روز پنجشنبه 11ژوئیه2013 (20تیر92) جرد گنسر، از وکلای ساکنان اشرف و لیبرتی طی یک کنفرانس مطبوعاتی در مقابل مقر سازمان ملل در نیویورک اعلام کرد از طرف ساکنان شکایتی به سازمان ملل ارائه کرده که در آن موارد نقض مستمر میثاق ملل متحد و زیر پا گذاشتن قوانین و ضوابط مربوط به کارمندان سازمان ملل توسط یونامی و شخص مارتین کوبلر تشریح شده است.
این شکایت در پنج فصل و 52 صفحه تنظیم شده و با یک استشهاد از طاهر بومدرا، رئیس حقوق بشر یونامی در سالهای 2009 تا 2012 همراه است.

در فصول مختلف شکایت ارائه شده به سازمان ملل، جنبه های مختلف این پرونده از جمله سوابق استقرار قانونی مجاهدین در عراق، انتقال اجباری مجاهدان از اشرف به لیبرتی، فقدان امنیت در لیبرتی، نقض مستمر قوانین بین المللی توسط سازمان ملل و دولت عراق، بی توجهی به نظریه گروه کار بازداشتهای خودسرانه، موضوع اموال و غرامتها، شرایط زیستی نامناسب و رد درخواستهای ساکنان برای بهبود وضعیت امنیتی لیبرتی، ضرورت تحقیقات در مورد عملکرد کوبلر و دیگر جنبه های پرونده، با استناد به قوانین بین المللی تشریح شده است.این شکایت به ویژه خواستار آن است که درخصوص نقض میثاق ملل متحد و قوانین مربوط به حقوق پناهندگان، تحقیقات کامل انجام شود و مسئولان نقضها و شخص مارتین کوبلر در مقابل عدالت قرار بگیرند وحسابرسی شوند. توجه شمارا به خلاصه اجرایی این شکایت جلب می کنیم:

برای بیش از یک ربع قرن، سازمان مجاهدین خلق ایران که یک سازمان خواستار دموکراسی در ایران است، براساس قوانین عراق به صورت قانونی در کمپ اشرف مستقر بوده است. در سال 2003، نیروهای ائتلاف به عنوان بخشی از عملیات عراق، کنترل کمپ اشرف را به دست گرفتند و متعاقباً برای تمامی اعضای مجاهدین استاتوی افراد تحت حفاظت شده طبق کنوانسیون چهارم ژنو را به رسمیت شناختند و به آنها ابلاغ کردند.
در اول ژانویه2009، به عنوان بخشی از قرارداد سوفا بین نیروهای ایالات متحده و عراق، کنترل کمپ اشرف به دولت عراق منتقل گردید. از این زمان به بعد، ساکنان کمپ اشرف شاهد رو به وخامت گذاشتن وضعیت امنیتی و معیشتی خود شده اند.

وقتی دولت عراق کنترل کمپ را به دست گرفت، شروع به اعمال محدودیتهایی همچون جلوگیری از ورود مواد غذایی، تأسیساتی، و پزشکی و همچنین محدودیتهای شدیدتری علیه ساکنان کرد که همگی نقض تعهداتش براساس قوانین بین‌المللی بود.
در سال 2009 و 2011، نیروهای امنیتی عراقی بدون هیچ دلیلی به دو حمله علیه کمپ اشرف مبادرت ورزیدند که منجر به کشته شدن دهها تن و زخمی شدن صدها تن دیگر از ساکنان کمپ گردید. دولت عراق سپس همراه با تهدید قصدش را مبنی بر بستن کمپ اشرف تا پایان سال 2011 اعلام کرد.

به دنبال ارائه تقاضانامه ها توسط تک تک ساکنان اشرف، در 13سپتامبر 2011، کمیساریای عالی پناهندگان ملل متحد، اعلام کرد که ساکنان کمپ پناهجو هستند و این ارگان متعهد میشود که با دولت عراق کار کند تا ضرب‌‌الاجل بستن کمپ اشرف را تمدید کند. برای حل و فصل امور مربوط به این موضوع با دولت عراق، یونامی این پرونده را به دست گرفت.
در 25 دسامبر 2011، مارتین کوبلر نمایندة ویژة دبیرکل در عراق به نمایندگی از جانب ملل متحد یک یادداشت تفاهم (بدون اطلاع و اجازة رهبری و ساکنان اشرف) با دولت عراق امضا کرد تا انتقال ”داوطلبانه” و ”امن” ساکنان اشرف به کمپ لیبرتی را تأمین کند تا در محل جدید استاتوی پناهندگی آنها باز تأیید شود و سپس به صورت داوطلبانه در کشور ثالث مستقر ‌شوند.

