با نگاهی به تاریخچه و پروسه این مناطق، اکنون به‌یقین می‌توان گفت که نه‌تنها اهداف و برنامه‌های مناطق آزاد تا به امروز همان افزایش درآمدهای عمومی، عمران و آبادانی، رشد و توسعه اقتصادی و ایجاد اشتغال سالم و تنظیم بازار کار، فراهم نگردیده است، بلکه به دلیل ذات غارتگرانه متولیان و کارگزاران این رژیم و به‌موازات نبود سیاست‌های راهبردی در صادرات و واردات، این مناطق به خوان یغمایی برای حکومت و دستان آلوده باندهای مافیایی رژیم تبدیل شده است.
ش
در این رابطه یک گزارش حکومتی ضمن اعتراف به این واقعیات نوشت: «مناطقی که تقریباً به هیچ‌کدام از اهداف اولیه خود نرسیده‌اند؛ واردات 5 برابری در مقابل صادرات، قاچاق کالا و ارز، واردات اقلام لوکس، شکاف طبقاتی و رانت و فساد از دستاوردهای اساسی مناطق آزاد ایران به شمار می‌آیند.
مناطقی که به نام توسعه نقاط مرزی و به کام سرمایه‌داران و یقه‌سفیدها در حال فعالیت هستند، بررسی عملکرد بیست‌وچندساله این مناطق حکایت از آن دارد که به‌جز گرانی و ایجاد تعداد اندکی اشتغال در حوزه مشاغل خُرد و خدماتی کمکی به بومیان منطقه نکرده است». (خبرگزاری نیروی تروریستی قدس تسنیم 23 مرداد 1395)
ترجمان این جملات به معنای بروز بیکاری گسترده در میان اهالی این مناطق که عمدتاً بخش‌های ضربه‌پذیر و محروم کشور هستند، می‌باشد. افزایش بیکاری در این مناطق نیز همان آینه تمام‌قد بحران تولید و رکود می‌باشد که تعادل بومی را در این مناطق برهم زده است؛ بنابراین گزارش: «به‌دوراز هیاهوی جشنواره‌های تابستانی و پارک دلفین‌ها، حقیقتی به نام محرومیت و فقر در مناطق آزاد موج می‌زند. گرانی آب و برق و زمین، مشکل در تأمین آب و حتی آسفالت خیابان‌ها، عدم وجود کار مناسب که نهایتاً منجر به تمایل بومیان به قاچاق میشود، ارمغان نسخه اشرافی مناطق آزاد در کشورمان است».
همچنین برهم خوردن تعادل میان صادرات و واردات و راه‌اندازی شرکت‌های مافیایی که بر محور واردات اجناس بنجل استوارشده‌اند و نیز استفاده از امتیازاتی همچون معافیت‌های کلان مالیاتی اکنون مناطق آزاد تجاری را به غولی بی شاخ و بی دم برای آقازاده‌ها و آخوندهای ریزودرشت حکومتی که در پشت این شرکت‌ها قرار دارند، تبدیل کرده است.
بحران در این بخش به حدی است که این گزارش با تمامی دست‌کاری‌های عامدانه می‌افزاید: «مطابق استاندارهای جهانی به ازای هر 20 هزار دلار صادرات، یک شغل پایدار برای کشور صادرکننده ایجاد میشود. حال با توجه به واردات 3 میلیارد دلاری از طریق مناطق آزاد به سرزمین اصلی و حدود 2 میلیارد دلار واردات برای مصرف داخل منطقه، سالانه حدود 250 هزار شغل پایدار در ایران از طریق مناطق آزاد از بین می‌رود و در مقابل 250 هزار اشتغال پایدار، هدیه مناطق آزاد ایران به کشورهای صادرکننده کالا یعنی چین و امارات و ترکیه است».
