یک روز مانده به برگزاری اولین انتخابات ریاست جمهوری بعد از سرنگونی رژیم حسنی مبارک که با قیامی گسترده با نام ”ثوره 25 ینایر” (انقلاب 25 ژوئن) سرنگون شد، هنوز سرنوشت این بزرگترین و پر اهمیت‌ترین کشور عربی در هاله‌یی از ابهام قرار دارد. انتخابات از صبح فردا چهارشنبه آغاز خواهد شد و ممکن است در صورتی که هیچ یک از کاندیداها بیش از 51درصد آراء را در دور اول نیاورد و انتخابات به دور دوم بکشد تا 21 ژوئن (1تیر) که نتایج نهایی اعلام می‌شود ادامه یابد.
آخرین نظرسنجی که از سوی مرکز اطلاعات و پشتیبانی و تصمیم‌گیری وابسته به هیأت وزیران روز گذشته انجام داده حاکی از این است که 33 درصد از مصریان هنوز موضع خود را در رابطه با رأی گیری اتخاذ نکرده‌اند،
کاندیداهای این انتخابات 13 نفرند اما تنها پنج نفر در سوژه‌های جدی هستند که در بالای لیستها قرار دارند که از جمله شامل اسلام‌گرایان، چپ‌ها، و مسئولینی که با رژیم سابق کار کرده‌اند.
از نظر ناظران می‌توان رأی دهندگان مصری را به سه قشر اصلی تقسیم کرد. یک قشر که موافق انقلاب یا گرایش اسلام‌گرا است، یک قشر طرفدار رژیم قبلی است و بالاخره یک قشر که سرگردان است هنوز رأی خود را مشخص نکرده است و همین‌ها بودند که انتخابات پارلمانی را به نفع احزابی که دارای ریشه اسلامی بودند، مانند حزب آزادی و عدالت اخوان المسلمین یا حزب النور سلفی.
با توجه به این که رأی گیری در خارج مصر انجام شده است، نتایج غیر رسمی اعلام شده از سوی سفارتخانه‌های این کشور در خارج حاکی ازاین است که دکتر محمد مرسی کاندیدای حزب الحریه والعداله (بال سیاسی اخوان المسلمین) در رأس قرار دارد و پس از او به ترتیب عبد المنعم ابوالفتوح و سپس کاندیدای ناصری حمدین صباحی و سپس عمرو موسی و بالاخره احمد شفیق که نفر پنجم شده است. البته این نمونه الزاما نمی‌تواند نشان‌دهنده نتایج انتخابات در درون مصر تلقی شود.

محمد مرسی
 کاندیدای اخوان المسلمین محمد مرسی است که 60 سال سن دارد ولی به نوشته واشنگتن پست از تسلط و ”کاریسمای” لازم برای عهده‌دار شدن چنین سمتی برخوردار نمی‌باشد. گرچه اخوان المسلمین تمام وزنه خود را پشت وی گذاشته است، با این حال و به رغم اظهارات علنی و انتقاداتی که علیه حاکمیت نظامیان دارند، اخوان المسلمین همانهایی هستند که همواره حامیان خود را از مشارکت در تظاهرات علیه نظامیان برحذر داشته‌اند امری‌که نشان دهنده حمایتشان از شورای نظامی است. این امر سایر جریانات و به‌ویژه اقلیتهای مذهبی را برآشفته کرده است.
مرسی خودش را کاندیدای ”نهضت” و تنها کاندیدایی که اسلامی است معرفی می‌کند. البته مرسی بهترین انتخاب اخوان المسلمین نبوده است. اخوان خیرت الشاطر بازرگان مشهور و برترین کارشناس استراتژیک خود را در مارس گذشته به اتفاق آراء برای کاندیداتوری انتخاب کرد اما وی تصویب نشد و به‌ناچار اخوان به سوی مرسی رفت که پایگاه ضعیفی دارد. مرسی یک مهندس است که از دانشگاهی در جنوب کالیفرنیا دکترا گرفته، شهرت خیلی کمی دارد. وی به ضدیت با اسرائیل شهرت دارد.

