قرارگاه اشرف:تقویت رسیدن برای یک راه حل صلح آمیز - سید احمد غزالی

سازمان ملل از طریق هیئت همیاری سازمان ملل برای کمک به عراق در جبهه های مختلف برای تقویت ثبات و مصالحه و کمک به دولت در برنامه ریزی و اداره انتخابات و برقرار کردن بعضی برنامه ها برای پیشرفت کشور و بهتر سازی ارتباط این کشور باهمسایگان خودواضافه براینها تقویت گفتگو و توافق ملی بین طوایف و «گروههای سیاسی »عراق فعالیت میکند. 
علیرغم کوشش زیادی که این هیئت برای نجات جان افرادزیادی کرده است،شاید فعالیتهای فعلی که یونامی برای کمک به عراق انجام میدهد زیاد به چشم نیاید، چراکه هیئت بکارهای خسته کننده درزمینه دیپلوماسی پیشگیرانه برای جلوگیری از ریختن خون بیشتر دراشرف دست میزند، جایی که درآن درگیریهای سختی بین حکومت و« سازمان مجاهدین» انجام شد . مجاهدین نیروی ایرانی اپوزسیون هستند که مدتهای طولانی است که پناهنده میباشند.
در طی دهه های طولانی مجاهدین قرارگاه اشرف راساختند ،که از خودمختاری برخوردار بود و فاصله آن با اتوموبیل با بغداد چند ساعت است .ودراین حال سیاست عراق بعد ازسرنگونی نظام رییس جمهوری فقید عراق صدام حسین تحول ریشه ای پیدا کرد،وهمچنین موضع دولت فعلی عراق درمورداین نیروعوض شده است .
بستن قرارگاه:حکومت فعلی عراق تصریح کرده است که میخواهد قرارگاه اشرف را بسته واین نیرو را ازعراق بیرون کند -این نیرویی استکه در زمان صدام به نفع او جنگ کرده است وولایت متحده امریکا آنرا نیروی تروریستی میداند-چونکه بنظر حکومت عراق قرارگرفتن این نیروخارج از سیطره اش بمثابه نقض حاکمیت عراق بحساب میاید.
وقتی دراواخر ماه گذشته دولت عراق اعلام کرد که تا 31دسامبر میخواهد قرارگاه را ببندد خیلی ها از تکرار حمله خشونت باری که دراوریل (نیسان) سال 2011بوقوع پیوست-ومنجر به کشته شدن دهها نفر دراثراین درگیری با نیروهای امنیتی عراق در داخل قرارگاه شد،و همینطور اتفاق قبلی که درسال 2009افتاد و حداقل به از دست رفتن جان وفوت 10نفر ازساکنین اشرف منجر گردید- ترسیدند.
ماراتون دیپلماتیک:و برای جلوگیری ازوقوع اتفاق مشابه ،سازمان ملل به یک کوشش فشرده برای حل مسالمت آمیزاین بحران دست زد ،ودبیرکل سازمان ملل متحد از نوری المالکی درخواست کرد که زمان نهایی برای بستن قرارگاه راتمدید کند ،ومالکی با آن موافقت کرد.واین تمدید مقداری وقت بوجود آورد که به رهبری مارتین کوبلریک فعالیت دیپلوماتیک پیشگیرانه انجام شود ،ونماینده ویژه سازمان ملل درعراق بین حکومت عراق و مجاهدین خلق به میانجیگری پرداخت.
کوبلرمیگوید:امریکاازآنجاکه یک نیروی بی طرف است میتواند با هر دو طرف همکاری کند.و بکمک تعدادی ازحکومتهای دیگر و منجمله دولت آمریکا کوبلر قادرشدکه بین دوطرف مصالحه بوجودآوردوبه یک توافق وتفاهم نامه دست پیدا کندکه حق حاکمیت عراق رامحترم بشناسدویک راه حل امن واختیاری برای ساکنین اشرف بوجود آوردکه به یک زندگی توام با امید دست پیداکنند
جابجایی داوطلبانه:یادداشت تفاهم نهایی که سازمان ملل وحکومت عراق دراواخردسامبر(کانون الاول )سال 2011امضاء کردندعلی القاعده ترسهایی که دوطرف روی آن حساب کرده بودندراازبین برد،وطبق آنچه دربندهای یادداشت آمده بود «بایستی قرارگاه اشرف بسته میشد» و ساکنین آن بشکل اختیاری وآزادانه به یک محل دیگریعنی به مخیم آزادی میرفتند که قبلامحل استقرار سربازان  نیروهای دریایی آمریکا بوده ونزدیک فرودگاه بغداد است .
