رئیس جمهور ترامپ اخیراً خواستار بازگشت نامحدود تحریمهای سازمان ملل متحد علیه ایران شده که با توافق هسته ای اوباما - بایدن خاتمه یافته بود - از جملهی این تحریمها، تحریم تسلیحاتی است که قرار بود در ماه اکتبر منقضی شود. روسیه و چین به ادعای ترامپ اعتراض کرده و تهدید به فروش سلاح های پیشرفته متعارف به حامی تروریسم در جهان [ ایران ] میکنند.
برای دفاع از امنیت آمریکا ، ترامپ باید از ابزار تحریمها برای اعمال محدودیتهای چند جانبه مورد اختلاف استفاده کند. چه این تحریمها خواست مسکو و یا پکن باشد یا نباشد.
ماه گذشته، مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا ، به شورای امنیت سازمان ملل متحد اطلاع داد که واشنگتن یک مدت۳۰ روزه برای بازگرداندن تحریم های بین المللی « اسنپ بک » را علیه ایران آغاز می کند
علاوه بر میلیاردها دلار تخفیف در تحریمها ، ایران در شورای امنیت در سال 2015 تغییرات مهمی را به دست آورده بود: انقضا تحریم تسلیحاتی در سال 2020 ، انقضا در ممنوعیت حمایت خارجی از برنامه موشکی خود در سال 2023 ، رفع ممنوعیتها در غنی سازی اورانیوم و آزمایش موشکی و مسیرهای قانونی آینده برای دستیابی به یک برنامه هستهای در اندازه صنعتی. با بازگشت تحریمها یا اسنپ بک، تمام این امتیازات از بین خواهند رفت. در عوض، تمامی قطعنامههای پیشین شورای امنیت دوباره لازم الاجرا خواهند بود
روسیه، چین و کشورهای اروپایی که از توافق هستهای حمایت میکنند، با استدلال اینکه آمریکا هنگام ترک توافق در سال 2018 جایگاه خود را برای ایجاد مکانیزم ماشه از دست داده است، مناقشه میکنند. چین و روسیه منافع آشکاری دارند. وزارت دفاع گزارش داد که هر دو کشور میخواهند با پایان تحریم تسلیحاتی هواپیماهای جنگنده، تانک و سکوهای دریایی به ایران بفروشند.
از طرف دیگر طرفداران توافق هستهای در لندن، پاریس و برلین میدانند که اسنپ بک آخرین موضع آنها است و اگر چکاندن ماشه اتفاق بیفتد، سرانجام توافق برجام مرده است. آنها مایلند منافع امنیتی خود را تضعیف کنند و اجازه دهند تحریم تسلیحاتی ایران به خاطر حفظ سیاست خارجی منقضی شود. به گفته مشاوران ارشد، معاون رئیس جمهور سابق جو بایدن نیز در این اردوگاه قرار میگیرد.
بدخواهان ( مخالفان ) ادعا می کنند که مخالفت اکثر اعضای شورای امنیت از به رسمیت شناختن سیستم چکاندن ماشه، با نادیده گرفتن حمایت گسترده از سراسر خاورمیانه، ایالات متحده را منزویتر می کند. این ادعاها واقعیت اساسیتری را نادیده میگیرند: بی تفاوتی به این امر باعث می شود ایران مشروعیت بین المللی بیرقیب در توسعه تواناییهای متعارف، موشکی و هستهای داشته باشد. ترامپ با چکاندن ماشه، یک فضای عدم اطمینان و عدم مشروعیت را نسبت به هر کشور عضو سازمان ملل متحد قرار میدهد که نقض قطعنامههای لازم الاجرا شورای امنیت را در نظر میگیرد، قرار می دهد - ابری که میتواند با تهدید تحریمهای ایالات متحده به یک رعد و برق و طوفان بازدارندگی تبدیل شود.
قرار است ترامپ تنها چند ساعت پس از اتمام بازپرداخت سریع ایالات متحده در مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی کند. وی باید از این سخنرانی برای اعلام دستورالعمل تهدید طیف گستردهای از تحریمهای مالی علیه هر شرکتی که به انتقال تسلیحات متداول، موشکهای بالستیک و کروز، هواپیماهای بدون سرنشین و اجزای مرتبط با آن ، استفاده کند که سیستمهای دفاع هوایی مانند S-400 روسی را باید شامل شود.
اگر یک شرکت روسی یا چینی بخواهد سلاح به ایران بفروشد، آن شرکت و کلیه نهادهای حامی درگیر در معامله با تحریم های ثانویه ایالات متحده روبرو می شوند. این تحریم ها نه تنها برای فروش جدید بلکه برای نگهداری و نوسازی تجهیزات موجود اعمال می شود. بانکها، حمل کنندگان، شرکتهای بیمه، بنادر، حمل و نقل کالا و سایر شرکتهای تدارکاتی باید یکی را انتخاب کنند: مشارکت در فروش نظامی روسیه و چین یا قطع سیستم مالی و بازار ایالات متحده.
برای شرکتی مانند Rosoboronexport ، سازمان ایالتی روسیه که مسئولیت صادرات دفاعی را بر عهده دارد، طبق این دستورالعمل اجرایی میتواند میلیاردها دلار فروش جهانی را مختل کند. در حالی که شرکت Rosoboronexport بخاطر فعالیتهای خود در اوکراین از قبل در لیست سیاه ایالات متحده قرار دارد، اما تحریمهای ثانویه اعمال نشده است.
چین که صنعت صادرات اسلحه آن در سالهای اخیر رشد کرده است، با همان خطرات روبرو خواهد شد. پکن از چندین شرکت دولتی - NORINCO ، شرکت صنعت هواپیمایی چین ، شرکت گروه فناوری الکترونیک چین و شرکت گروه صنایع جنوب چین - برای فروش محصولات نظامی استفاده میکند.
نمونه های اخیر نشان می دهد که شرکت های دولتی با مشاغل جهانی وقتی صحبت از انطباق با تحریمهای ایالات متحده است دقیقاً مانند سایر شرکتهای چند ملیتی رفتار میکنند. چین تمام تلاش خود را کرده تا شرکتهای دولتی انرژی و بانکهای خود را از معاملات غیرقانونی نفت با ایران دور کند. نوامبر گذشته ، یک شرکت سوخت هستهای دولتی روسیه کار خود را در تأسیسات ایران پس از بازگرداندن تحریمهای ایالات متحده متوقف کرد. دیپلماتهای روسی و چینی میتوانند همه سخنرانیهای مورد نظر خود را انجام دهند. با این وجود بنگاههای دولتی آنها معمولاً از نظر مالی تصمیماتی میگیرند.
آمریکا ممکن است در تشخیص امنیت تحریمهای سازمان ملل متحد علیه ایران به تنهایی در شورای امنیت بایستد. اما ترامپ با اجرای یک جانبه اسنپ بک یا سیستم ماشه با قدرت بازدارندگی تحریمهای ایالات متحده ، میتواند پیامی قدرتمند به یک سیستم چندجانبه فاسد و ناکارآمد ارسال کند.