یزدان حاج حمزه: پیشروی تحریم نفتی رژیم ایران و بازتاب‌های اولیه ‌آن؟

 

ادامه صادرات نفت ایران برای رژیم نفتی ولایت‌فقیه به لحاظ اقتصادی و سیاسی اهمیت حیاتی دارد. به لحاظ اقتصادی رژیم از محل صادرات نفت ایران، علاوه بر تأمین مالی بخش مهمی از بودجه دولت، بخش اصلی عرضه ارز به بازار ارز را تأمین می‌کند.

در ضمن بایستی یادآور شد که حتی کاهش صادرات نفت ایران که در حال حاضر شاهد آن هستیم؛ اقتصاد تحت مدیریت این رژیم را در ورطه «رکود تورمی» که با خود فقر و بیکاری گسترده‌تر را به همراه می‌آورد، غوطه‌ور‌می کند. (نگاه کنید به ‌پیش‌بینی اخیر صندوق بین‌المللی پول از اقتصاد ایران مبنی بر رشد منفی و تورم بالا در اقتصاد ایران طی سال جاری و آینده میلادی). اما برای رژیم ایران مهم‌تر از اهمیت اقتصادی صادرات نفت، اهمیت سیاسی آن در بندوبست‌های بین‌المللی و پیشبرد سیاست خارجی کنونی‌اش می‌باشد.
دولت آمریکا با توجه به این حد از اهمیت صادرات نفت برای رژیم ایران، برای مقابله با شرارت‌های این رژیم از روز ۵ نوامبر( ۱۳ آبان ۹۷ ) ازسرگیری تحریم خرید نفت از ایران و ممنوعیت نقل‌وانتقال پول آن را به اجرا گذاشته است. در زیر به بررسی برخی از بازتاب‌های اولیه این اقدام روی خریداران اصلی نفت ایران و روی موضع سیاسی رژیم می‌پردازیم:

الف – بازتاب تحریم نفتی آمریکا روی خریداران اصلی نفت از رژیم ایران

تحریم نفتی رژیم ایران توسط آمریکا چنانکه رییس‌جمهور این کشور و مقامات مسئول دولت او اعلام و تأکید کرده‌اند باهدف قطع صادرات رسمی نفت ایران به کشورهای خریدار آغازشده و عجالتاً برای جایگزین کردن نفت ایران با نفت سایر صادرکنندگان مدت ۶ ماه به ۸ کشور واردکننده اصلی نفت ایران مهلت داده‌شده که طی این مدت ضمن کاهش قابل‌توجه واردات نفت از ایران، خرید نفت از رژیم ایران را متوقف کنند. بنا به گزارش خبرگزاری بلومبرگ(۴ آذر ۹۷ ) این خواست آمریکا مورد موافقت واردکنندگان اصلی نفت ایران قرارگرفته و تحریم نفتی رژیم ایران در حال پیشروی است. این خبرگزاری نفتی در مورد چین خریدار شماره یک و هند خریدار شماره دو نفت از رژیم ایران، که با برخورداری از تخفیف‌ها و امتیازات ویژه پس از توافقنامه برجام، از ایران نفت وارد می‌کردند، اعلام می‌کند که چین با آمریکا موافقت کرده که طی ۶ ماه موردنظر واردات نفت از ایران را به میزان قابل‌توجهی کاهش دهد و از ۶۵۸ هزار بشکه (طی ماه‌های ژانویه تا سپتامبر۲۰۱۸) به ۳۶۰ هزار بشکه در روز برساند. در مورد هند دومین خریدار مهم نفت از ایران خبرگزاری بلومبرگ گزارش می‌دهد که این کشور با آمریکا توافق کرده که طی ۶ ماه موردنظر واردات نفت از ایران را از ۵۶۰ هزار بشکه در روز (در فاصله ژانویه تا اکتبر۲۰۱۸ ) به ۳۰۰ هزار بشکه در روز کاهش دهد. ۶ کشور آسیایی و اروپایی از ۸ کشور مهم خریدار نفت از ایران نیز با آمریکا برای کاهش خرید نفت از ایران طی ۶ ماه موردنظر به توافق رسیده‌اند.


ب - بازتاب تحریم نفتی روی موضع سیاسی رژیم ایران
پاسخ بالنسبه مثبت خریداران اصلی نفت ایران به خواست دولت آمریکا در مورد تحریم نفتی حکومت نفتی آخوندی و پیدا شدن چشم‌انداز توقف خرید نفت ایران در ماه‌های آینده، دیپلمات‌ها و کارگزاران اصلی این حکومت یعنی وزیر خارجه و معاون او و همچنین صالحی معاون رییس‌جمهور و رییس سازمان انرژی اتمی رژیم را سراسیمه عازم اروپا کرد تا با توسل به کشورهای اروپایی، هریک به‌نوعی خواستار آن شوند که به تحریم نفتی آمریکا جواب منفی بدهند و به خرید نفت از رژیم ایران ادامه دهند. صالحی از جانب رژیم روز ۸ آذر۹۷ در مصاحبه با رویتر تأکید می‌کند که دو اولویت و دو انتظار رژیم از اروپایی‌ها برای حفظ توافقنامه برجام این است که «اولاً از یک سیستم بانکی برای دادوستدهای مالی برخوردار شود و ثانیاً توانایی فروش نفت ایران را داشته باشد» صالحی این دو اولویت رژیم را الزام حفظ و تثبیت برجام اعلام می‌کند و برای رسیدن به آن‌ها آن‌قدر اهمیت قائل است که به دنبال ملاقات با موگرینی در مصاحبه دیگری در سفارت ایران در بروکسل با رسانه اروپایی «یورونیوز» اعلام نوعی انعطاف سیاسی مشروط از جانب رژیم ایران می‌کند و می‌گوید که «ایران آماده است درصورتی‌که اتحادیه اروپا برجام را تثبیت کند مسئله حقوق بشر را موردبحث قرار دهد » ( سایت یورونیوز۸ آذر۹۷ ). رژیم ایران این انعطاف سیاسی بی‌سابقه را در شرایطی نشان می‌دهد که ایتالیا و یونان دو خریدار عمده اروپایی نفت از رژیم ایران مشغول مذاکره با آمریکا هستند تا مثل کشورهای آسیایی چین و هند و کره جنوبی مدت ۶ ماه بتوانند بخشی از واردات نفت خود از ایران را از شمول تحریم نفتی آمریکا معاف کنند.
سررسید تعیین‌کننده
به‌طوری‌که ازنظر گذشت آمریکا شریان حیاتی رژیم ایران یعنی صادرات نفت را زیر فشار قرار داده تا این رژیم شرور را پای میز مذاکره بیاورد و وادار کند از این شرارت‌ها کوتاه بیاید. شواهد امر گویای آنند که ایستادگی و قاطعیت آمریکا برای قطع صادرات رسمی نفت ایران در پایان مهلت ۶ ماهه (منتهی به ۵ مه ۲۰۱۹) اهمیت تعیین‌کننده در تعیین تکلیف این درگیری پیچیده دارد. قیمت نفت باوجود کاهش بیش از یک‌میلیون بشکه از صادرات نفت ایران نه‌تنها بالا نرفته بلکه سیر نزولی داشته است. طی این ۶ ماه خریداران نفت از رژیم ایران می‌توانند نفت سایر صادرکنندگان را جایگزین نفت ایران کنند و به خرید رسمی نفت از رژیم ایران خاتمه دهند.