کدام یک ازدوطرف « مسابقه » را خواهد برد؟

یزدان – حاج حمزه
12 اسفند 1390
درگیری غرب با رژیم ایران ، برسرفعالیتهای اتمی خطرناک این رژیم ، در عرصه عمل ، به مسابقه ای جنگی مانند شده که در یکطرف آن رژیم ایران به رهبری خامنه ای قرار دارد ،  که تمام قوای خود را به کارانداخته تا ،قبل ازآنکه زیر فشارتحریم از پای درآید، اجزاء لازم برای تولید بمب اتمی را آماده کند . در طرف دیگرآمریکا واروپا قرار دارند که با حربه تحریم های خاص خود وبه طور مشخص تحریم نفتی رژیم ایران ، به میدان آمده اند تا با توسل به مؤثرترین حربه غیرنظامی ، جلوی پیشروی ودستیابی این رژیم به بمب اتمی را بگیرند . سرانجام این درگیری برای جامعه ایران ، برای کشورهای منطقه و برای کل جهان اهمیت تعیین کننده دارد، اما این سرانجام قابل پیش بینی نیست . به همین علت  این سؤال برای همه مطرح است که کدام یک ازدو طرف این « مسابقه » جنگ گونه را می برد ؟ این سؤال اساسی صرفا با مراقبت و پیگیری وضعیت و موقعیت هریک ازدوطرف درمیدان مسابقه تا پایان خط مسابقه و ارزیابی نقاط قوت وضعف آنها قابل بررسی است . درزیر با استناد به برخی از آخرین اسناد موجود به بررسی موقعیت فعلی هریک ازدو طرف در این میدان می پردازیم .
الف – موضع و موقعیت رژیم ایران
خامنه ای رهبررژیم ولایت فقیهی ایران کارهدایت ومدیریت مسابقه جنگی با غرب در پیشبرد فعالیتهای اتمی این رژیم را ازدست احمدی نژاد درآورده وشخصا به عهده گرفته و اسنادو شواهد گویای آنند که رهنمود های زیرراهنمای عمل کارگزارانش کرده است  :
   1-   پیشروی به سمت هدف با  دیپلوماسی «چراغ خاموش
خامنه ای مدیریت فعلی آژانس بین المللی انرژی اتمی وبازرسانی را که این آژانس به ایران می فرستد  را نیزهمراه وهم جبهه غرب می داند و به کارکزارانش دستورداده که کما کان  برمواضع خود به خصوص درمورد  مخفی نکاهداشتن جنبه نظامی فعالیتهای هسته ای رژیم بایستند زیرا به نظراو کمترین عقب نشینی ازاین مواضع ، خارجی ها  را  به سمت وارد آوردن فشار های بیشتر سوق می دهد . به همین علت است که می بینیم ، به رغم ابراز تمایل به همکاری با هیات بازرسی آژانس وبه رغم اعلام آمادگی برای نشستن برسر میز مذاکره با قدرتهای عضو گروه 1+5 ، به گزارش اخیر آژانس درعمل ذره ای به خواست بازرسان آژانس تن نمی دهند ودرب مکانهای نظامی مشکوکی مثل پارچین را به روی آنها بازنمی کنند .حال آنکه آژانس عکس های ماهواره ای و اطلاعات متعددی دردست دارد که برتمرکزبخشی ازبعد نظامی فعالیتهای هسته ای رژیم دراین مکان، دلالت دارند . عدم همکاری رژیم با آژانس صرفا به جلوگیری از بازرسی آنها ازمکانهایی مثل پارچین محدود نمی شود .رژیم به هیچ یک ازسؤالات بازرسان شامل 65 سؤال مستند مربوط به بعد نظامی فعالیتهایش ، استخدام یکی ازدانشمندان هسته ای شوروی سابق وگم شدن نزدیک به 20 کیلوفلز اورانیوم که قبلا درآزمایشگاه جابرابن حیان بوده وکاربرد نطامی دارد ، نیز پاسخ نمی دهد .
