پیترو دلّاواله، جهانگرد ایتالیایی که در سال 1028قمری به همراه شاه عباس اول صفوی که در مسیر سفر از اشرف (=بهشهر) به اصفهان از تهران عبورکرده بود، می نویسد: تهران شهر بزرگی است بزرگتر از قزوین، ولی عدّه کمی در آن ساکن هستند و تمام شهر از باغهای بزرگ پوشیده شده و همه رقم میوه در آن یافت می شود.
آغامحمدخان قاجار در روز 11جمادی الاول سال 200 قمری (=نوروز 1164شمسی=مارس 1785میلادی) بر تهران چیره شد و آن را به پایتختی برگزید. از آن پس تهران روز به روز گسترده تر و پرجمعیت تر شد تا به وسعت و انبوهی جمعیت کنونی رسید.
سالها گمان بر این بود که عمر تهران اندکی بیش از دویست سال است. امّا کشف آثار باستانی بسیار کهن در خیابان مولوی و منطقه قیطریه، به خصوص، کشف بقایای پیکر یک زن در حفّاریهای خیابان مولوی، عمر این شهر را به هفت هزار سال پیش کشاند. کاوش اتفاقی و از سر کنجکاوی یک دانشجوی باستانشناسی در دیماه 1373، باعث کشف اسکلت زنی شد که قدمت آن به هفت هزار سال می رسد.
به گفته کارشناسان میراث فرهنگی، این کاوشها از زمانی آغاز شد که دختری که اتّفاقی در محدوده کارگاه فاضلاب خیابان مولوی عبور میکرده، متوجه تعدادی سفال در میان خاکهای فاضلاب میشود، او این سفالها را به سازمان میراث فرهنگی میبرد و پس از آن گروهی از باستانشناسان به این محدوده اعزام میشوند و در کاوشها به این اسکلت چندهزار ساله و مجموعه دیگری از آثار با ارزش تاریخی میرسند. تا زمان کشف این آثار باستانی جدید، کهن ترین آثار باستانی کشف شده در محدوده تهران به کشفیات باستان شناسان در تپه های قیطریه مربوط بود که عمرشان به سه هزار سال پیش می رسید (خبرگزاری میراث فرهنگی ایران).
آثار باستانی سه هزارساله
در تپّه های قیطریه تهران
در حفّاریهای تپه قیطریه تهران در سال 1348 شمسی، گورستانی 3200ساله مربوط به عصر آهن کشف شد. در این گورستان در کنار اسکلت های باقیمانده انسانهای همان دوران، ابزارهای آهنی و کوزه ها و ظرفهای سفالی و لوازم مربوط به آرایش زنان کشف شده است که شماری از آنها را در زیر می بینید:
(بستگان مردگان ظرفهای غذاخوری و تُنگ آب در گور مردگان می نهادند. گویا آنها بر این باور بودند که مردگان پس از مرگ زنده می شوند)
(ساغر می نوشی)
(کشف ظرفی سفالی سخت و محکم و دربرابر حرارت آتش مقاوم، شبیه دیزی در قیطریه. نقش روی ظرف هم یک شاخه زیتون است که در آن زمان در این منطقه کشت می شده است).
(تُنگ آب خوری)
(ظرفی شبیه لک لک یا مرغ ماهیخوار)
(سرمه دان زنان)
(یک سرمه دان دیگر که آثار سرمه تهیه شده از بادام سوخته یا دوده چراغ پیه سوز در ته آن باقی مانده، امّا چوبی که با آن سرمه را برمی داشتند، پوسیده است)
(گردن بند زنان سه هزار سال پیش از جنس صدف، چینی یا مُهره سنگی)
(این ظرف سفالی دارای یک لوله از لبه تا ته ظرف، در گور اسکلت بچه هایی پیداشده که در کنار مادرانشان آرمیده اند. گمان بر این است که این ظرفها شیرمَک بوده اند برای نوزادان. از این نوع ظروف در اکتشافات تپه های سیَلک کاشان نیز پیداشده است که مربوط به عصر مفرغ است، یعنی عصر پیش از کشف آهن)
(یک قلّاب آهنی کمربند به شکل عقاب)
(خنجر)