نگرانی گزارشگر ویژه ملل متحد از وضعیت حقوق بشر در ایران

روز دوشنبه۱۴ اسفندماه ۹۶ برابر ۵مارس ۲۰۱۸ درجریان برگزاری سی و هفتمین اجلاس شورای حقوق بشر ملل متحد در ژنو، گزارشی که توسط زنده یاد عاصمه جهانگیر گزارشگر ویژه ملل متحده درباره وضعیت حقوق بشر در ایران تهیه شده بود، منتشر شد.

خبرگزاری رویتر روز دوشنبه در باره انتشار این گزارش و شکست تلاش‌های رژیم آخوندی برای جلوگیری از انتشار آن نوشت: «این گزارش به عنوان گزارش ویژة ملل متحد برای ایران توسط عاصمه جهانگیر تهیه شده که ماه گذشته (میلادی) به‌طور ناگهانی درگذشت. گزارش وی به شورای حقوق بشر ملل متحد، سرانجام نهایی و منتشر گردید؛ هر چند که دیپلمات‌ها گفتند (رژیم) تهران تلاش داشته تا از انتشار آن جلوگیری کند».

در گزارش گزارشگر ویزه ملل متحد و در پی جنبش جهانی دادخواهی، سه پاراگراف از جمله یکی از موارد نتیجه‌گیری و توصیه‌های گزارشگر به قتل عام زندانیان سیاسی در سال ۱۳۶۷ پرداخته است.
بندهای ۲۱ و ۲۲ تحت عنوان “اعدام‌های سریع سال ۱۹۸۸» از استمرار نامه‌های بستگان شهیدان و دیدارهای آنها با گزارشگر ویژه و همچنین نگرانی از آزار و اذیت و ارعاب و پیگرد کسانی یاد می‌کند که هم‌چنان در جستجوی حقیقت و عدالت در مورد قتل عام هستند. گزارشگر ویژه هم‌چنین با اشاره به تخریب مزار شهیدان و گورهای جمعی در مشهد و اهواز توسط حکومت آخوندی برای از بین‌بردن آثار این جنایت، به حفظ و حفاظت از این گورهای جمعی برای پیشبرد تحقیقات فراخوان می‌دهد.

در بندهای ۲۱ و ۲۲ این گزارش آمده است:گزارشگر ویژه از زمان صدور گزارش قبلی خود، هم‌چنان اسناد و نامه‌هایی را دربارة اعدام‌های سریع و ناپدید شدن اجباری هزاران زندانی سیاسی از مرد و زن و نوجوانان در سال ۱۹۸۸ (سال ۶۷) دریافت کرده است. هم چنین بیش از ۱۵۰ سند در سال ۲۰۱۷ دریافت شده است. گزارشگر ویژه طی مأموریت‌های خود با بستگان شماری از قربانیان دیدار کرد. آنها از دشواری‌هایی که برای دسترسی به اطلاعات وقایع قتل عام سال ۱۹۸۸ با آن روبرو بوده‌اند سخن گفتند. گزارشگر ویژه هم‌چنین گزارش‌های دست اولی را دربارة آزار و اذیت کسانی شنید که به تلاش برای (دسترسی) به اطلاعات بیشتر دربارة وقایع سال ۱۹۸۸ (سال ۶۷) ادامه می‌دهند.

گزارشگر ویژه نگران گزارش‌های دریافتی دربارة تخریب اماکنی است که گمان می‌رود گورهای جمعی در شهر مشهد در استان خراسان رضوی و در اهواز هستند و از حکومت (ایران) می‌خواهد که تضمین کند تمامی اماکن تا وقتی تحقیقات دربارة این واقعه بتواند صورت گیرد، حفظ و حفاظت شوند».
در قسمت نتیجه‌گیری‌ها و توصیه‌ها، گزارشگر ویژة ملل متحد، در بند ۸۵ بار دیگر بر فراخوان خود برای تحقیقات کامل و مستقل دربارة قتل عام ۶۷ و حفاظت از گورهای جمعی در راستای این تحقیقات تأکید کرده است.
بخشی از گزارش گزارشگر ویژة ملل متحد به قیام ایران و اقدامات سرکوبگرانه و جنایات رژیم آخوندی علیه قیام‌کنندگان و هم‌چنین محکومیت موج اعدام‌ها اختصاص دارد.
گزارش گزارشگر ویژه ملل متحد درباره ایران، با ذکر موضع‌گیری‌های دبیرکل، کمیسر عالی حقوق بشر و گزارشگران ویژة سازمان ملل در محکومیت سرکوب قیام توسط رژیم می افزاید: «گزارشگر ویژه از (اظهارات مسئولان) قضاییه (رژیم ایران) مبنی بر این‌که معترضان با سخت‌ترین مجازات‌ها روبرو خواهند شد، شوکه شده است. وی نگرانی خود را نسبت به سرنوشت و وضعیت بازداشت زندانیان قیام در پی گزارش‌های دریافتی دربارة جان باختن تعدادی از افراد حین بازداشت ابراز می‌کند؛ شماری از این افراد حین اعتراضات دستگیر شده بودند».

گزارشگر ویژه در قسمت نتیجه‌گیری‌ها و توصیه‌ها نیز تأکید کرده است: در ارتباط با اعتراضات اخیر، گزارشگر ویژه از حکومت (ایران) می‌خواهد بلادرنگ که اسم، محل و اطلاعات ضروری دیگر را دربارة تمامی کسانی که تحت بازداشت قرار گرفته‌اندبه بستگان آنها ارائه بدهد
گزارشگر ویژه هم‌چنان نسبت به استمرار آمار بالای اعدام‌ها، از جمله اعدام متهمان نوجوان نگران است و بر فراخوان خود به حکومت (ایران) تأکید می‌کند که استفاده از مجازات مرگ را تعلیق کند و اعدام متهمان نوجوان را تحت هر شرایطی، متوقف و از آن جلوگیری کند.

خبرگزاری رویتر دربارة انتشار گزارش گزارشگر ویژة حقوق بشر ملل متحد نوشت: «سازمان ملل متحد در گزارش خود (دربارة وضعیت حقوق بشر در ایران) که روز دوشنبه منتشر شد گفت که (رژیم) ایران با سرکوب آزادی بیان، فعالان و مخالفان سیاسی را دستگیر کرده و هم‌زمان شکنجه به‌رغم وعده‌های رفرم، ادامه دارد...
عاصمه جهانگیر (در گزارش خود) نوشته است که وی شاهد «تصویر نگران‌کننده‌یی از وضعیت حقوق بشر» در ایران از زمان گزارش قبلی‌اش در ماه اوت بوده است... وی موارد نقض حق محاکمة عادلانه، دستگیری‌ها و بازداشت خودسرانه و نیز استمرار اعدام‌ها را ذکر کرده است... وی گفت که محدودیت‌های جدیدی بر آزادی بیان، تجمع و اجتماع صلح‌آمیز و دسترسی به اطلاعات، اعمال شده است. (عاصمه جهانگیر) (رژیم) ایران را به شکنجه و سوءرفتارهای دیگر به‌ویژه با هدف کسب اعتراف اجباری متهم کرده است... گزارش عاصمه جهانگیر به توقف شلاق‌زدن و قطع اعضای بدن فراخوان داده و می نویسد طی سه سال گذشته، حکومت (ایران) هفت میلیون آدرس اینترنتی را بسته است».