 حکومت عراق  قبل از انجام حابجایی واقامت ساکنین درکمپ لیبرتی  مسئولیت کامل امنیت و سلامت آنها را در آنجا بعهده گرفت.یادداشت تفاهم مقررمیکند که نباید هیچکدام ازاین ساکنین بشکل اجباری به ایران برگردانده شوندویاهیچ کسی درکشورسوم برخلاف تمایلش باز اسکان نگردد.
این چالش که هیئت همیاری سازمان ملل برای کمک به عراق کوشش زیادی برای تمام کردن آن انجام داد این هدف رادنبال میکرد که بازاسکان ساکنین اشرف بدون هیچ حادثه و یا اعمال خشونت آمیز انجام شود .
ودرنتیجه کوششهایی که هیئت همیاری سازمان ملل برای کمک به عراق انجام داد کاروان اول که 400نفرازساکنین اشرف درآن بودنددرروز17نوامبر(شباط)به سوی محل موقتشان در کمپ آزادی منتقل شدند .ودرآخرماه یونیو(حزیزان ) گذشته انتقال 2000نفریعنی یکسوم ساکنین اشرف به محل جدید انجام شدودرهمین حال هنوز1200نفردیگردرقرارگاه سابق به انتظار جابجایی هستند .
انتقال ساکنین اشرف باکاروانهای بزرگی ازخودروها انجام میشود که ازیکی ازمناطق خطرناک عبور میکند وممکن است ازطرفین جاده مورد هجوم قراربگیرندامری که امکان اتفاق افتادن آن عادی است ،وعلاوه براینکه این عملیات شامل آمادگی امنیتی و لجستیکی پیچیده میباشد. یونامی اقدام به نظارت  روی پروژه بازاسکان میکندوبجزاین باید روی موضوعات مربوط به حقوق بش درهرلحظه نظارت داشته باشد .
میانجیگری فعلی :اززمان امضای این توافقنامه یونامی کوشش زیاد خودرابرای میانجیگری بین حکومت عراق وساکنین اشرف ادامه واستمرارداده است که این جابجایی درمسیردرستش انجام شود . این کوششها شامل همه چیزمیشودازانجام گفتگوها ی سطح بالا برای تاکید به التزام هردوطرف نسبت به این پروژه وحتی مذاکرات درمورد مشکلات اجرایی و انسانی متعلق به اداره کردن کمپ.کوبلر میگوید:ساکنین چه مقدارآب حق دارنددرروزاستفاده کنند،وراه حلی که با آن موضوعات مربوط به فاضلاب وزباله حل وفصل میشود چیست و تمام این موضوعات، مذاکرات مفصل وزیادی میبرد که یونامی همچنین به آن میپردازد.
بازاسکان درخارج عراق:درهمین زمان کمیساریای عالی پناهندگی ملل متحد درامورپناهندگی شروع به تعریف ساکنین اشرف بعنوان کسانی که مستحق دریافت صفت پناهدگی هستند نمود ،که اینکارهمچنین راه رسیدن به راه حل درازمدت برای بازاسکان آنها در خارج عراق را بازمیکند.کوبلرمیگوید:کمپ آزادی فقط یک محل موقت برای باز اسکان است و باز اسکان تنها راهی است که تمامی این کوششها را به نتیجه میرساند.و باید که بعد ازبدست آوردن عنوان پناهنده کشورها آمادگی قبول کردن ساکنین قرارگاه اشرف را در سرزمینشان داشته باشند .
ولی تا الان تمایل کمی ازجانب بعضی ازحکومتها برای قبول ساکنین اشرف بوده است تاجایی که کوبلردرخواست کرد که ساکنین هرچه زودتر به عنوان پناهندگی دست پیداکنند تا برای آنها این امکان فراهم شود که بصورت جدی بشود درمورداسکان آنها مذاکره کرد.
وضعیت شکننده:وعلیرغم عدم وقوع هیچ کاروعمل خشونت آمیزازابتدای این پروژه تا حال حاضر،
پروژه جابجایی درطی ماههای مایو(ایار)ویونیوکند شد که منجربه تجدید نگرانی وردوبدل شدن اتهامات گردید،ولذانیازاستکه یک اقدام و کوشش دیپلماتیک سطح بالا انجام شود تا این پروژه در سریعترین وقت ممکن ادامه پیداکند.وکوبلر اضافه میکند :«هنوزوضعیت شکننده است ومسئولیت حکومت عراق و ساکنین اشرف است که بازاسکان بصورت صلح آمیزو منظم تکمیل شود
نخست وزیر سابق الجزائر و رئیس کمیته عربی اسلامی دردفاع ازاشرف».
( الشرق الاوسط 27 تیر 1391)