در اجلاس شورای حقوق بشر در ژنو، عاصمه جهانگیر اولین گزارش خود را به عنوان گزارشگر ویژة وضعیت حقوق بشر در ایران که شش ماه آخر سال ۲۰۱۶ را در بر میگیرد به این شورا ارائه کرد.
وی از جمله گفت: دستکم تعداد ۵۳۰ اعدام در ایران در سال ۲۰۱۶ صورت گرفته است. ۱۵۶ اعدام دیگر از ابتدای امسال ثبت شده است... اکثر این اعدامها در رابطه با اتهامات مربوط به مواد مخدر است؛ که تحت قوانین بینالمللی جرایم سنگین محسوب نمیشود... دادگاههای ایران هنوز به محکومیت به اعدام افراد زیر ۱۸ سال حکم می دهند و بعد از سن ۱۸ سالگی آنها را اعدام می کنند. در سال ۲۰۱۶، ۵ مرد که هنگام ارتکاب جرم (انتسابی) نوجوان بودند، اعدام شدند و ۲ نفر نیز تاکنون در سال ۲۰۱۷ اعدام شدهاند؛ دهها تن در انتظار اعدامند و تعدادی در سایة مرگ زندگی میکنند».
گزارشگر ویژة ملل متحد، اضافه کرد: «استفاده از شکنجههای مختلف از قبیل کور کردن و شلاقزدن، هنوز به صورت قانونی انجام میشود. من انبوهی از موارد مستند دریافت کردهام که (نشان میدهد ایران) با شکنجه و بدرفتاری، افراد را زیر فشار قرار میدهد تا اقرار و اعتراف کنند. گزارش من به مواردی اشاره دارد که افراد برای مدت طولانی به سلولهای انفرادی فرستاده شدهاند؛ امری که گاهی در طول سالهای متوالی در زندان صورت می گیرد.
عاصمه جهانگیر سپس موارد دیگری از سرکوبگری رژیم را از جمله در این زمینه ها برشمرد: فقدان قضاییة مستقل، بازداشتهای خودسرانه، استفاده از اتهامات تحت عنوان «امنیت ملی» برای به سکوت کشاندن هر صدای مخالف، حبس مدافعان حقوق بشر و به ویژه مدافعان حقوق زنان و نیز روزنامهنگاران، نویسندگان، فعالان رسانههای اجتماعی، تبعیض و سرکوب پیروان مذاهب مختلف و ملیتها.
گزارشگر ویژة ملل متحد در ادامة سخنانش خواهان آزادی زندانیان سیاسی در ایران شد و افزود: « نقض فاحش حقوق زنان در ایران بسیار نگرانکننده و شایستة توجه کامل این شوراست. زنان همچنان به جرم « بدحجابی»، مطابق قانون به اصطلاح « عفت وفضیلت» مورد اذیت و آزار قرار می گیرند. زنان همچنین از اشکال مختلف خشونت، حفاظت نمیشوند.
پس از گزارش گزارشگر ویژه، جلسة شورای حقوق بشر با سخنرانی هیأت های نمایندگی کشورهای مختلف دربارة وضعیت حقوق بشر در ایران، ادامه یافت.
نمایندة اتحادیة اروپا در سخنرانی خود ادامة اعدامها توسط رژیم آخوندی به ویژه اعدام نوجوانان را باعث نگرانی عمیق دانست و گفت: «اتحادیة اروپا... آزار و اذیت و دستگیری گسترده و زندانی کردن کسانی را که از حق خود برای آزادی بیان و عقیده استفاده میکنند، عمیقاً نگرانکننده میداند».
وی همچنین از سوی اتحادیة اروپا خواهان آزادی تمامی زندانیان سیاسی و اجازة بازدید گزارشگر ویژة ملل متحد از ایران شد.
