درعرصه تجاری توجه به برخورد جدید امارات متحده عربی وسویس با رژیم ایران شاهد مثال این تحول بی سابقه است . فدراسیون امارات متحده عربی، که تا به حال درمقام نزدیک ترین وبزرگترین صادرکننده کالا به ایران، گریزگاهی برای گریزرژیم ایران ازتحریم های بین المللی بود ، این باربرخوردی کاملا متفاوت ازخود نشان می دهد . به طوری که ،به فاصله کمترازسه هفته ازصدورقطعنامه دورچهارم تحریم بین المللی رژیم ایران درشورای امنیت ، بانک مرکزی امارات متحده عربی به تمام بانکها وموسسات مالی 7 کشورعضواین فدراسیون دستورداده است که طبق خواست این قطعنامه ، حسابهای بانکی ومالی 41 شخصیت حقوقی وحقیقی رژیم ایران را منجمد نمایند . مسدود کردن وانجماد حساب بانکی موسسات ومقامات حکومتی ایران درامارات متحده عربی درکنارسایراقدامات محدود کننده این امارات روابط تجاری آن با ایران را چنان تحت تأثیرقرارمی دهد که پیش بینی می شود طی سال جاری میلادی 50 درصد از صادرات امارات به ایران کاهش یابد و از 12 میلیارد دلارسال2008 به 6 میلیارد دلاردرسال 2010 برساند ( خبرگزاری بلومبرگ ) . موج جدید تحریم رژیم ایران ، حتی مقامات کشورتاجرمآب سویس را که طی 5 سال اخیربه طورمتوسط سالی 800 میلیون فرانک سویس به ایران کالا صادرمی کرده ،نیزتحت تأثیرقرارداده است . به طوری که در اجرای تحریم‌های مصوبه شورای امنیت سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی ایران، دولت سوئیس اخیرا تقاضای صدور 30 رقم کالا به ایران، از سوی شرکتهای سوئیسی را رد کرده است .
،درعرصه سیاسی نیر علاوه برغرب شاهد تحول روابط سیاسی شرق و قدرتهایی نظیرروسیه بااین رژیم هستیم . می بینیم روسیه که تا چندی پیش درصف دوستان رژیم ایران قرارداشت ، بعد ازقانونی شدن دورجدید تحریم رژیم ایران درکنارآمریکا ،که رژیم آنرا دشمن خودمحسوب می کند ، قرارمی گیرد و رییس جمهور این کشور بلافاصله بعدازابرازنگرانی رییس سیای آمریکا ازپیشروی فعالیت های اتمی رژیم ایران ، درموردادامه ومخفی ماندن بخشی ازاین فعالیتها ازدید آژانس بین المللی انرژی اتمی اعلام خطرمی کند .
ازآنجاییکه عامل خارجی تا به حال درعمل نقش بازدارنده درتحول دموکراتیک اوضاع ایران ایفا کرده است ،مصالح ومنافع مشخص جنبش نوین ضد دیکتاتوری ایران ایجاب می کند که ویژگی های تحول جدید درروابط خارجی با دیکتاتوری نظامی – آخوندی ایران را به دقت مورد توجه قراردهیم :
الف – هدفگیری دورجدید تحریم ها
1- فلج کردن صنعت نفت وگازایران
تا به حال آماج اصلی تحریم های رژیم ایران در شورای امنیت، فعالیتهای هسته ای وموشکی رژیم ایران بود وموضوعاتی که به طورمستقیم به این فعالیتها مربوط می شد مورد تحریم قرارمی گرفت . آمریکا واروپا درجریان چک وچانه 5 ماهه ای که با چین وروسیه برسرتنظیم پیش نویس دورچهارم تحریم رژیم ایران داشتند ، سعی کردند بخش نفت وگازایران که پشتوانه مادی فعالیتهای هسته ای این رژیم است نیزدرپیش نویس آورده شود که مورد موافقت چین وروسیه قرارنگرفت .اما آمریکا به کمک فرانسه وانگلیس درمقدمه قطعنامه 1929 که به تأیید شورای امنیت رسیده دونکته قابل تفسیررا که به بخش انرژی رژیم ایران مربوط می شود آورده اند .نخست آنکه « بین درآمدی که رژیم ایران ازبخش انرژی به دست می آورد و مایه گذاری که این رژیم برای فعالیتهای حساس هسته ای اش می کند ، رابطه مستقیم وجود دارد » ونکته دومی که درمقدمه قطعنامه مذکور آورده شده با این عبارات صنعت پتروشیمی ایران را هدفگیری کرده است « تجهیزات مربوط به عملیات شیمیایی وموادی که برای صنعت پتروشیمی لازم است، با مواد وتجهیزاتی که دربرخی فعالیتهای هسته ای رژیم ایران به کارمی رود دربسیاری ازموارد کاربرد مشترک دارند » .
