«در شرایطی که مذاکرات راجع به برنامه اتمی ایران در ژنو از سر گرفته می شود، فرانسوا هولاند بار دیگر بر قاطعیت موضع فرانسه تآکید کرده است. رئیس جمهور هشدار داده که پاریس «در برابر خطر تکثیر هسته ای کوتاه نخواهد آمد» و تحریم ها تا زمانی که ایران از برنامه اتمی نظامی خود صرفنظر نکرده، ادامه خواهد یافت. پس از لوران فابیوس در هفته گذشته، رئیس جمهور، گوئی برای ثبت در تاریخ، خواستهای مبرم فرانسه را در سفر به اسرائیل بر شمرد : قرار گرفتن تأسیسات هسته ای زیر کنترل بین المللی، تعلیق غنی سازی اورانیوم تا 20%، کاستن از ذخیره های موجود اورانیوم غنی شده و توقف ساختمان کارخانه تولید پلوتونیوم اراک.
در جریان گفتگوهای قبلی در ده روز پیش، فرانسه شرکای خود را وادار ساخته بود برخی نکات موافقتنامه مقدماتی را بازبینی کنند و به این ترتیب «مرکز ثقل» مذاکرات را به سوی «قاطعیت بیشتر» جا به جا کرده بود. ایران خواستار وقت فکر کردن شده بود. اعضای گروه «1+5» وحدت خود را دست کم در ظاهر حفظ کرده پشت موضع فرانسه متحد شدند. یک دیپلمات می گوید : «بین جان کری و لوران فابیوس برخوردی روی نداده است»
پاریس با آنکه از سوی برخی متهم شده که با سرسختی خود مذاکرات را به شکست کشانیده، تنها از خطی دفاع کرده که البته سرسختانه لیکن سنتی و منسجم است و آمریکائی ها نیز مدتهای طولانی با این خط همراه بوده اند. از شروع اولین مذاکرات در ده سال پیش که با ابتکار و فشار دومینیک دو ویلپن ترتیب یافت، فرانسه همواره در پرونده اتمی ایران در خط اول قرار داشته است. شکست توافق مربوط به توقف غنی سازی اورانیوم تا 20% که در سالهای 2004-2003 منعقد شده بود، اعتماد بین طرفین را برهم زد.
عقب نشینی آمریکا ـ دیپلماتها فراموش نکرده اند که حسن روحانی در سال 2009 به این مباهات کرده بود که هنگامی که راجع به پرونده اتمی مذاکره می کرده، با استفاده از تعلیق غنی سازی جهت نصب سانتریفوژهای جدید غربی ها را فریب داده است. پس از آن پاریس در اتحادیه اروپا نقش موتور را جهت تحمیل تحریمها بر رژیم ایفا کرد. ژاک شیراک، نیکلا سارکوزی و فرانسوا هولاند هر سه همواره بر این اعتقاد بوده اند که تنها یک رویکرد مبتنی بر قاطعیت ایران را از دستیابی به بمب اتمی باز خواهد داشت. در برابر رژیمی که بهیچوجه قصد ندارد آن طور که مسئولان سیاسی آن مرتبا تکرار می کنند از «حقوق هسته ای» خود صرفنظر کند و به گفته یک دیپلمات «هنوز حسن نیت خود را با امضا روی کاغذ ثابت نکرده» فرانسه امروز خود را نگاهبان امر عدم گسترش هسته ای تلقی می کند. همان دیپلمات در ادامه می گوید: «جدیت و پافشاری بر اصول به مراتب بیشتر حافظ صلح است تا یک توافق سر هم بندی شده».
فرانسه همچنین از این بابت که به حد کافی، بخصوص از سوی متحد آمریکائی خود، مورد مشورت قرار نگرفته، ناراضی بود. دیپلماسی فرانسه اعلام کرده که در اساس با یک توافق مخالف نیست. اما نگران است که یک «توافق سر هم بندی شده» باعث تکرار اشتباهات سالهای 2003 و 2004 گردد. طی ده سال گذشته شمار سانتریفوژهای ایران از 164 به 19000 افزایش یافته است.
یکی از دیگر دلایلی که سبب می شود موضع فرانسه سخت گیرانه به نظر برسد، عقب نشینی آمریکا از مواضع قبلی خویش است. موافقتنامه اولیه که ایالات متحده آماده امضاء آن شده بود، به گفته دیپلماتها امکان ادامه برنامه نظامی اتمی ایران را می داد و قطعنامه های شورای امنیت مبنی بر درخواست توقف کامل غنی سازی را زیر پا می گذارد.
شکست مداخلات نظامی در عراق و افغانستان تأثیرات عمیقی در آمریکا داشته است. باراک اوباما می خواهد به هر قیمت از گشودن جبهه تازه ای در خاورمیانه احتراز کند. چرخیدن محور منافع و دیپلماسی آمریکا به سوی منطقه آسیا و اقیانوس آرام که در واشینگتن دارای اولویت استراتژیک بیشتری محسوب می شود، مستلزم کناره گرفتن از امور خاورمیانه است که در آن جنگ ها از پی یکدیگر می آیند و می روند و در این بین به نظر می رسد مداخلات غربی ها دیگر تأثیرات مورد نظر را ندارد. با این حال آمریکا علاقمند است پیش از ترک این منطقه آن را حتی الامکان سالم سازی کند. به همین جهت برای خارج ساختن نیروهایش از افغانستان بدون ریسک عمده در سال 2014 و نیز برای تحمیل یک راه حل سیاسی در سوریه، به رژیم ایران نیاز دارد.
پس توپ از این پس در زمین رژیم ایران است. حسن روحانی علیه «مطالبات زیادت خواهانه» که می تواند پروسه پیشرفت به سوی یک توافق «برد-برد» را پیچیده کند، هشدار داده است. وزیر خارجه او، محمد جواد ظریف، با تآکید بر اینکه «راهی» برای حل و فصل «یک بحران بیهوده» وجود دارد، خوش بینی بیشتری از خود نشان داده است.
قوت موضع فرانسه روز چهارشنبه در ژنو مورد آزمایش قرار خواهد گرفت. اگر ایران از امضا خودداری کند، پاریس به آشتی ناپذیری متهم خواهد شد. یک منبع نزدیک به پرونده می گوید : «وادار ساختن رژیم ایران به تسلیم غیر ممکن است. هر مذاکره باید الزاما به سازشی منتهی شود».  چنانچه رژیم ایران موافقتنامه ای را امضا کند که به دلیل تهاجمات دو جانبه رقیق نشده باشد، دیپلماسی فرانسه از این بحران سر فراز و نیرومندتر بیرون خواهد آمد. همه از پاریس سپاسگزار خواهند بود که توانسته قراردادی را تحمیل کند که برای حفظ صلح حاوی جدیت و قاطعیت باشد. اما هنوز تا این مرحله فاصله داریم. برای رسیدن به قرارداد نهائی از قرارداد موقت راهی طولانی و پر خطر در پیش است.»
ایزابل لاسر 29  آبان 1392