نمایندة انگلستان نیز تصریح کرد که کشورش همچنان عمیقاً نسبت به وضعیت حقوق بشر در ایران نگران است. از جمله به کارگیری ادامهدار و مستمر مجازات اعدام. ما کاملاً با درخواست گزارشگر ویژه موافقیم که باید استفاده از حکم اعدام تعلیق شود؛ از جمله ممنوعیت فوری و بی قید و شرط صدور حکم مرگ برای کودکان.
وی همچنین وجوه دیگر نقض حقوق بشر توسط رژیم آخوندی را محکوم کرد و از جمله به سرکوب پیروان مذاهب مختلف، فقدان آزادی بیان، دستگیری مدافعان حقوق بشر و فعالان شبکههای اجتماعی اشاره کرد.
نمایندة فرانسه نیز، تأکید کرد: « وضعیت حقوق بشر در ایران همچنان وخیم است؛ میزان استفاده از مجازات مرگ هم چنان در سطح بسیار بالایی قرار دارد... اعدامها، نوجوانان را نیز در بر میگیرد که نقض التزامات بینالمللی (رژیم) ایران محسوب میشود... وضعیت بازداشتشدگان بسیار نگرانکننده است. ما از عواقب دردناک اعتصاب غذاها بسیار نگرانیم...».
نمایندة سوئیس خواهان آن شد که رژیم در اسرع وقت و بدون پیش شرط به گزارشگر ویژة ملل متحد اجازة دیدار از ایران را بدهد؛ وی گفت: «مجازات اعدام و شرایط استفاده از آن در ایران موضوع نگرانی عمیقی برای سوئیس است... سوئیس در مورد تبعیض عملی و قانونی علیه پیروان مذاهب مختلف و ملیتها... نگران است
در ادامة این جلسه نمایندة بلژیک در سخنانش، گفت: «هیأت من با نگرانی عمیق (گزارشگر ویژه) نسبت به میزان هشداردهندة اعدامها، از جمله (اعدام) نوجوانان سهیم است».
وی خواهان توقف فوری و بدون قید و شرط اعدام نوجوانان توسط رژیم آخوندی شد و افزود: «ما متأسفیم که هیچ پیشرفتی در زمینة تصویب کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان... صورت نگرفته است». نمایندة بلژیک ادامة نظارت بر وضعیت حقوق بشر در ایران را ضروری دانست.
نماینده آمریکا در اجلاس شورای حقوق بشر، خواهان آن شد که رژیم به گزارشگر ویژه ملل متحد اجازه بازدید از ایران را بدهد، و گفت: «در حالی که کار خانم جهانگیر در حال انجام است، شرایط تاریک حقوق بشر در ایران نیازمند تمدید دستور کار او در این جلسه است. گزارشات مستمر شکنجه، زندانیکردن افراد به دلایل سیاسی، عدم تضمین محاکمة عادلانه، آزار و اذیت قومیتها و پیروان مذاهب مختلف، محدودیت های شدید آزادی بیان، تجمعات و تشکل های مسالمت آمیز، هم چنان به طور روزمره مستند میشود... روزنامهنگاران، هنرمندان، مدافعان حقوق اقلیتها، فعالان دانشجویی، مدافعان حقوق بشر و حقوق زنان و کودکان، در بین افرادی هستند که خودسرانه در شرایط بسیار وخیم بازداشت شده و اغلب بدون دسترسی به وکیل، درمان پزشکی و دیدارهای خانوادگی هستند که حتی با قوانین همین رژیم در تعارض است... در حالیکه همه سطوح حکومتی و نیروهای امنیتی از مجازات مصون هستند
نمایندة نروژ در سخنرانی خود، گفت: «از آغاز سال 2017، ما در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته افزایش اعدامها را در ایران ثبت کردهایم
نمایندگان سایر کشورها نیز، در سخنرانیهای خود جنایات رژیم بویژه موج اعدامها و اعدام نوجوانان را محکوم کردند و به توقف آن فراخوان دادند.
