عبدالعلی معصومی: زهر آتش بس و فتوای قتل سلمان رشدی

(گاهشمار)

هشت ماه پس از آتش بس در جنگ ایران و عراق در 27 تیرماه 1367، جنگ چنان چهرهٔ شومی به خود گرفت که حتّی سیاستگذاران اصلی آن در صدد برآمدند, ننگ آن را از دامن خود بشویند. رفسنجانی که در تمام دوران هشت سالهٔ جنگ، از مدافعان جدّی آن بود و می‌گفت: «اگر آتش بس را بپذیریم، سقوط حکومتمان را پذیرفته‌ایم» (اطلاعات, 2 مهر 62)، همهٔ بافته‌هایش را دربارهٔ «نعمت» جنگ از یاد برد و گفت: «اگر با تجربه‌های امروز بخواهیم انقلاب را شروع کنیم تلاش بیشتری می‌کردیم که نگذاریم جنگ آغاز شود... شاید ما با تجربهٔ امروز می‌توانستیم از بروز جنگ جلوگیری کنیم» (اطلاعات, 18 بهمن 67).

موسوی اردبیلی هم که چندسال پیش‌تر می‌گفت: «اگر ضرورت ایجاب کند، ما همهٔ امکانات را در اختیار جنگ می‌گیریم. ایران اسلامی هنوز بیش از 10 الی 20 درصد امکانات را در اختیار جنگ به کار نگرفته است» (اطلاعات, 17 اردیبهشت 64)، راهش را از راه «امام» جنگ طلبش جداکرد و گفت: «من جزء آن‌هایی هستم که معتقدند ای کاش جنگ را در فتح خرمشهر متوقف می‌کردیم».

جنگی که طی هشت سال، همهٔ گردانندگان نظام، آن را «نعمت الهی» می‌شمردند و برای «گرم نگهداشتن تنور» آن, سر از پا نمی‌شناختند, آن چنان پلشت و رسواشد که هیچ یک از آن‌ها حاضر نمی‌شود به دفاع از آن برخیزد. موسوی اردبیلی، در ادامه سخنش به این مسأله اشاره کرد: «هرکس تلاش دارد گناه را به گردن دیگری بگذارد... مثل این است که عدّه یی خانه یی را آتش بزنند، بعد بیایند به جای آن که پشیمان شوند و در خاموش کردن آن به هم مساعدت کنند، با هم بجنگند و این بگوید تو زدی، او بگوید تو زدی و بالاخره، خانه بسوزد» (اطلاعات, 19 بهمن 67).

روزنامهٔ «جمهوری اسلامی» 30 بهمن 67 در مقالهٔ «اشتباه دیروز، اشتباه امروز» نوشت: «این روزها در همهٔ محافل، بحث بر سر اشتباه دهسالهٔ گذشته مسئولین کشور است... اشتباه امروز این است که بررسی اشتباه، ما را به اشتباه بزرگ‌تری بکشاند... گناه را بر گردن بی گناهان و جان برکفان انداختن و دامن خود را پاک کردن و خدای نکرده زیر سؤال بردن ولایت...»

آیت الله منتظری هم کارنامهٔ دهسالهٔ رژیم را، که هشت سال آن در جنگی خانمان برانداز گذشت, یک اشتباه خواند و در سخنانی به مناسبت سالگرد انقلاب ضدّسلطنتی گفت: «باید بفهمیم اشتباه کردیم. بگوییم ایملت ایران ما این جا اشتباه کردیم... مسئولین حساب کنند که ما در اوّل انقلاب چه داشتیم و حالا به کجا رسیدیم» (کیهان, 23 بهمن 67).

وقتی منتظری به میدان آمد و تمام رشته‌های ده سالهٔ نظام را، یکجا، پنبه کرد و از «اشتباه دهساله» سخن گفت, خمینی دیگر تاب نیاورد و به میدان آمد و سه روز بعد از این سخنرانی، فتوای قتل سلمان رشدی، نویسندهٔ انگلیسی کتاب «آیه‌های شیطانی» را صادر کرد و با این ترفند کوشید تا بر جنگ و جدال‌های سران نظام سرپوش بگذارد و قلم‌ها و قدم‌ها را سمت و سوی تازه یی بدهد.

رادیو رژیم (25 بهمن 1367 ـ 14 فوریه 1989)، متن پیام خمینی خطاب به مسلمین جهان را دربارهٔ کتاب سلمان رشدی، پخش کرد. در قسمتی از این پیام آمده است: «... به اطلاع مسلمانان غیور سراسر جهان می‌رسانم، مؤلّف کتاب "آیه‌های شیطانی"، همچنین ناشرین مطّلع از محتوای آن محکوم به اعدام می‌باشند».