 پیشروی با حد اکثر سرعت  - 2
درمورد فعالیتهای بالنسبه آشکارهسته ای رژیم ایران بنا برگزارش 24فوریه 2012 آ ژانس، تهیه اورانیوم غنی شده که می تواند به مصرف سوخت وخرج انفجاری بمب اتمی برسد ، با آهنگی به شدت بیشتراز گذشته افزایش یافته است . به طوری که درفاصله  سه ماهه بین دوگزارش آژانس ( نوامبر 2011 تا پایان فوریه 2012 )  رژیم سرعت تهیه اورانیوم غنی شده با غنای 20 درصد را سه برابرکرده و تا تاریخ تهیه آخرین گزارش آژآنس، 109 کیلو اورانیوم با غلظت 20 در صد انبارکرده که می تواند سریعتربه اورانیوم با غلظت 90 درصد که خرج انفجاری بمب است تبدیل شود . درهمین فاصله سه ماهه رژیم 2600 دستگاه ماشین سانتریفوژجدید نصب کرده و به کارانداخته که همراه با سانتریفوژهای قبلی اش ، شب وروز به کارغنی سازی اورانیوم مشغولند ( درجمع حدود 9 هزار سانتریفوژ) . آژانس درآخرین گزارش خود برانباشت 5/5 تن اورانیوم غنی شده زیر5 درصد توسط رژیم ایران نیزگواهی می دهد که با آن می توان خرج انفجار4 بمب اتمی را آماده کرد . با آنکه از بخش مخفی وبعد نظامی فعالیتهای اتمی رژیم گزارشی دردسترس نیست ، شتاب بخشیدن به این بخش از فعالیتها، علی القاعده ، باید بیشتر از بخش علنی مورد توجه قرار گرفته با شد .

_شکاف اندازی درجبهه بندی تحریم نفتی 3-
شگرد رژیم برای ایجاد شکاف در جبهه بندی که جهت تحریم خرید نفت ازایران شکل گرفته
توسل به تهدید نظامی برای افزایش قیمت نفت است  . نسبت به افزایش قیمت نفت همه  زمامداران کشورهای صنعتی وبه خصوص دولت آمریکا درمقطع انتخابات ریاست جمهوری این کشور حساسیت سیاسی - اقتصادی دارند . تهدید به بستن تنگه هرمزوانجام مانورهای نظامی رژیم دراطراف این گذرگاه مهم نفت مورد نیازجهان ، به همین منظور همچنان دنبال می شود . در ضمن افزایش نسبی قیمت نفت دربازار بین المللی  به رژیم این امکان را نیزمی دهد که برای جلوگیری از گریزمشتری های باقیمانده اش نفت ایران را ارزانتر از قیمت های بازار به آنها بفروشد و مهلت بیشتری برای دریافت پول نفت ازآنها قایل شود  .