عمرو موسی
عمرو محمود ابوزید موسی، متولد 1936 (76ساله) در قاهره، فارغ التحصیل دانشکده حقوق دانشگاه قاهره در سال 1957 که مدتی به عنوان وکیل آزمایشی کار کرد و سپس در سال 1958 وارد وزارت خارجه شد. ابتدا در سفارت مصر در سویس کار کرد و سپس به هیأت نمایندگی مصر در سازمان ملل پیوست، بعد از آن تا سال 1977 مشاور وزیر خارجه و سپس نماینده مصر در سازمان ملل در آغاز دهه هشتاد و سفیر این کشور در مصر تا 1986 تا بالاخره به عنوان نماینده دائمی مصر در سازمان ملل در دهه 1990 تعیین شد. وی در سال 91 قاهره را ترک کرد تا به مدت ده سال وزیر خارجه مصر باشد و در این سالها بود که جایگاه خود را در اذهان مصریان تحکیم کرد. وی سپس ریاست اتحادیه کشورهای عرب را عهده دار شد و نهایتا به منظور ورود به مبارزات انتخاباتی از این سمت کناره گرفت.  هواداران وی معتقدند او به عنوان یک دیپلومات سابق که موضع مثبتی در مورد مسأله فلسطین هم داشته است و ده سال هم وزیر خارجه بوده می‌تواند کشور را اداره کند. در حالی که قطار انقلاب مصر به از ایستگاه به‌راه افتاده بود عمرو موسی از برجسته‌ترین چهره‌هایی بود که گرچه با تأخیر اما سوار آن شد. و گفته می‌شود که موفق شد که احترام طیف گسترده‌یی از جامعه مصر را که در جستجوی فردی است که بتواند کشور را در مسیر درست هدایت کند داراست.
وی در نظرسنجی نخست‌ویزی 11 درصد را حائز شده و در نظر سنجی مرکز پژوهشهای سیاسی و استراتژیک الاهرام 40.8 درصد (نفر اول) است.
شعار انتخاباتی وی این است ”احنا قد التحدی” [ما به اندازه چالشی که پیش رو داریم هستیم-می‌توانیم از پسش برآییم] نکات اصلی برنامه‌یی که ارائه می‌کند عبارتند از: یک رژیم ”ریاست جمهوری (پرزیدانسیل)-قانونی اساسی”. وی قول می‌دهد که در صورت انتخاب شدن اصول ”عام” شریعت اسلام را منبع اصلی قانونگذاری قرار دهد و جوانان را به پستهای اصلی از جمله پست معاون رییس جمهور بگمارد و مصر را به ارزشهای تاریخی در قبال مسأله فلسطین به عنوان یکی از اولویتهای امنیت قومی مصر بازگرداند. و صد روزه حالت فوق‌العاده را لغو کند و ...

عبد المنعم ابو الفتوح
وی در حالی که ”یک اخوانی شورشگر” (اخوانی=وابسته به اخوان المسلمین) به شمار می‌آید، اما حمایت دشمنان اسلام‌گراها را جلب کرده و خود را به‌عنوان یک کاندیدای مورد توافق (همه) عنوان می‌کند.
وی از قلب میدان التحریر برخاسته است و وقتی که انشعاب خود از اخوان المسلمین را اعلام کرد توجهات را به خود جلب نمود. وی در آغوش اخوان بزرگ شده بود و به عضویت دفتر ارشاد [بالاترین ارگان اخوان المسلمین، دفتر سیاسی] رسیده بود. وی می‌گوید کاندیدایی توافقی است که تلاش می‌کند همه را راضی کند و همواره از این که به صورت ایدئولوژیک کاندیدای جریان اسلامی برای ریاست جمهوری باشد را رد می‌کند. این در حالی است که افراطی‌ترین گرایشهای اسلامی از او حمایت می‌کنند، مانند جماعت اسلامی و سلفی‌ها. بنابراین عجیب نیست که دکتر عبد المنعم ابو الفتوح یک پزشک است و دبیرکل اتحدیه پزشکان عرب بوده است، در اردوهای انقلابی کاندیداها جای بگیرد، او در اولین حرکتهای انقلاب 25 ژانویه 2011 شرکت کرد و همواره شعار سرنگونی رژیم را سرمی‌داد و بعد از سرنگونی حسنی مبارک در فوریه سال گذشته، ابوالفتوح مواضع انقلابی خود را در حمایت از تظاهر کنندگان خشمگین از چگونگی انجام وظیفه شورای نظامی حاکم در دوران انتقال، حفظ کرد.