اتحادیه اروپا این نکات را درتحریم خاص خود جدی گرفته ودراجلاس سران این اتحادیه ( مورخ 17 ژوئن 2010 ) ، سرمایه گذاری جدید ، کمک فنی وانتقال تکنولوژی ازجانب 27 کشورعضواین اتحادیه به صنعت نفت وگازایران را ممنوع کرده است ( انتظارمی رود جزئیات تحریم خاص اروپا دراواسط ماه ژوییه منتشرشود ) . با توجه به آنکه صنعت نفت وگازایران به شدت به تکنولوژی کشورهای صنعتی اروپا وابسته است ، با توجه به آنکه حدود 60 درصد تکنولوژی مورد استفاده صنعت گازایران ازیک کشوراروپایی یعنی آلمان تأمین می شود وبا توجه به آنکه صنعت نفت وصنعت پتروشیمی ایران نیزبه طورمستمرازتکنولوژی کشورهای اروپایی نظیرآلمان وفرانسه وانگلیس استفاده می کنند ، قطع کمک های فنی وانتقال تکنولوژی اروپا می تواند صنعت نفت وگازوپتروشیمی ایران رادرمعرض فلج شدن قراردهد .زیرا اولا چین وروسیه حتی اگربه سرمایه گذاری خود درصنعت نفت وگازایران ادامه دهند به لحاظ فنی وتکنولوژیک امکانات مستقلی برای پیشبرد کارشان ندارند و مجبورند ازشرکتهای اروپایی وآمریکایی کمک بگیرند .حال آنکه اروپا به سمت تحریم فنی صنعت نفت وگازایران روی آورده وکنگره آمریکا نیزدرمصوبه اخیرخود که با هم آهنگی دولت اوباما انجام گرفته به دوصورت برسرراه سرمایه گذاری و انتقال تکنولوژی به صنعت نفت وگازایران توسط شرکتهای غیرآمریکایی مانع ایجاد کرده است . مطابق مصوبه کنگره آمریکا اولا دولت اوباما می تواند هرشرکت خارجی را که سالانه بیش از20 میلیون دلار تکنولوژی ، کالا ویا خدمات به بخش انرژی ایران بفروشد ،یا دراین بخش سرمایه گذاری کند، مشمول تحریم خاص آمریکا قراردهد .ثانیا کنگره آمریکا درمصوبه اخیرخود راه را برانتقال غیرمستقیم تکنولوژی به صنعت نفت وگازایران نیزبسته وهمکاری شرکتهای نفتی دربیرون ازمرزهای ایران با شرکتهای نفتی ایرانی را نیزمشمول تحریم خاص آمریکا قرارداده است.( درحال حاضررژیم ایران به صورتی ماهرانه برای شکستن تحریم مستقیم انتقال تکنولوژی توسط آمریکا ،با شرکتهای نفتی اروپایی وآسیایی درخارج ازمرزهای ایران همکاری دارد و به طورمشخص دربخش زیرساختی انرژی در اسکا تلند ،کرواسی وآذربایجان با شرکتهای نفتی اروپایی سرمایه گذاری مشترک دارد ودرمالزی واندونزی و ویتنام دربخش پالایش نفت با خارجی ها همکاری دارد ) .