ب –  وضعیت طرف خارجی  
    آمریکا و 27 کشور عضو اتحادیه اروپا ، برای مقابله با فعالیتهای هسته ای خطرناک رژیم ایران ، قرار است کارآترین حربه غیرنظامی خود،  که همانا حربه تحریم خرید نفت از  این رژیم باشد  را از28 ژوئن 2012 به کاربرند. صرف  تصمیم گیری قانونی آنها دراین مورد، حتی پیش از اجرا ، صادرات نفت ایران را در تنگنا انداخته است . به طوریکه مشتریان اروپایی نفت ایران برای اجرای تصمیمات شورای وزیران اتحادیه اروپا، پیشا پیش ، به سمت قطع خرید ازرژیم ایران روی آورده اند ومشتریان آسیایی نفت ایران  ( نظیر چین، ژاپن ، هند ، کره جنوبی )،تحت تأثیر تصمیم دولت آمریکا درمورد تحریم داد وستد با بانک مرکزی ایران ،عجالتا به سمت کاهش خرید نفت ازایران کشانده شده اند  .  ( رویتر،اول مارس 2012 ،به نقل از« مدیریت اطلاعات انرژی » واحد اطلاعاتی انرژی آمریکا ) . بنا براین می بینیم جبهه تحریمی آمریکا واروپا بالقوه این توان را دارد که سایرخریداران نفت ایران را نیز تا حدودی با خود همراه کند وتحریم نفتی رژیم ایران را   به طور مؤثری گسترش دهد
هدفگذاری و شیوه اعمال تحریم نفتی 1- 
گسترش و پیشبرد تحریم نفتی ایران توسط غرب به هدف فرسایش توان اقتصادی رژیم ایران وقبولاندن قطعنامه های سازمان ملل به این رژیم درحال شکلگیری است . اگرکار گسترش و پیشبرد تحریم نفتی رژیم ایران طبق محاسباتی که کرده اند پیش برود ، پیش بینی می کنند که رژیم ایران حد اکثرتا یکسال ونیم دیگر به لحاظ اقتصادی فلج می شود و دراین شرایط احتمالا با گرفتن امتیازهایی قطعنامه های سازمان ملل را بپذیرد . تا اینجای کار، آمریکا واروپا درجهت تنگ  کردن حلقه  تحریم رژیم ایران درسطح بین المللی  گامهای محسوسی برداشته اند وعلاوه برتحریم خرید نفت ایران توسط شرکتهای تابعه خود، برسر راه معامله سایرشرکتهای نفتی  با رژیم ایران مانعتراشی می کنند . این سیاست ازطریق بستن راه انتقال پول نفت به بانکهای ایران به اجرا گذاشته شده است . دراین راستا ،آمریکا در جدید ترین اقدام خود «بانک اسلامی نور» مستقردر دبی را ،که طبق برخی از برآورد ها طی ماههای اخیرواسطه انتقال حدود 60 درصد از پول نفت به بانکهای ایران بوده، وادار کرده دادوستد خود با بانکهای ایران را قطع کند  . اروپا نیزدرجهت بستن راه دادوستد اینترنتی بانکهای ایران با نکهای خارجی به پیش می رود .(این اقدام اروپا از طریق لغوعضویت بانک مرکزی وبانکهای ایران درشبکه جهانی « سویفت » مستقر دربلژیک انجام می گیرد )
2-  پاشنه آشیل تحریم نفتی
افزایش قیمت نفت دربازار بین المللی ، چالشی است که ممکن است درمقاطعی، نظیر مقطع انتخابات ریاست جمهوری آمریکا ، دست وبال رهبر تحریم نفتی رژیم ایران یعنی دولت آمریکا را ، درکار پیشبرد این تحریم به بندد. (بهای نفت برنت دریای شمال در ساعات پایانی روز پنجشنبه اول مارس 2012 به بشکه‌ای ۱۲۸ دلار افزایش یافت که از ژوییه سال ۲۰۰۸ بی‌سابقه بوده است)  .  با راک اوباما  اجرای مورد به مورد قانون تحریم  نفتی غیرمستقیم رژیم ایران را ،که ازطریق تحریم داد وستد  با بانک مرکزی ایران صورت می گیرد ، مشروط به وضعیت بازار نفت کرده است  و قرار است درمورد چند وچون اجرای این قانون برپایه گزارش «اداره اطلاعات انرژی آمریکا» تصمیم بگیرد . به این ترتیب به نظر می رسد آمریکا درفضای تحریم نفتی ایران برای افزایش قیمت نفت خط سرخی داشته باشد . واوباما با توجه به این خط  می تواند هرموقعی که مصلحت سیاسی شخصی اش و یا  مصلحت اقتصادی آمریکا ایجاب کند، برای برخی کشورها در مورد خرید نفت ایران استتثنا قایل شود ویا« به خاطر منافع ملی آمریکا» اجرای این قانون را به حالت تعلیق در آورد . تا آنجا که به آمریکا برمی گردد ،به طور مشخص دوعامل زیرمی تواند حربه تحریم را کند نماید :
تأثیرافزایش قیمت نفت برنتخابات ریاست جمهوری آمریکا
 درحالی که  شروع تحریم نفتی رژیم ایران روی قیمت نفت خام اثرگذاشته وبه تبع آن قیمت هرگالن بنزین در آمریکا از4 دلار فراتر رفته  ، افکارعمومی آمریکایی ها که هرروز این گرانی را لمس می کنند ممکن است  آنرا به حساب مدیریت غلط دولت اوباما بگذارد ودرمقطع انتخابات ماه نوامبر به سمت رقیب انتخاباتی اوبا ما متمایل شود . اوباما برای مقابله با این مسأله ممکن است برای احتراز ازالتهاب بازار بین المللی نفت، عجالتا، تا پایان رای گیری، از وارد آوردن فشار روی مشتری های اصلی نفت ایران نظیر چین وهند خود داری کند .