به همین دلیل جوانان انقلاب به ابو الفتوح به عنوان کسی که نظراتشان را بیان می‌کند می‌نگرند. ابوالفتوح خود را کسی که ”وابسته به تفکر اصلاح‌ طلبانه‌یی است که لیبرالیسم و چپ” را در خود جمع می‌کند می‌داند و می‌گوید: «با نام‌گذاری ”اسلام‌گرایان” مخالف هستم چرا که اسلام دین اکثریت مصریان است که عمدتا متدین هستند، اما ترجیح می‌دهم که آنان را ”محافظه‌کار” بنامم».
ائتلاف جوانان انقلاب، حزب جریان مصری، حزب مرکز اسلامی معتدل، الدعوة السلفیة، حزب نور (سلفی)، الجماعه الاسلامیه بعلاوه بسیاری از شخصیتهای سراسری مشهور از وی حمایت کرده‌اند.
ابوالفتوح به اخوان المسلمین پیوست و در سال 1987 به عضو دفتر ارشاد (دفتر سیاسی) بود و تا سال 2009 همین سمت را داشت. وی در میان نیروهای سیاسی دیگر و حتی در داخل خود اخوان المسلمین به عنوان فردی که ”بیشترین گشایش را دارد و جرأت و شهامت بالایی برخوردار است” شهرت دارد. همین باعث شده که وی همواره در درون اخوان المسلمین با جناحهای افراطی پیرامون اصلاحات و گسترش کشمکش و جنگ داشته باشد.
در ده فوریه 2011 در یک جلسه شورای اخوان الملسلمین که ابوالفتوح هم در آن بود بحث شدکه آیا اخوان بعد از سرنگونی مبارک کاندیدایی معرفی خواهد کرد؟ تصمیم ”اخوان” آن موقع این بود که هیچ‌یک از آنها کاندیدا نخواهد شد. اما بعد از پیروزی انقلاب ابو الفتوح کاندیداتوری خود را اعلام کرد و با این اقدام تصمیم اخوان را نقض کرد که در نتیجه رهبران اخوان المسلمین اعتراض کرده و او را اخراج کردند.
ابوالفتوح ابتدا رییس اتحادیه دانشکده پزشکی بود، سپس رییس اتحادیه دانشجویان دانشگاه قاهره شد. آن زمان یک رویداد مشهور واقع شد. وی در یک کنفرانس عمومی با انورالسادات رییس جمهور وقت روبرو شد و سادات را متهم کرد که ”کسی است که گروهی از منافقین پیرامونش را گرفته‌اند”. و هم‌چنین به دستگیری دانشجویان در داخل دانشگاه اعتراض کرد و گفت: دولت به علمای خود احترام نمی‌گذارد. به نحوی که سادات خشمگین شد و سرش داد زد که ”بشین سرجات بشین”. ابو الفتوح می‌گوید آن زمان کسی اذیتش نکرد اما به طور غیر مستقیم از او خواستار معذرتخواهی از سادات شدند. وی می‌گوید از او خواستند به دیدار سادات برود اما نرفت ولی به شیوه مؤدبانه‌یی معذرت خواست.
وی پس از فارغ التحصیل شدن چندین پست سیاسی و سندیکایی داشهت است مانند دبیرکل سندیکای پزشکان مصر، دبیرکل اتحادیه اطبای عرب، کارهای انسان‌دوستانه بسیاری کرده است و کمکهای نوع‌دوستانه به مناطق و کشورهای مختلف ارسال کرده است.
ابو الفتوح شش سال زندان بوده. در 1981 در دوران سادات به خاطر موضعش در قبال معاهده کمپ دیوید دستگیر شد. سپس در یک دادگاه نظامی همراه با اخوان المسلمین محاکمه شد و در پنج سال از سال 1991 زندانی بود و بالاخره چند ماه در سال 2009 به علت وابستگی به اخوان المسلمین و مخالفت با رژیم مبارک زندانی بود.