صنعت نفت وگاز ایران علاوه بروابستگی فنی وتکنولوژیک به خارج ،به سرمایه گذاری خارجی نیزنیازمندی حیاتی دارد .بنا به ارزیابی رسمی وزارت نفت ، اگر درصنعت نفت ایران سالانه کمتراز25 میلیارد دلارسرمایه گذاری شود، ایران درسالهای آینده به وارد کننده نفت تبدیل خواهد شد. طی 4 سال اول روی کارآمدن احمدی نژاد میزان سرمایه گذاری سالانه خارجی درصنعت نفت ایران به شدت پایین آمده و با تحریم جدید اروپا و آمریکا ، جلب سرمایه چین وروسیه درصنعت نفت وگازایران نیزبا موانع فنی روبروخواهد شد .
درضمن مطابق قانون تازه تحریم خاص آمریکا که روز2 ژوییه 2010 به امضای رییس جمهوراین کشوررسیده ، هر شرکت بین المللی که بنزین و دیگر فرآورده های نفتی پالایش شده به ایران صادر کند ، مشمول تحریم خاص آمریکا می شود. مطابق این قانون شرکت های بین المللی که کالا و خدمات برای افزایش تولید بنزین به ایران بفروشند وهمچنین دلالان نفتی و کسانی که در صادرات بنزین به ایران همکاری کنند نیزتوسط دولت آمریکا تحریم خواهند شد .خودداری شرکت بیمه لویدزانگلیس ازبیمه کشتی هایی که به ایران بنزین و سایرفرآورده های نفتی را حمل می کنند می تواند به سایرشرکتهای بیمه نیزسرایت کند . دراین صورت شرکتهای خارجی حتی اگرریسک تحریم ومجازات دولت آمریکا را بپذیرند ودست ازمعامله با رژیم ایران برندارند،بعید به نظرمی رسد که ریسک حمل بنزین بدون بیمه به ایران را بپذیرند .
2- تحریم معاملات برون مرزی سپاه پاسداران
دردورجدید تحریم ها ، تمرکزفشار روی سپاه پاسداران رژیم ایران مورد توجه ویژه قرارگرفته است .طرف خارجی دریافته که سپاه شریک اصلی«دیکتاتوری نظامی ایران »، متولی فعالیتهای هسته ای و عامل صدورتروریسم برون مرزی رژیم ولایت فقیه است .به این اعتباردرقطعنامه دورچهارم تحریم رژیم ایران درشورای امنیت فرماندهان جدید سپاه و15 شرکت دیگر ازشرکتهای شناخته شده سپاه که درفعالیتهای هسته ای وموشکی نقش مستقیم دارند درلیست سیاه تحریم بین المللی قرارگرفته اند .اما درتحریم خاص آمریکا کلیه فعالیتهای برون مرزی سپاه هدفگیری شده و کنگره آمریکا به دولت اوبا ما اختیارداده تا هربانک خارجی درهرجای جهان را که واسطه دادوستد مالی شرکتهای وابسته به سپاه پاسداران شود مشمول تحریم ومجازات آمریکا قراردهد .
3- تحریم ناقضان حقوق بشردرایران
براساس قانونی که قانونگذاران آمریکا تصویب کرده اند واز روزاول ژوئیه با امضای با راک اوباما رییس جمهورآمریکا به اجرا کذاشته شده دولت آمریکا موظف شده است تا فهرستی از افراد ناقض حقوق بشر در ایران تهیه کند. تا این افراد از حق دریافت ویزای آمریکا محروم شوند و اموال و دارایی هایشان در بانک های امریکایی مسدود شود.در بخش دیگری از این قانون، شرکت هایی که تجهیزات و تکنولوژی هایی به ایران بفروشند که باعث محدود کردن آزادی بیان و اطلاع رسانی، سانسور و فیلیترینگ شوند نیز مشمول تحریم شده و از حق عقد قرارداد با دولت امریکا محروم می شوند.