تأثیرافزایش قیمت نفت بررکود اقتصاد جهان
رشد اقتصاد آمریکا ورشد اقتصاد جهانی که با این بزرگترین قدرت اقتصادی دنیا پیوند تنگا تنگ دارد ،به قیمت نفت که هنوز مهمترین انرژی مصرفی جهان است، مشروط شده است . این واقعیت درتصمیم گیری های مدیریت کلان سیاسی و اقتصادی آمریکا ،تاثیرمی گذارد  و در شرایطی که اقتصاد جهانی درمعرض رکود قرار دارد، این مسأله نیز ممکن است درمقاطعی حربه تحریم نفتی رژیم ایران را کند نماید .
 
ج - ابهامات وسؤالات !
چنانکه از نظر گذشت ، درکار برآورد موقعیت رژیم ایران ، با تمام مخفی کاری هایش ، ابهامات کمتری  موجود است . اما در مورد سیاست جلوگیری طرف خارجی  از پیشروی رژیم ایران به سمت بمب اتمی ، باآنکه کارآترین حربه تحریم یعنی تحریم خرید نفت را به کارگرفته است  ، ابهامات وسؤالات بیشتری مطرح است . اولا  در ماههای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا یا مقاطع رکود اقتصاد جهانی ، تا چه حد حربه تحریم نفتی رژیم ایران  کند می شود . ثانیا طرف خارجی هیچ تضمینی ندارد که در پایان مهلت یکسال ونیمه ای که برای اثرگذاری تحریم نفتی پیش بینی کرده ، رژیم ایران را وادار به پذیرش قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل نماید و شاید به همین حساب با شد که راه برخورد نظامی را هم روی میز گذاشته وبعضی اوقات آن را به رخ طرف می کشد [وزیر دفاع آمریکا ساخت و تولید بمب اتمی توسط رژیم ایران را مرز سرخ تحمل غیرنظامی فعالیتهای اتمی رژیم ایران اعلام کرده ، حال آنکه وقتی رژیم ایران اجزاء بمب ( خرج انفجار، چاشنی ، کلاهک و... ) را آماده کند، خرش از پل گذشته و  می تواند منتاژآنها برای تولید بمب  وآزمایش بمب را به تعویق اندازد ودر سررسید سیاسی که خودش تعیین می کند انجام دهد ] . درضمن سؤال اساسی این است که  به جای این تهدید نظامی ،که  واقعگرایان عوارض نا محدودی برای تحقق آن می بینند ، غرب  چرا به موازات پیشبرد تحریم ها ، اهرم فشارهمراهی و همگامی عملی با جنبش دموکراتیک وضد دیکتاتوری مردم ایران را که اهرمی مؤثرترازتهدید نظامی است به کار نمی گیرد ؟. 
ابهامات وسؤالات متعدد که به برخی از آنها اشاره شد ،  ارزیابی اوضاع برای سرانجام تقلای رژیم برای دستیابی به بمب اتمی را سخت دشوار کرده و برای برآورد این مسأله خطیر ملی باید تحولات آینده را پیگیری کنیم  .