وی کتابهایی در امور دعوت به اسلام و سیاسی و فکری دارد. عنوان یک کتابش ”تجدد طلب و نه مبتکر هستیم” و کتاب دیگر ”شاهدی بر تاریخ جنبش اسلامی در مصر1970-1984” می‌باشد. همسر وی طبیب است و شش فرزند دارد.
61 ساله است (متولد 1951) و شعار انتخاباتیش «مصر قدرتمند» می‌باشد. مستقل وابسته به گرایش اسلامی میانه‌رو محسوب می‌شود. در آخرین نظرسنجی نیمه رسمی در رده سوم می‌باشد. در نظرسنجی هیأت وزیران 9 درصد (سوم) در نظرسنجی مرکز الاهرام 17.8درصد.
برنامه انتخاباتی: مصر را یکی از بیست کشور قدرتمند اقتصادی جهان طی ده سال آینده خواهم کرد. الغای محاکمات نظامی غیر نظامیان و تجدید محاکمه همه غیر نظامیان که در دادگاه نظامی محکوم شده‌اند. آموزش. ارتش مصر قویترین ارتش منطقه. معاون رییس جمهوری یک جوان خواهد بود و جوانان 50درصد پستهای بالا در دولت را عهده‌دار خواهند شد. رژیم ریاست جمهوری پارلمانی. انتخاب رؤسای شوراهای محلی و استانداران و شهرداران از طریق رأی گیرید مخفی

احمد شفیق و حمدین صباحی
دو کاندیدای دیگر که بعد از افراد ذکر شده جدی‌تر هستند یکی احمد شفیق نخست وزیر دوران مبارک است که همواره از سوی مخالفین و به‌ویژه اسلام‌گریایان به ارتباطاتش با رژیم سابق و فروش اراضی دولتی به پسران حسنی مبارک متهم است و گفته می‌شود شورای نظامی از وی حمایت می‌کند. و دیگری حمدین صباحی است که می‌گوید دوستی ایران را خواستار است. وی می‌گوید خواهان بازگشت به دوران جمال عبدالناصر رهبر فقید مصر است که در واقع یک رژیم تک حزبی بود.

چشم اندازها
در آستانه ریاست جمهوری ائمه جمعه طرفدار اخوان المسلمین بر همه حکم شرعی داده و فتوا صادر کرده‌اند که باید به مرسی رأی دهند. از طرفی احزاب سلفی که گرایشاتی از مسلمانان سنی افراط گرا تا هواداران عربستان سعودی را دربرمی‌گیرند و همه در ضدیت با رژیم حاکم بر ایران مشترکند، اخوان المسلمین را متهم می‌کنند که با عدم حمایت از عبدالمنعم عبد الفتوح راه را باز می‌کنند که دور دوم بین عمرو و موسی و احمد شفیق باشد. برخی شخصیتها در مصاحبه گفته‌اند که این طور نخواهد بود و در هر حال دور دوم انتخابات بین مرسی و ابوالفتوح خواهد بود.
اگر محمد مرسی کاندیدای اخوان از یک طرف و عمرو موسی (یا احمد شفیق) از طرف دیگر به دور دوم انتخابات راه یابند، با توجه به این که اسلام‌گریان متحد با همه گرایشاتشان به مرسی رأی خواهند داد وی رئیس جمهور خواهد شد. اگر ابوالفتوح از یک طرف و عمرو موسی (یا احمد شفیق) از طرف دیگر به دور دوم راه یابند، باز به همان دلیل ابو الفتوح رییس جمهور خواهد شد. اگر در دور دوم رقابت بین ابو الفتوح و مرسی باشد، پیش بینی قدری پیچیده‌تر است، اما با توجه به‌این که طرفداران عمرو موسی و احمد شفیق (علاوه بر سلفی‌ها و جوانان و اسلام‌گرایان متجدد) و طرفداران غرب خواهان یک رژیم اسلامی به آن معنی که اخوان المسلمین خواهان آن نیستند بعلاوه اقلیتهای مذهبی به ابوالفتوح گرایش بیشتری دارند، به احتمال قوی وی برنده این ماراتون انتخاباتی خواهد بود.
منابع. رسانه‌های عربی و خبرگزاری ها