4- سایرهدفگیری های دورجدید تحریم
مطابق قطعنامه جدید شورای امنیت ( قطعنامه 1929 ) ، برای جلوگیری ازپیشروی خطراتمی وتروریستی رژیم ایران انجام اقدامات تحریمی دیگری نیز درسطح بین المللی پیش بینی شده است . ازآنجمله می توان به ممنوعیت فروش 8قلم سلاح سنگین به رژیم ایران ، ممنوعیت مشارکت با شرکتهای ایرانی درکاراستخراج وصادرات ذخایراورانیوم جهان ، بازرسی کشتی های حامل باربه ایران دربنادروروی آبهای بین المللی ، کنترل شدید ترروابط مالی بانک مرکزی وسایربانکهای ایران با بانکهای سایرکشورهای جهان ، قراردادن 41 شرکت ومقام حکومتی دیگردرلیست سیاه تحریم بین المللی اشاره کرد .
ب - چشم اندازتشدید وگسترش تحریم خاص اتحادیه اروپا
با توجه به آنکه درپیشبرد دورجدید تحریم های رژیم ایران، اتحادیه اروپا با آمریکا هم آهنگی چشمگیر وسیستماتیکی نشان داده است ، احتمال آن می رود که درآینده نزدیک اتحادیه اروپا درزمینه های زیر نیزدرتحریم رژیم ایران با آمریکا پا به پا وهمگام شود :
1-توقف خرید نفت خام ازایران
احتمال آن می رود که کشورهای اروپایی وارد کننده نفت ازایران ، درصدد جایگزین کردن منابع وارداتی دیگربه جای واردات نفت خود ازایران باشند .آقای سارکوزی رییس جمهورفرانسه درکنفرانس مطبوعاتیکه حاشیه اجلاس اخیرگروه 8 درکانادا برگزارشده بود ضمن فاجعه بارتوصیف کردن دستیابی رژیم تهران به بمب اتمی دراین مورد به صراحت اعلام کرد که « ما درفکرآن هستیم که سرانجام خرید نفت خام ازرژیم تهران را متوقف کنیم » ( خبرگزاری آسوشیتد پرس ) .با پیوستن اروپا بزرگترین شریک تجاری ایران به تحریم خرید نفت از رژیم ایران ، تحریم نفتی این رژیم ازجانب غرب تکمیل می شود .
2- پیوستن به آمریکا درتحریم ناقضان حقوق بشردرایران
اروپا ازنظرموضعگیری سیاسی نسبت به نقض وحشتناک حقوق بشردرایران، حساسیت بیشتری نسبت به آمریکا نشان داده است حال که دولت آمریکا برای اولین بار به طورقانونی موظف شده که ناقضان حقوق بشردرایران را شناسایی وتحریم کند ، بعید است که اتحادیه اروپا دراین مورد بی تفاوت بماند و درشرایطی که دیکتاتوری نظامی – آخوندی ایران درنقض حقوق عموم مردم وبه طورخاص فعالان جنبش نوین ضد دیکتاتوری ایران بیداد می کند به محکومیت خشک وخالی آن اکتفا کند وبه عرصه تحریم ناقضان حقوق بشردرایران وارد نشود . به خصوص آنکه اقدام عملی علیه بزرگترین ناقض حقوق بشردرایران یعنی سپاه پاسداران توسط نروژدراروپا سابقه دارد . ( توضیح آنکه به دنبال افشای همکاری یکی ازشرکتهای نفتی دولت نروژ با قرارگاه خاتم الأنبیاء سپاه توسط مقاومت سازمانیافته مردم ایران در«کنفرانس حقوق بشروتحارت »، دولت نروژ ، زیرفشارنمایندگان مجلس این کشورمجبورشد این قرارداد همکاری ومشارکت این شرکت با سپاه پاسداران را لغوکند )
ج – نتیجه گیری
شواهد فوق وتوجه به هدفگیری دورجدید تحریم رژیم ایران ، مایه گذاری کلانی که باید برای تحقق آن انجام گیردوچشم اندازتحول سیاست تحریم ،گویای آنند که که دورجدید تحریم رژیم ایران به طورکیفی با تحریم های قبلی متفاوت است . دراین دورازتحریم همانطوری که صدراعظم آلمان اعلام کرده ، دولتها یی مثل دولت آلمان با شرکتهای تابعه خود روی منطق اقتصادی مشخصی به تفاهم رسیده اند وآن اینکه اگرامروزبرای جلوگیری ازجاه طلبی های اتمی رژیم ایران، که ثبات سیاسی منطقه را به هم ریخته ، به طورموقت ازمنافع تجاری خود درایران چشم پوشی نکنند ، فردا با دستیابی این رژیم به فوت وفن وامکانات تولید بمب اتمی ، بی ثباتی بیشتری برمنطقه غیرقابل چشم پوشی خاورمیانه حکمفرما خواهد شد وازمنافع بیشتروبلند مدت تری محروم خواهند شد . بنا براین اگراین تحریم ها براساس این تفاهم به اجرا درآید ،دیگررژیم ایران نمی تواند مثل دفعات قبل با حربه تطمیع وامتیازدهی به شرکتهای طرف معامله خود آنها را واداربه تحریم شکنی کند . انصراف شرکتهای تحریم شکنی مثل توتال فرانسه ازادامه معامله با ایران نشانه ای ازاین تحول کیفی است . به این اعتبارمی توان آغازاجرای تحریم های جدید رانقطه عطفی در تغییرمناسبات خارجی با رژیم ایران ونقطه شروع تغییرنقش بازدارنده عامل خارجی درتحول دموکراتیک اوضاع ایران تلقی کرد . فرصت را برای پیشبرد جنبش ضد دیکتاتوری ایران دریابیم .