26 بهمن (15 فوریه)، رادیو رژیم به نقل از سرپرست «بنیاد 15 خرداد» اعلام کرد: به دنبال فرمان خمینی مبنی بر اعدام مؤلّف کتاب «آیه‌های شیطانی» به «هر ایرانی که این مزدور استعمار را بکشد، 200 میلیون ریال و هر غیرایرانی یک میلیون دلار جایزه تقدیم خواهدشد».

ـ خبرگزاری رویتر به نقل از خبرگزاری رژیم گزارش داد: سپاه پاسداران، امروز اعلام کرد آماده است تا سلمان رشدی را به هلاکت برساند و از «ملت‌های محروم و مسلمان» خواست که تا زمان براندازی کامل رشدی و ناشران کتابش از پاننشینند.

ـ خامنه ای، رئیس جمهور رژیم، در مصاحبه با رادیو رژیم دربارهٔ سلمان رشدی گفت: «از لحاظ فقهی آن کسی که یک چنین غلطی را می‌کند، بلاشک مَهدور الدّم است و واجب است که او را در روی زمین ازبین ببرند... بنابراین بر همهٔ مسلمین غیور لازم است که این انسان مزدور را مجازات کنند».

ـ رژیم آخوندی امروز را «در اعتراض به توطئهٔ جدید شیطان بزرگ مبنی بر انتشار کتاب زهرآگین و توهین آمیز درمورد اسلام و قرآن و پیامبر، در سراسر کشور عزای عمومی اعلام کرد.

27 بهمن (16 فوریه): به نوشتهٔ روزنامهٔ «جمهوری اسلامی»، «بیش از 180 تن از نمایندگان مجلس طی نامه یی توطئهٔ اخیر استکبار جهانی در اهانت به مقدّسات اسلامی را محکوم کردند».

29 بهمن (18 فوریه): مسئول شورای ملی مقاومت ایران در مصاحبه با رادیو مجاهد، جنجال تبلیغاتی خمینی پیرامون حکم اعدام سلمان رشدی را قویّاً محکوم کرد و ضمن اشاره به «عملکرد جنایتکارانه و ضد اسلامی» خمینی در ده سال گذشته، که او را بیش از هر جنایتکار دیگری مستحق مجازات می‌نماید، گفت: «فتوای خمینی بیانگر پذیرش مسئولیت و حمایت صریح او از صدور تروریسم در سطح بین المللی است».

ـ به گزارش رادیو رژیم، «حزب الله لبنان در بیانیه یی حکم شرعی خمینی دربارهٔ اعدام سلمان رشدی و ناشران کتاب وی را تنها حکم عادلانه در برخورد با روش‌های اهانت آمیز علیه مقدّسات اسلام توصیف کرد».

30 بهمن (19 فوریه): به گزارش رادیو رژیم، خمینی در اطلاعیه یی که از سوی دفترش منتشرشد، اعلام کرد: «اگر نویسندهٔ کتاب آیات شیطانی توبه کند و زاهد زمان هم گردد بر هر مسلمان واجب است... او را به دَرَک (=ته جهنّم) واصل کند».

2 اسفند (21 فوریه): میرحسین موسوی، نخست وزیر دولت علی خامنه ای، در مصاحبه با رادیو رژیم گفت: «بی شک فتوای امام عملی خواهد شد و کسی که آلت دست صهیونیسم علیه اسلام شده است، به کیفر خواهد رسید. جوّسازیهای غرب علیه کشور ما، اثری نخواهدداشت... این غرب است که به دنبال ما می‌دود».

3 اسفند (22 فوریه): به گزارش خبرگزاری رویتر، خامنه ای در یک کنفرانس مطبوعاتی در بلگراد، دربارهٔ مسألهٔ سلمان رشدی گفت: «مسألهٔ رشدی راه حلی ندارد. تیری که به سوی او رهاشده در حرکت است».

19 اسفند (10 مارس): به گزارش رادیو رژیم، رفسنجانی در نماز جمعهٔ تهران گفت: «تا کتاب "آیه‌های شیطانی" در سراسر جهان گردآوری و سوزانده نشود، راه صلح بین مسلمان جهان و حامیان این کتاب وجود نخواهدداشت».

21 اسفند (12 مارس): «به نوشتهٔ کیهان، محتشمی به نقل از خمینی دربارهٔ اعدام سلمان رشدی گفت: «اگر من جوان بودم و توانایی داشتم، خود حرکت می‌کردم و می‌رفتم این حکم الهی را اجرا می‌کردم و اگر امروز این شخص را در این جا می‌دیدم با همین وضعیت جسمی او را می‌کشتم».