در بخش بعدی این جلسه، نمایندگان سازمانهای غیر دولتی سخنرانی کردند:
نماینده اتحادیة بینالمللی حقوق بشر زنان در سخنرانی خود، با اشاره به انتشار فایل صوتی آقای منتظری دربارة قتل عام ۳۰ هزار زندانی سیاسی در سال ۶۷ بهدست دژخیمان رژیم آخوندی، گفت: “مایلم توجه (گزارشگر ویژه) و اجلاس را به موضوعی جلب کنم که انجمن حقوق بشر زنان عقیده دارد، زمان آن فرا رسیده که گزارشگر ویژه وضعیت حقوق بشر در ایران در گزارش خود به این مسئله بهعنوان یک مأموریت جداگانه بپردازد. (این زندانیان سیاسی) قبلاً محاکمه و به زندان در بازداشتگاههای مختلف سراسر کشور محکوم شده بودند
تمامی این زندانیان، براساس یک فتوا و با گذراندن یک دادگاه دو دقیقه یی به اعدام محکوم شدند و این حکم با فاصله بعضاً چند ساعت بعد از دادگاه اجرا شد. هزاران خانوادة ایرانی هرگز جسدی دریافت نکردند و هرگز مطلع نشدند که فرزندانشان در چه محلی دفن شدند. فقط لباس و وسایل عزیزان آنها به خویشاوندانشان تحویل داده شد و آنها را تهدید به سکوت کردند و حتی اجازة برگزاری مراسم برای فرزاندنشان را نیز نداشتند. شواهد و قرائن نشان میدهد که افراد اعدامشده در تهران و شهرستانها در گورهای جمعی دفن شدند و سران رژیم ایران تلاش کردهاند تمام آثار این گورهای جمعی را از بین ببرند».
نماینده اتحادیة بینالمللی حقوق بشر زنان تأکید کرد: «آنچه در زندانهای ایران در سال ۱۹۸۸(۱۳۶۷) اتفاق افتاد زخم عمیقی بر جسم و روح مردم ایران باقی گذاشته است. تنها راه برای تسکین این زخم، یک تحقیقات جامع و شناسایی کسانی است که از قدرت خود برای اعدام هزاران نفر از مخالفان ایدئولوژیک خود سوء استفاده کردند. خانم جهانگیر، شما مأموریت حساسی برعهده دارید و ایرانیان منتظرند که در این رابطة مشخص، اقدامی در سطح و شأن گزارشگر ویژه انجام بدهید.
در ادامة اجلاس شورای حقوق بشر، نمایندة فاشیسم مذهبی حاکم بر ایران در قبال محکومیت یکپارچة اعدامها و جنایات رژیم از سوی گزارشگر ویژه و نمایندگان کشورهای مختلف واکنش نشان داد و با وقاحت تمام مدعی شد: به نظر میرسد گزارشگر ویژه که کارش را چند ماه پیش شروع کرده، نتوانسته اطلاعات موثقی از منابع قابل اتکا دربارة سیستم قضایی (نظام) ایران دریافت کند.
سپس عاصمه جهانگیر مجدداً برای پاسخ به سئوالات هیأت های نمایندگی سخنرانی کرد. وی در این بخش از سخنانش از جمله تأکید کرد که رژیم باید به او اجازة بازدید از ایران را بدهد تا بتواند با شهروندان و کسانی که از سوی رژیم متحمل درد و رنج میشوند، صحبت کند.
گزارشگر ویژة ملل متحد همچنین بر لزوم پایاندادن به فضای اختناق اعمالشده توسط حکومت آخوندی بر مردم ایران تأکید کرد و حداقل اقدامات لازم را برای تحقق این هدف در 4 محور برشمرد:
لغو حکم اعدام نوجوانان
تضمین احترام به استقلال قضاییه و وکلا
آزادی زندانیان سیاسی
و پایان مصونیت برای کسانی که به خشونت بر پایة مذهب تحریک میکنند
عاصمه جهانگیر در سخنانش همچنین تصریح کرد که پاسخهای بیش از ۱۰۰ صفحهیی رژیم آخوندی به گزارش او، بیشتر، تکرار مکررات بوده است.