گزارش حاضر عمدتا براساس گزارش های منتشر شده توسط رسانه های رسمی ایران در مدت زمان بین اول ژانویه ۲۰۰۹ تا ۳۱ دسامبر ۲۰۰۹ میباشد. در بعضی موارد سازمان حقوق بشر ایران همچنین از اطلاعات جمع آوری شده توسط منابع خود و یا منابع معتبر متعلق به شبکه های دیگر حقوق بشر استفاده کرده است .
شایان ذکر است که پس از آغاز اعتراضات مردمی بعد از انتخابات در تابستان گذشته جمع آوری و انتقال اطلاعات به طور فزاینده دشوارگردیده است. از طرف دیگر به نظر میرسد که مقامات ایران اطلاعات کمتری را در مورد اعدام در اختیار رسانه های کشور میگذراند. علاوه بر این برخی شواهد حاکی است که تعداد واقعی اعدامها بسی بالاتر از آمارمنتشر شده در گزارش فعلی است:
- اول اسفندماه ۱۳۸۸ احمدرضا رشیدی، معاون دادستان عمومی و انقلاب اهواز، در گفت‌و‌گو با خبرنگار مهر در اهواز گفت که از ابتدای امسال ۳۸مورد حکم اعدام و قصاص نفس و چهار مورد حکم قطع عضو توسط شعبه اجرای احکام قصاص این دادسرا اجرا شده است. این در حالی ست که آمار گزارش شده اعدام در رسانه های کشور و سایتهای حقوق بشری درهمین دوره در اهواز ۱۴ نفر بوده است. احتمال این وجود دارد که وضعیت مشابهی در شهرهای دیگر ایران نیز وجود داشته باشد.- ما همچنین بر این باور هستیم که تعداد اعدام ها بخصوص در مناطق کردنشین ایران به میزان قابل توجهی بالاتر آمار گزارش شده در اینجاست .
- با این وجود همراه با چین ایران سال گذشته نیز در صدر کشورهای اعدام کننده در جهان بود
آمار منتشر شده در این گزارش، کسانی که در تظاهرات های پس از انتخابات در خیابانها و یا در زندان به قتل رسیده اند را شامل نمیشود. آمار دقیق افرادی که در رابطه با این تظاهرات ها جانشان را از دست داده اند در دست نیست اما بر طبق گزارش های منابع مختلف این آمار دستکم ۷۰ نفر میباشند
مقایسه برخی از آمار سال ۲۰۰۹ با آمار سال (۲۰۰۸) :
- تعداد اعدام های اعلام شده توسط رسانه های رسمی ایران : ۳۳۹ (۲۸۲ نفر در سال ۲۰۰۸)
- تعداد کل اعدام ها از جمله توسط رسانه های رسمی اعلام نشده است: ۴۰۲ (۳۴۶ نفر در سال ۲۰۰۸)
- تعداد اعدامها در سال ۲۰۰۹ حدود ۲۰ در صد به نسبت سال ۲۰۰۸ افزایش پیدا کرد
- در سال ۲۰۰۹ بطور متوسط بیش از یک نفر روزانه در ایران اعدام شد
- بالاترین تعداد اعدامها در ماه قبل از انتخابات (مه ؛ ۵۰ اعدام) و ماه بعد از انتخابات ماه (جولای ؛ ۹۴ اعدام) صورت گرفت
- در سال ۲۰۰۹ دستکم ۵ نوجوان بزهکار اعدام شدند
- ۱۳ زن در بین اعدامیان اعلام شده توسط رسانه های داخل کشور وجود دارند
- در سال ۲۰۰۹ دستکم یک نفر سنگسار شد
- یک زندانی محکوم به سنگسار در سال ۲۰۰۹ به دار آویخته شد
مقایسه آمار اعدام در ایران در سال ۲۰۰۹ با سالهای گذشته (آمار سالهای گذشته بر اساس گزارش های سالانه سازمان عفو بین الملل میباشند):
سال ۲۰۰۰: ۱۶۵ نفر
سال ۲۰۰۱: ۷۵ نفر
سال ۲۰۰۲: ۳۱۶ نفر
سال ۲۰۰۳: ۱۵۴ نفر
سال ۲۰۰۴: ۱۰۸ نفر
سال ۲۰۰۵: ۹۴ نفر
سال ۲۰۰۶: ۱۷۷ نفر
سال ۲۰۰۷: ۳۱۷ نفر
سال ۲۰۰۸: ۳۵۰ نفر (آمار حقوق بشر ایران) ؛ ۳۴۶ نفر (آمار عفو )
سال ۲۰۰۹: ۴۰۲ نفر (آمار حقوق بشر ایران)
بیشترین تعداد اعدام ماهیانه در ماه بعد از انتخابات:
در ماه جولای(۱۰ تیرماه تا ۱۰ مرداد ماه) دستکم ۹۴ نفر در ایران اعدام شدند . ۵۰ نفر از این افراد در زندانهای اوین و رجائی شهر (گوهردشت) اعدام شدند. نمودار بالا اعدام های ماهیانه در سال ۲۰۰۹ (قرمز) و سال ۲۰۰۸ (آبی) ار نشان میدهد.