به عنوان بخشی ازاین پروسه، در یادداشت تفاهم آمده است که دولت عراق اطمینان حاصل خواهد کرد که کمپ لیبرتی از استانداردهای انسانی و حقوق بشری و همچنین زیرساختها و امکانات زیستی مناسب برخوردار است و ساکنان مجاز خواهند بود با فروشندگان مواد معیشتی ارتباط برقرار کنند. اما به رغم درخواستهای مکرر ساکنان از کوبلر، به هیچ یک از ساکنان اجازة دیدن کمپ لیبرتی، قبل از جابجایی‌شان داده نشد.
در 18 فوریه 2012، اولین گروه از ساکنان کمپ از اشرف به کمپ لیبرتی انتقال یافتند. ساکنان بلافاصله دریافتند که وضعیت کمپ لیبرتی از انتظارات آنها و یادداشت تفاهم و قوانین بین‌المللی بسا خرابتر است و ساکنان امکان دسترسی سریع به معالجات درمانی، امکان زیستی مکفی، آب، بهداشت، برق، سیستم‌های خنک‌کننده، امکانات مناسب برای بیماران ندارند و از امکان ملاقات با حامیان و ارتباطات معمول و آزادانه با دنیای بیرون محروم هستند. علاوه براین، آنها سریعاً متوجه شدند که خروجشان از کمپ لیبرتی ممنوع است. تمامی اینها نقض حقوق پناهجویان است.

آنها در موقعیت قبلی‌شان از سال 2009 با محدودیتهای غیرقانونی روبه رو شدند، اما در آنجا حداقل در یک محیط امن با زیرساختهایی مناسب مستقر بودندکه ظرف یک ربع قرن خودشان آن را ساخته بودند.
اشرفیها در کمپ لیبرتی، دریافتند که برخلاف میل‌شان به یک زندان کوچک با وضعیت بسیار سخت و ناخوشایند نقل مکان کرده اند.
ساکنان هم چنین دریافتند که حقوق‌ قانونی‌شان نقض شده چرا که حبس آنها هرگز قانوناً تأیید نشده است، از ورود وکلایشان به کمپ لیبرتی ممانعت به عمل آمده و لذا آنها قادر به برقراری ارتباطات و مشورت با ساکنان نیستند. هیچ منبع و مکانیزمی برای ارائه شکایت وجود ندارد و ساکنان قادر نیستند وضعیت بازداشت‌ خود را در دادگاهی به چالش بکشند.

یونامی تحت مسئولیت کوبلر نمایندة ویژه دبیر کل، به مثابه یک نهاد پیشگام سازمان ملل در خصوص نقض‌های سیستماتیک سکوت پیشه کرده است.
در 5 مه 2012، طاهر بومدرا، رئیس حقوق‌بشر یونامی و مشاور نمایندة ویژه دبیرکل، در اعتراض به این شیوه از برخورد با کمپ اشرف و لیبرتی استعفا کرد.
آقای بومدرا اظهار داشت یونامی تحت مسئولیت مارتین کوبلر حقوق‌بشر ساکنان را نقض کرده، زندانی کردن آنها را زمینه سازی کرده، در مسئولیت رسمی طاهر بومدرا و سایر کارکنان یونامی مداخله و در مدارک سازمان ملل دستکاری کرده است . کوبلر دستوراتش را از دولت عراق می‌گیرد، به سازمان ملل، ساکنان اشرف و جامعة بین‌المللی دروغ میگوید، نسبت به درخواست از کمیساریای عالی پناهندگان برای به جریان انداختن پروسه تقاضا نامه های ساکنان به صفت یک گروه، خودداری می‌کند و از اصرار به دولت عراق برای پایبند بودن به موازین کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل در ارتباط با پناهجویان امتناع می‌ورزد.

