به موزات این واقعیت انکارناپذیر باید به فشارهای اجتماعی، سرکوب، نبود امنیت شغلی، وجود قوانین سرکوبگرانه و همچنین نبود زمینهها و زیر ساختهای اشتغالزایی در بازار کار برای بخشهای بزرگی از فارغالتحصیلان اشاره نمود.
ابعاد این بحران که خود را سالانه با خروج صدها هزار نفر از کشور به نمایش میگذارد را یک گزارش حکومتی اینگونه به تصویر کشیده است: «وزارت بهداشت ایران در کانال تلگرامی خود در اینفوگرافیای که از سوی کشور آمریکا منتشر شده، اعلام کرده است، ایران جزء ١٠ کشوری است که پزشک و جراح به ایالاتمتحده آمریکا میفرستد. بر اساس اینفوگرافی منتشرشده عنوان شده است که ٩ هزار پزشک مشغول به کار در کشور آمریکا در سال ٢٠١٥ متولد ایران هستند». (سایت حکومتی سلامت نیوز ۲۲ تیر ۱۳۹۶)
فرار مغزها و بهویژه پزشکان و کادرهای درمانی از ایران تحت حاکمیت آخوندی در حالی است که بخشهای بزرگی از کشور به دلیل فقدان و کمبود کادر درمانی اکنون در وضعیت سرخ قرار دارند.
به موازات این واقعیت نیز باید به بی تفاوتی حاکمیت و نبود سیاستهای راهبردی در دیکتاتوری ولیفقیه، برای جذب سرمایههای انسانی و بکار گیری آنان در راستای منافع ملی کشور اشاره نمود، امری که خود را در شرائط اختناق حاکم با شیوههایی مانند ستاره دار نمودن فارغالتحصیلان، محرومیتهای شغلی، فشارهای مالیاتی، مدیریت بسیجی و اطلاعاتی در مراکز درمانی و بیمارستانها بهخوبی به نمایش میگذارد. بر این منطق است که بسیاری از پزشکان با مشاهده چنین وضعیتی، عطای هرگونه خدمت را به لقای آن بخشیده و ناچارا مجبور به ترک کشور میگردند.
معاون حکومتی در بخش نظارت بر سازمان پزشکی کشور در پاسخ به این سؤال که ظاهرا در بین عموم مردم تصور این است که پزشکان کشور در ایران نیز درآمد بسیار خوبی دارند و بهتر از دیگر اقشار جامعه زندگی میکنند، میافزاید: «آنها فقط حدود ١٠ درصد از جامعه پزشکی هستند و آنهم به دلیل سواد بسیار، سختی و زحمت فراوانی است که در زندگی خود کشیدهاند و آنهم در تهران و مراکز استانها، اما ٧٠ درصد پزشکان کشور پزشک عمومی هستند که به راحتی نمیتوانند مخارج خود را تأمین کنند. پزشکان داخلی، عفونی، اطفال و... بسیاری در تنگنا قرار دارند».
همچنین ابعاد روبه رشد فرار پزشکان به حدی است که این کارگزار رژیم با اذعان به اینکه وجود «۱۰۰ هزار پزشک» اساساً در نظام پزشکی رژیم ثبت نشده است، میافزاید: «در سال، ٣ هزار پزشک در کشور تربیت میشوند و با توجه به آمارها و اقداماتی که تاکنون انجام شده انتظار میرود از سال ١٣٥٨ تاکنون تعداد ٣٠٠ هزار پزشک در کشور وجود داشته باشد، اما فقط حدود ١٧٠ هزار پزشک در کشور باقی ماندهاند. به این معنی که از بیش از ١٠٠ هزار پزشک ایرانی خبری در دست نیست و این افراد مانند آن ٢٥ هزار فارغالتحصیل یا برای گرفتن مجوز به سازمان نظام پزشکی مراجعه نکردند یا از کشور یا از گردونه سیستم پزشکی کشور در این ٣٨ سال خارج شدهاند».