد نقض حقوق‌دانشجویان در ایران توسط واحد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق‌بشر در ایران استخراج شد.
این گزارشها بازداشت ۷ دانشجو و احضار به دادگاه ۱ تن دیگر را شامل می‌شود. هم چنین شش دانشجو بر اساس رأی دادگاه به ۱۹۹ ماه حبس تعزیری و ۱۲ ماه جبس تعلیقی محکوم شدند.
از سوی دیگر شش تن از تحصیل محروم و یک تن تعلیق شد و یک تشکل دانشجویی پلمپ و ۸ واحد آموزشی تفکیک جنسیتی شده است.
"طبق آمار فوق و با مقایسه آن در ماه مشابه سال قبل نقض حقوق آکادمیک ۳۵% نسبت به سال گذشته افزایش داشته است، هم چنین نسبت به ماه پیش نیز افزایش ۵۸% را شاهد بوده‌ایم. "
زندانیان:
در ماه گذشته از مجموع ۵۵ گزارش ثبت شده، تعداد ۴۲۸ مورد نقض حقوق زندانیان در ایران توسط واحد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق‌بشر در ایران استخراج شد.
این تعداد گزارش مربوط به ۵۳ مورد شکنجه و یا ضرب‌وشتم زندانیان، ۱ مورد انتقال به انفرادی، ۳۹ مورد اعمال محدودیت مضاعف، ۳ مورد اجرای حکم شلاق، ۱۹ مورد عدم دسترسی به وکیل، ۱۲ مورد نقل‌و انتقال اجباری و ۲۴۳ مورد اعمال فشار و تهدید زندانیان بود.
هم چنین ۶ مورد بلاتکلیفی و ۳۵ مورد اعتصاب‌غذا نیز از دیگر موارد نقض حقوق زندانیان لحاظ شده است.
"طبق آمار فوق و با مقایسه آن در ماه مشابه سال قبل نقض حقوق زندانیان ۴۴% نسبت به سال گذشته افزایش داشته است، هم چنین نسبت به ماه پیش نیز کاهش ۳۳% را شاهد بوده‌ایم. "
اندیشه و بیان:
در ماه گذشته از مجموع ۵۰ گزارش ثبت شده، تعداد ۱۱۲ مورد نقض حقوق در حوزه اندیشه و بیان توسط واحد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق‌بشر در ایران استخراج شد.
بر اساس این آمار ۵۵ تن از فعالین در این حوزه بازداشت، ۶ تن احضار به اطلاعات و دادگاه انقلاب و ۶ نفر دیگر نیز در دادگاه مورد محاکمه قرار گرفتند. همینطور ۱۵ تن از فعالین نیز جمعا به ۸۳۴ ماه حبس تعزیری و ۱۲۰ ماه محرومیت از حقوق اجتماعی و جریمه نقدی محکوم شدند.
"طبق آمار فوق و با مقایسه آن در ماه مشابه سال قبل نقض حقوق اندیشه و بیان ۴۶% نسبت به سال گذشته کاهش داشته است، هم چنین نسبت به ماه پیش نیز افزایش ۱۰% را شاهد بوده‌ایم. "