آقای بومدرا پس از استعفایش، بلافاصله به یونامی و کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل در مورد حملة محتمل به لیبرتی با توجه به عدم وجود تأسیسات حفاظتی در آنجا، هشدار داد. ولی نگرانیهای وی رد شد و به او گفته شد ”نگران نباشد”.
در 4مه و 30 اوت 2012، گروه کار بازداشتهای خودسرانه سازمان ملل، در دو نظریة جداگانه در مورد کمپ لیبرتی اعلام کرد که به دلیل فقدان پروسدور و شرایط مناسب زندگی، شرایط کمپ در لیبرتی ”همانند وضعیت در یک بازداشتگاه” است و لذا دولت عراق تعهدات قانونی بین‌المللی اش را نقض کرده است.
به رغم نظریة گروه کار سازمان ملل، رویه و رفتار دولت عراق و یونامی تغییری نکرد و کمیساریا در حالیکه علناً به آزادی تردد ساکنان فراخوان داده است، فراتر نرفت و از اعمال قدرتش در تضمین حقوق ساکنان استفاده نکرد. شرایط زندگی در لیبرتی همچنان غیرقابل تحمل باقی مانده و کمپ از فقدان حفاظت رنج می‌برد. در نتیجه کمپ لیبرتی ظرف امسال سه بار مورد تهاجم موشکی قرار گرفته است.

در نهم فوریه، حداقل 38 موشک به کمپ شلیک شد که به جان باختن 8تن و مجروح شدن 100تن دیگر انجامید. در 29 آوریل، بار دیگر لیبرتی با حداقل 20موشک که به کمپ شلیک شد مورد تهاجم قرار گرفت. این بار موشکها در کنار کمپ فرود آمدند و هیچ یک از ساکنان کشته یا زخمی نشدند. در پانزدهم ژوئن، لیبرتی بار دیگر با حداقل 36موشک مورد تهاجم واقع شد که در اثر آن، 2تن کشته و 70تن دیگر مجروح گردیدند. وضعیت سلامت ساکنان بیش از هر زمان دیگر نامعلوم است. سه تهاجم در شرایطی صورت گرفته که سازمان ملل از ضعف موجود امنیتی لیبرتی مطلع بوده است. به رغم رهنمودهای واضح و روشن کمیساریا در جزوة امنیت افراد تحت نگرانی که ”حملات علیه کمپ آنها یک بحران جدی را دامن بزند” و اینکه درصورت چنین حملاتی، کمیساریای عالی پناهندگی سازمان ملل ” جابجایی کمپ و انتقال جمعیت آنرا مورد ارزیابی قرار می‌دهد”؛ هیچ نشانه‌یی دال بر انجام چنین ارزیابی‌ وجود ندارد.
تاکنون احراز هویت تقریباً 2600تن از ساکنان تکمیل شده و کمیساریا با 2000تن مصاحبه کرده است، ولی تنها ‌شمارکمی کمپ را به مقصد کشور سوم ترک کرده اند.
با توجه به نقض مستمر قوانین حقوق‌بشر بین‌المللی که در این شکایتنامه به آنها اشاره شد، و با توجه به فقدان امنیت و سلامت ساکنان، ما محترمانه از سازمان ملل میخواهیم تا این اقدامات را انجام دهد:
ـ براساس فصل هفتم شرح وظایفش که به تمدید کار یونامی می‌پردازد، شورای امنیت باید خواستار بازگشت فوری ساکنان لیبرتی به اشرف شود و کمپ اشرف را به عنوان یک کمپ پناهندگی با پرچم سازمان ملل تحت کنترل کمیساریای عالی پناهندگان ملل متحد اعلام کند.

بانکی مون دبیرکل ملل متحد، باید شخصاً یک تحقیق جامع را در رابطه با سوء عملهای نماینده ویژه‌اش کوبلر شروع کند.
نظر به شرایط اورژانس موجود، کمیساریا باید استاتوی پناهندگی را به تمامی ساکنان به صفت گروهی بدهد و طبق شرح وظایفش مسئولیت تمام‌عیار ساکنان اشرف و لیبرتی را به عهده بگیرد و حفاظت بین‌المللی آنها را تأمین کند.
کمیساریای عالی حقوق بشر ملل متحد باید یک تحقیق مستقل و بیطرفانه را در ارتباط با نحوه برخورد سازمان ملل با وضعیت اشرف و لیبرتی آغاز کند و از رسیدگی به شکایات مکرر مطرح شده از جانب ساکنان در مورد اعمال یونامی اطمینان حاصل کند.
به دنبال تکمیل تحقیقات مقتضی، اشخاصی که اعمال ناشایستشان مسجل شد باید در مقابل عدالت قرار بگیرند.