سوزان ووس یک مهندس و تحلیل گر هستهیی که با آزمایشگاه ملی لوس آلاموس کار میکند و در همکاری نزدیک با جامعه اطلاعاتی آمریکا است گفت که پیدایش برنامه هستهیی ایران امروز، د ر همکاری چینی ها و روسها در سالهای 90 میلادی خلق شده است .
بسیاری از تحلیلگران در سالهای اخیر روی این متمرکز بودهاند که چطور ایران تکنولوژی سانتریفیوژ که در سایت هستهیی نطنز بهکار رفته است و در سال 2002 برای سازمان انرژی اتمی فاش شد، را بهدست آورده است؟ آن طراحی که به نام سانتریفیوژ پی یک شناخته میشود، از شبکه قاچاق دانشمند پاکستانی بهنام عبدالقادر خان (a.q.khan) ) آمده بود.
اما بخش عمده برنامهایران شامل طراحی تاسیسات هگزافلوراید اورانیوم و رآکتوری که در تاسیسات آب سنگین اراک استفاده شده که پلوتونیوم تولید میکند، میتواند در همکاری پنهان سالهای 90 با چین و روسیه باشد ...
عنصر همکاری روسیه با ایران برای اولین بار در سال 2009 بهوسیله موسسه علم و امنیت بینالمللی (isis) فاش شد، هنگامی که گروه خصوصی یک گزارش تکنیکی نوشت و در آن توضیح داد که چطور در تاسیسات اراک عنصری است که ساختمانش بنظرمیرسد کپی سیستم میله سوخت روسیه بوده که در رآکتور آب سنگین که پلوتونیوم میسازد استفاده شده است .
خانم ووس گفت: موسسه علم و امنیت بینالمللی isis سندی منتشر ساخت که وقتی در کنار بقیه اسناد گذاشته میشد، نشان میداد که تاسیسات اراک باید با حمایت روسیه ساخته شده باشد...
دیوید آلبرایت یک بازرس سابق تسلیحاتی و رئیس isis گفت: همکاری روسیه بهنظر میرسد فراتر از رآکتور آب سنگین در اراک باشد. ما حداقل یک متخصص سابق سلاحهای اتمی در روسیه را میشناسیم که در ارتقاء مکانیزم ماشه برای راهاندازی سلاح اتمیشدیدالانفجار به ایران کمک کرده است ...
در پایان زمامداری کلینتون بسیاری از همکاریهای آشکار اتمی روسیه و چین با ایران متوقف شده بود، ولی بعضی از آنها تا امروز مانند رآکتور اتمی آب سبک بوشهر ادامه داشته است.