رکود شدید اقتصاد ایران، علت افزایش چک های برگشتی

روند تصاعدی چکهای برگشتی که به یک بحران تبدیل شده، ناشی از رکود است و روند فزاینده برگشت چکها، عوارض وخیمی دارد که به نوبه خودش بر توقف معاملات و رکود اقتصادی تأثیر می گذارد.

سال ٨٤، یک میلیون چک برگشتی، سال ٩٢، پنج میلیون و در سال ٩٣، شش میلیون برگ چک برگشتی ثبت شد.
این گوشه یی از اعتراف رسانه های حکومتی از روند تصاعدی چکهای برگشتی طی سالهای اخیر است اما بانک مرکزی درحالی در یکسال اخیر هیچ آماری از چک‌های برگشتی اعلام نکرده است که تحلیلگران اقتصادی به نقل از مدیران بانکی از افزایش تعداد و میزان چک‌های برگشتی که نشانه تشدید رکود است، خبر می‌دهند.
حدود یکسال است که بانک مرکزی هیچ آماری از ارقام چک‌های برگشتی اعلام و منتشر نکرده است. هر زمان که آمارهای بانک مرکزی حاکی از این است که در شاخصی، وضعیت نامناسبی وجود دارد، اقدام به عدم انتشار یا حذف آنها در آمارهایی دست می زند، که به صورت ماهیانه، فصلی و غیره می کند.
آخرین بار آذرماه سال ۹۳ بود که بانک مرکزی آمار مربوط به چک‌های برگشتی را منتشر کرد و پس از آن، انتشار این آمار متوقف شد.
شاهد این مدعی که با منفی شدن روند برخی از آمارها، بانک مرکزی انتشار آن را متوقف می‌کند، همان توقف انتشار آمارهای مطالبات معوق بانکی و گزارش سه فصل اخیر رشد اقتصادی توسط بانک مرکزی است. این بانک در سال ۸۶ که به ناگهان مطالبات معوق بانکی اوج گرفت، انتشار آمارهای مجزای معوقات بانکی را در دو آمار دیگر یعنی خرید دین و اموال معاملات ادغام کرد و از آن زمان به بعد انتشار این آمار مستلزم این است که یکی از مسئولان بانک مرکزی آماری را از آن اعلام کند.
نمونه دیگر توقف انتشار آمارهای مربوط به رشد اقتصادی است. در دولت گذشته هم بانک مرکزی با منفی شدن روند آن انتشار آن را متوقف کرد و طی دو سال گذشته با رو به رشد شدن روند آن دوباره انتشار این آمار از سرگرفته شد، اما حال دوباره با رو به نزول گذاشتن رشد اقتصادی به دلیل رکود اقتصادی شدیدی که در کشور حاکم است، بانک مرکزی انتشار آمارهای خود را در این زمینه متوقف است.
چک‌های برگشتی هم از این قاعده مستثنی نیست و طی یکسال اخیر جای آن در آمارهای ماهانه اقتصادی بانک مرکزی که در کنار آمارهای سفته و برات صادر و واخواست شده منتشر می شد، خالی است.
دبیرکل بانک مرکزی پیش از این اعلام کرده بود که در حدود چهار سال ۲۲.۷ میلیون برگ چک برگشت خورده است. میزانی که البته براساس آخرین به روز‌رسانی آماری بانک مرکزی در آذرماه سال ۱۳۹۳ حاکی از برگشت حدود ۴.۵ میلیون برگ چک در ۹ ماهه ابتدایی سال گذشته بود. وی در مصاحبه ای دیگر گفته بود: در سال ٨٤، یک میلیون چک برگشتی، سال ٩٢، پنج میلیون و در سال ٩٣، شش میلیون برگ چک برگشتی داشتیم.
با این وجود کارشناسان اقتصادی می گویند که به دلیل وضعیت رکود شدیدی که در اقتصادی کشور حاکم است، میزان چک های برگشتی هم افزایش یافته و این به دلیل عدم اعتماد فعالان اقتصادی به وضعیت بازار و اقتصاد کشور است.
ضمن اینکه میزان چک‌های برگشتی در سال ۹۳ نسبت به سال ۹۲ براساس آمارهای بانک مرکزی افزایشی بوده است،
از سال ۸۸ به بعد آمار چک‌های برگشتی روندی تصاعدی به خود گرفت و چک‌های برگشتی نه‌تنها به‌ لحاظ تعداد رشد بالایی داشتند بلکه چک‌ها با ارقام بسیار بالایی برگشت خورده است. (خبرگزاری حکومتی مهر)