فهرست افراد و شرکت های مورد تحریم آمریکا :
پست بانک ایران، به دلیل کمک و ارتباط مالی به بانک سپه
سپاه پاسداران ، نیروی هوایی سپاه و فرماندهی موشکی سپاه پاسداران
شرکت راه ساحل و شرکت مهندسی نفت و گاز سپانیر، وابسته به قرارگاه خاتم الانبیا
محمد علی جعفری، فرمانده سپاه پاسداران، محمد رضا نقدی، فرمانده بسیج، جواد کریمی ثابت رییس شرکت انرژی نوین، احمد وحیدی وزیر دفاع جمهوری اسلامی.
شرکت ساخت موشک های نیروی دریایی، وابسته به شرکت هوا – فضای جمهوری اسلامی.
دو شخصیت حقوقی در سپاه پاسداران که در برنامه گسترش سلاح های کشتار جمعی در جمهوری اسلامی دخالت دارند: شرکت جاودان مهر توس و شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی.
وزارت خزانه داری آمریکا همچنین ۲۷ شرکت خطوط کشتیرانی مرتبط با کشتیرانی جمهوری اسلامی را در فهرست تحریم ها قرار داده است.
شرکت حمل و نقل دریایی حافظ دریا، شرکت مدیریت کشتیرانی سروش سرزمین، شرکت کشتیرانی سفیران پیام دریا یا همان شرکت کشتیرانی سپید، شرکت سیبو با مسوولیت محدود که مقر آن در هنگ کنگ است.
شرکت های بیمه ایران ایران مستقر در لندن و ایران که در مالکیت دولت جمهوری اسلامی است،
شرکت های نفتی کلان نفت،
شرکت کالا با مسوولیت محدود با دفتر در لندن و تهران، صندوق بازنشستگی کالا با مسوولیت محدود،
شرکت ملی نفت ایران با مسوولیت محدود،
شرکت نفت ایران (در بریتانیا) با مسوولیت محدود،
شرکت روابط بین الملل شرکت ملی نفت ایران با مسوولیت محدود،
شرکت مهندسی شرکت ملی نفت ایران با مسوولیت محدود،
شرکت ملی پتروشیمی،
شرکت بازرگانی پتروشیمی ایران،
شرکت بین المللی پتروشیمی با مسوولیت محدود،
شرکت اینترا شم، مستقر در هامبورگ که تحت مالکیت شرکت پتروشیمی ایران است،
شرکت خصوصی پی سی سی مستقر در سنگاپور،
شرکت بازرگانی پتروشیمی اف زد ای مستقر در دبی،
شرکت بازرگانی پتروشیمی ایران با مسوولیت محدود (در لندن)،
شرکت گسترش و توسعه نفت ایران، شرکت پتروپارس با مسوولیت محدود،
شرکت بین المللی پتروپارس اف زد ای (در دبی) و شرکت پتروپارس بریتانیا با مسوولیت محدود، (در لندن
