ویکتور هوگو (زادروز: 26 فوریه ۱۸۰۲ ـ درگذشت: ۲۲ مه ۱۸۸۵میلادی): بزرگ‌‌ترین شاعر و داستان نویس قرن نوزدهم و محبوب‌ترین نویسنده فرانسه.
ویکتور هوگو پس از پیروزی انقلاب ۱۸۴۸ فرانسه، در مجمع قانون‌گذاری و قانون اساسی کشورش برگزیده شد و سخنرانیهایی علیه اعدام و نابرابریهای اجتماعی ایراد کرد. سخنرانی او در مجلس فرانسه، که متن آن را در زیر می خوانید، به عنوان یکی از تأثیرگذارترین سخنرانی‌های دو قرن اخیر یاد می شود:
«... برای پی ریزی جامعه یی بکوشیم که در آن حکومت بیشتر از یک قاتل عادی، حق قاتل شدن نداشته باشد، و وقتی‌که به صورت حیوانی درّنده حمله کند، با خودش نیز چون با حیوانی درّنده عمل شود؛
برای پی ریزی جامعه یی بکوشیم که در آن جای کشیش در کلیسای خودش باشد و جای دولت در مراکز کار خودش، نه حکومت در موعظه مذهبی کشیشان دخالت کند و نه مذهب به بودجه و سیاست دولت کاری داشته باشد؛
برای پی ریزی جامعه یی بکوشیم که در آن، همچنان که قرن گذشته ما، قرن اعلام تساوی حقوق مردان بود، قرن حاضر ما، قرن اعلام برابری کامل حقوقی زنان با مردان باشد؛
برای پی ریزی جامعه یی بکوشیم که در آن آموزش عمومی و رایگان، از دبستان گرفته تا کُلژدوفرانس، همه جا، راه را به یکسان بر استعدادها و آمادگی‌ها بگشاید. هرجا که فکری باشد کتابی نیز باشد. نه یک روستایی بی دبستان باشد، نه یک شهر بی دبیرستان، نه یک شهرستان بی دبیرستان، و همه این‌ها زیر نظر و مسئولیت حکومتی لائیک؛ حکومتی کاملاً لائیک؛ حکومتی منحصراً لائیک باشد؛
برای پی ریزی جامعه یی بکوشیم که در آن بلای ویرانگری به نام گرسنگی جایی نداشته باشد.
شما قانون‌گذاران، از من بشنوید که فقر آفت یک طبقه نیست، بلای همه جامعه است. رنج فقر تنها رنج یک فقیر نیست، ویرانی یک اجتماع است. احتضار طولانی فقیر است که مرگ حادّ توانگر را به دنبال می آورد.
فقر بدترین دشمن نظم و قانون است. فقر نیز، همانند جهل، شبی تاریک است که الزاماً می باید سپیده یی بامدادی در پی داشته باشد».
(سخنرانی ویکتور هوگو در مجمع قانون‌گزاری فرانسه در روز پانزده ژانویه ١٨٥٠میلادی، ترجمه دکتر شجاع‌الدّین شفا).