اعدام نوجوانان
در سال ۲۰۰۹ دستکم ۵ نوجوان بزهکار در بین اعدامیان ایران وجود داشتند
ملا گل حسن، شهروند افغانی ؛ محل اعدام: تهران
دلارا دارابی، محل اعدام: رشت
شهروند ناشناس افغانی، محل اعدام: شیراز
بهنود شجاعی ، محل اعدام: تهران
مصلح زمانی، محل اعدام:کرمانشاه
توزیع جغرافیا ئی:
طبق آمار رسانه های داخلی شهرهای تهران (۷۷ نفر ) ، اهواز (۴۱ نفر ) ،اصفهان (۳۹ نفر ) ، زاهدان (۳۵ نفر ) ، شیراز (۲۶ نفر ) ، کرمانشاه (۱۹ نفر ) ، کرمان (۱۷ نفر ) و مشهد (۱۰ نفر ) بالاترین تعداد اعدام ها را شدند
اطلاعات ارائه شده توسط مقامات حکومت ایران:
- بسیاری از افراد اعدام شده یا تنها با حروف اول اسم خود شناسایی شدند و یا اینکه اعدام آنها بدون نام اعلام شد
- جرم،سن و یا سن هنگام ارتکاب جرم برای بسیاری از اعدام شده گان اعلام نشد
اتهامات افراد اعدام شده :
از میان اعدام شدگانی که اتهاماتشان اعلام گردیده ۱۴۰ نفر بجرم قاچاق مواد مخدر ، ۵۶ نفر به جرم قتل، ۲۴ نفر بجرم تجاوز به عنف و۳۱ نفر به اتهام محاربه به اعدام محکوم شده بودند .
این اتهامات توسط هیچ منبع مستقلی تائید نشده است.
تعداد افرادی که در سال ۲۰۰۹ به جرم محاربه اعدام شدند به نسبت سال گذشته به شدت افزایش پیدا کرد. ۲۷ نفر از ۳۱ نفر اعدام شده به اتهام محاربه به جرم عضویت یا همکاری با گروه جندالله محکوم شده بودند. اما بنا به گزارشهای رسیده بسیاری از این افراد یا هیچ رابطه ای با این گروه نداشته و یا اینکه فعالیت های اینترنتی یا فرهنگی داشتند. یکی دیگر از زندانیان اعدام شده به اتهام محاربه زندانی سیاسی کرد احسان فتاحیان بود که نخست به جرم خروج غیر قانونی به ۲ سال حبس محکوم شده بود اما بعد به جرم عضویت در یک حزب سیاسی کرد به محاربه متهم گردیده و اعدام شد. در پرونده او هیچ مدرکی دال بر مشارکت در عملیات مسلحانه وجود نداشت .
در سال ۲۰۰۹ دو نفر به جرم زنای محصنه و یک نفر به جرم ارتکاب اعمال منافی عفت اعدام شدند.
بسیاری از افراد اعدام شده در دادگاه های انقلاب پشت در های بسته محکوم شده بودند.
اعدام های خودسرانه :
- ۳۰ ماه مه (۱۰ خرداد ماه) ۳ نفر به جرم مشارکت در یک بمب گذاری که کمتر از سه روز قبل در زاهدان رخ داده بود اعدام شدند. سیر قانونی دادگاه این افراد حدود ۳۰ ساعت طول کشید
- پس از انتخابات خرداد ماه ما شاهد افزایش اعدام های خودسرانه بودیم. ۲۳ تیرماه ۱۳ نفر به جرم محاربه و عضویت در جندالله در زاهدان اعدام شدند. بر اساس گزارشات رسیده بیشتر این افراد رابطه ای با جندالله نداشتند. یکی از این افراد بنام "منوچهر شاهبخش " (۲۶ ساله) چند هفته قبل توسط مقامات پاکستانی دستگیر شده و به ایران تحویل داده شده بود. منوچهر هیچ ارتباطی با جندالله نداشت وحتی روز قبل از اعدام خبر نداشت که قرار است اعدام شود.
- در تاریخ ۸ مرداد ۲۴ نفر در زندان رجائی شهر کرج اعدام شدند. مقامات ایران ۵ روز بعد اعلام کردند که ۲۴ قاچاقچی بین المللی موادمخدر اعدام شده اند. به گزارش روزنامه افغانی "هرات" یک نفر از این افراد یک شهروند افغانی بود که دو هفته قبل در نزدیکی میدان آزادی تهران (محل یکی از تظاهرات های بزرگ) دستگیر شده بود و هیچ رابطه ای با لیگ مواد مخدر نداشت.
- خانواده های بسیاری از افراد اعدام شده بعد از انتخابات توسط مقامات ایرانی تهدید شده اند ، و اجساد اعدام شده گان به خانواده های آنان به شرط "سکوت" تحویل داده شده است.
شیوه های اعدام در سال ۲۰۰۹ :
- بیشتر اعدام ها به شیوه حلق آویز در داخل زندان صورت گرفته شده است
- ۹ نفر در سال ۲۰۰۹ در ملاء عام به دار آویخته شدند.
- یک نفر (مرد) بنا به گزارشهای رسمی در ساری سنگسار شد.
- اعدام دو نفر درملاء عام در سیرجان به خاطر تظاهرات مردم متوقف شد و مردم موفق شدند این دو نفر را بطور موقت نجات دهند. اما پس از چند ساعت نیروهای حکومتی این دو نفر را دستگیر کردند. این بار نیر مردم اجازه ندادند که این دو نفر درملاء عام بدار آویخته شوند. در نهایت این دو نفر در زندان شهر کرمان به دار آویخته شدند. دستکم ۷ نفر از مردم در پی درگیریهای آن روز در سیرجان توسط نیروهای حکومتی کشته شدند.
برخی از موارد خاص :
- دلارا دارابی
- بهنود شجائی
- سهیلا قدیری
