خبرگزاری رویتر، 9 اسفند 88 - وین - به‌قلم سیلویا وستال(با همکاری مارک هاینریشو سردبیری نوح بارکین) - دیدبان اتمی ملل‌متحد در یک گردهمایی با کشورهای عضو که از روز دوشنبه شروع می‌شود سیاست سرسختانه‌تری را نسبت به ایران ارائه کرده است. انتظار هست در مورد توصیه او مبنی‌بر اینکه تهران ممکنست درحال توسعه سلاح اتمی باشد منازعاتی وجود داشته باشد.
ایران احتمالاً استدلال می‌کند که یوکیا آمانو فاقد صلاحیت و استقلال از قدرتهای غربیست که می‌خواهند تحریمهای شدیدتری را اعمال کنند و در اینحال تنشها در ارتباط با افزایش غنی‌سازی سوخت اتمی و این گمان که تحقیق برای توسعه غیرقانونی بمب هست درحال افزایش می‌باشند.
آمانو که از محمد البرادعی در ماه دسامبر این سمت را تحویل گرفت، مشاهده شده که سیاست سرسختانه‌تری را در گزارش 18 فوریه و وقتی که اجلاس یک هفته‌یی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را افتتاح نماید نسبت به ایران دنبال نماید.
یک دیپلومات اروپایی که مانند سایرین خواست به دلیل حساسیت این مسأله، ناشناس بماند گفت این گزارش نسبت به گزارش البرادعی در لحن؛ واضح‌تر و تندتر است. او یک خلاصه‌یی با همان لحن ارائه می‌کند نه کمتر و نه بیشتر.
رویکرد آمانو مهم است زیرا که انتظار می‌رود گفتگوها در جلسه حکام مرکب از 35 کشور عضو، در وین شور و مشورتهایی را برای اعمال تحریمهای شدیدتری توسط شش قدرت جهان در سطح شورای امنیت ملل‌متحد فراهم نماید.
برخی دیپلوماتها گفتند ایران ممکنست یک حمله شخصی غیرمعمول علیه آمانو نشان بدهد با اشاره به اینکه این دیپلومات کارکشته ژاپنی آلت دست غرب است تا توجهات را از یافته‌های گزارش او منحرف ساخته و تلاش کند کشورهای درحال توسعه را پشت خود بیاورد.
یک دیپلومات دیگر پارلمان اروپا گفت به محض اینکه این گزارش منتشر شود، ایران خواهان حمله به اوست. آنها تلاش خواهند کرد به‌لحاظ شخصی روی او متمرکز شوند تا روی محتوای گزارشی که ارائه می‌کند. وزیرخارجه ایران پیشاپیش، آمانو را مورد انتقاد قرار داده است به‌خصوص در این مورد که آمانو گفته است جمهوری اسلامی نه فقط در گذشته بلکه در حال حاضر هم مشغول توسعه موشک مجهز به سلاح اتمی می‌باشد.
منوچهر متکی هفته گذشته به تلویزیون عرب زبان العالم گفت آقای آمانو در این کارش جدید است و مدت زیادی طول می‌کشد تا او بتواند به تجربیات محمد البرادعی برسد. وی افزود این اولین گزارش او بوده و مانند بقیه که اولین گزارش را می‌دهند دچار نقایص جدی می‌باشد.
دیپلوماتهای غربی، مدیرکل جدید را بخاطر گزارشی که در احتمال ابعاد نظامی فعالیت اتمی ایران ارائه کرد، ستوده‌اند و آن را مبتنی بر فاکت و واقعیات خوانده‌اند. آمانو در این گزارش تکذیبیه‌های تکراری و محکومیتهایش نسبت به اطلاعات ”ساختگی” را حذف کرده و هم‌چنین این را که این اطلاعات ”بطور کامل اصیل و تدقیق شده” نیستند را عَلَم نکرده است. در اغلب گزارشات البرادعی این واژه‌ها عنوان می‌شد.
یک دیپلومات ارشد غربی گفته است گزارش ایران نشان داده که ترجمه عملی سیاست آمانو یعنی که؛ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اکنون آزاد است که حقیقت، تمام حقیقت و هیچ‌چیز الا حقیقت را بگوید.
سؤالهای باقی
انتظار نمی‌رود حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ایران را طی یک قطعنامه آنطور که در جلسه قبلی در نوامبر بود توبیخ کنند. در جلسه قبلی، ایران بخاطر مخفی کردن یک سایت غنی‌سازی اورانیوم، محکوم گردید. اما کشورهای غربی انتظار هست که ایران را در ارتباط با یک شکایت آژانس اتمی محکوم کنند. در این مورد، ایران قبل از اینکه بازرسان در صحنه، در مجتمع نمونه‌سازی نطنز که برای غنی‌سازیست حاضر شوند، اورانیوم غنی‌شده سبُک(ال.ئی.یو) را به داخل سانتریفیوژها برای پالایش بیشتر تزریق کرده بود.
ایران گفته است از شکست طرح مورد حمایت آژانس برای تأمین میله‌های سوختی به ایران سرخورده شده است و به این دلیل بوده که غنی‌سازی عالیتر را شروع کرده است. برخی دیپلوماتها این سؤال را طرح کردند که اگر ایران تکنولوژی تبدیل اورانیوم غنی‌شده سبک به میله‌های سوختی برای راکتور تحقیق پزشکی را ندارد به چه دلیل عمده اورانیوم غنی‌شده سبک خود را برای غنی‌سازی بیشتر اختصاص داده است؟
غنی‌سازی توسط ایران، غرب را نگران کرده است چرا که پیشروی از اورانیوم با غنای 20 درصد تا مرحله ساخت اورانیوم 90 درصدی مناسب بمب، تنها چند ماه، نیاز به زمان دارد یعنی بسیار سریعتر از رساندن اورانیوم 3.5 درصدی برای راکتورهای تولید برق می‌باشد.
ایران هم‌چنین به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفته است در حال ساختن یک خط تولیدی در مجتمع تبدیل اورانیوم در اصفهان است تا پودری که از اورانیوم غنی‌شده‌ی سبک حاصل می‌شود را به فلز اورانیوم تبدیل کند که این باعث افزایش نگرانیها شده زیرا که چنین فلزی استفاده دوگانه دارد یعنی هم برای تسلیحات اتمی و هم برای کاربردهای انرژی غیرنظامی بکار می‌رود.
حکام آژانس آی.ای.ئی.ای هم‌چنین گزارش دیگر آمانو را بررسی می‌کنند با ابراز تعجب که سوریه در یک سایت کویری در کار اتمی مخفی درگیر بوده است.… سوریه تقاضاهای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای تحقیقات بعدی از این سایت را رد کرده است.
